TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI I - Deneme Sınavı - 2

Sadullah Paşa, Tanzimat Dönemi’nin
yenilikçi fikirlerine açık, Batı’nın müspet bilimlerine inanmış bir devlet adamıdır. Edebiyat alanında
yaptıklarından ziyade, zihniyet değişiminin temsilcilerinden biri olarak dönemi içinde işlev üstlenir. Batı
edebiyatıyla da yakından ilgilenen Sadullah Paşa,
Alphonse de Lamartine’den “Göl” (Le Lac) şiirini
çevirmiştir.

Şinasi divan mazmunlarını büyük çapta terk etmiştir. Doğru cevap B'dir.

Mehmet Kaplan, Şinasi’nin Türk şiirinde yaptığı
yeniliği şu maddeler altında dile getirir:
• Şinasi kendinden öncekiTürk şiirinden ayrı
bir şiir vücuda getirmiştir.
• Bu şiir, muhteva bakımından eskilerden ayrıdır. Şinasi münâcaat ve kasidenin
“madde”lerinde bir tasfiye yapmış, yeni fikir temleri kullanmıştır.
• Şinasi’nin ön plana aldığı fikirler ve diğer
“madde”ler, içinde yaşadığı devrin ileri
hâkim fikirleridir: Modern kâinat görüşü,
demokrasi, akılcılık gibi.
• Şinasi’nin şiirleri üslup bakımından da yenidir:
a. Şinasi divan mazmunlarını büyük çapta
terk etmiştir.
b. Çıplak bir ifade tarzı yaratmağa çalışmıştır.
c. Yeni imajlar bulma yolunu açmıştır.
d. Arapça, Farsça tamlamaları çözmeye gayret etmiş, bilhassa halkın kullandığı kelime ve ifade tarzlarına kıymet vermiştir.
e. Canlı, hareketli, konuşma sentaksına
yakın bir mısra yapısı kurmayı denemiştir.

Victor Hugo’dan yaptığı “Tıfl-ı Naim”
çevirisi Batı’dan gelen nazım şekillerinden “ottovarima”nın ilk örneğini oluşturur. (Edhem Pertev Paşa'ya aittir)

Namık Kemal’in vatan konusunu işlediği çok sayıda şiiri bulunmasına rağmen kendisine vatan şairi sıfatının verilmesine sebep olan şiiri
“Hürriyet Kasidesi” olmuştur.
Daha önce Mehmet Halis Efendi, Süleyman
Şâdî ve Osman Nevres gibi birkaç şairin kaleminde
beliren vatan temi, onun şiirleriyle gerçek temsilcisine kavuşur.

Namık Kemal vatan, millet, halk, hak, hürriyet, istiklal, eşitlik gibi kavramları getiren ve bu konular etrafında heyecanlı bir hatip edasıyla yüksek sesle haykıran devrin gür sesi olur. Doğru cevap A'dır.

Sosyal hayatta
hürriyet, eşitlik, kanun hâkimiyeti ve insan haklarının gözetilmesi, bilimsel gelişmeye ve ilerlemeye
yol açmıştır. Bu itibarla Türk toplumunun da bu
gelişme ve değişmeye ayak uydurması gerekir.”

Sadullah Paşa’nın getirdiği bu düşünceler, İbrahim Şinasi’nin rasyonalist/akılcı görüşleriyle benzerlik gösterir. O, kendisinden sonra yetişen Beşir
Fuad’la birlikte pozitivist zihniyetin 19. yüzyıldaki
önemli temsilcilerinden biridir.

Vatan ve millet konuları Namık Kemal'in konuları arasındadır. Diğer seçenekler Ziya Paşa'nın üzerinde durduğu konulardır. Doğru cevap E'dir.

Terci-i Bent eserini Ziya Paşa yazmıştır. Doğru cevap D'dir.

Belirtilen şiiri Sadullah Paşa çevirmiştir. Doğru cevap D'dir.

Belirtilen eser On Dokuzuncu Asır adlı manzumedir. Doğru cevap B'dir.

Hoca İshak Efendi
Türk ilminin yeni ıstılahlarını yapan,
Doğu ve Batı dillerini bilen, fizik, kimya,
balistik ve istihkâm ilimlerinde ihtisas yapan
Hoca İshak Efendi (?-1836) bu alanlardaki
telif ve tercüme eserleriyle tanınır.

Birçok dile çevrilen Robinson hikâyesinin (Robinson
Crusoe) Türkçeye tercüme edilmemiş olmasının
önemli bir eksiklik olduğu düşünülerek Vakanüvis
Ahmet Lütfi tarafından Arapçadan Türkçeye
Hikâye-i Robinson adıyla aktarılması (1864) bir
“ikinci el tercüme” örneği olması nedeniyle önem
taşır. Robinson, Şemsettin Sami tarafından da çocuklar
için kısaltılmış bir baskısından, Fransızca
öğrenenlere tercüme kılavuzu olmak üzere çevrilir

Ahmet Vefik Paşa’nın Molière’den en önemli
ve yadırganmayacak olanları dikkate alan bir seçimle
çevirdiği üçü nesir (İnfiâl-i Aşk, Dudu Kuşları,
Don Civani); altısı manzum (Kocalar Mektebi,
Kadınlar Mektebi, Tartuffe, Okumuş Kadınlar
vd.) ; yedisi adaptasyon (Zor Nikâh, Zoraki Tabib,
Yorgaki Dandini, Azarya, Tabib-i Aşk, Merakî
vd.) olmak üzere on altı oyun tercüme edebiyatımız
için önemli katkılardır

azdığı ve “hürriyeti tazyikten tevellüd edecek mazarrâtı” ele aldığı Millet Gazeli'nin de içinde yer aldığı eseri muzır kabul edilerek toplatılan şair Memduh Faik'tir.

Şiirde teşbih yoluyla kurulmuş bir imgenin arkasında saklanan anonim sembol mazmundur.

Bütün seçenekler Tanzimat Dönemi aydınlarının okuduğu batılı yazarlardır.

Cevap Muvakkitzade Pertev'dir.

Hadîkatü’l-vüzerâ bir tezkire değil biyografidir.

Hürriyet daha süslü ve ağır bir dil ile yazılarını yayımlama yoluna gider. Gazetenin yayın hayatını bu şekilde devam ettirmesi Yeni Osmanlıların fikirlerinin Osmanlı aydınlarına yönelik olmasıyla açıklanabilir. Hedef kitlesi Muhbir’de bütün halk iken Hürriyet’te aydın kesimdir. Doğru cevap C’dir.

İlk özel gazeteyi 1860’ta Tercüman-ı Ahval adıyla Agâh Efendi ile İbrahim Şinasi çıkarır. Tercüman-ı Ahval, ilk özel gazete olmanın yanında dilin sadeleşmesi, Batı tarzı edebiyat metinlerini yayımlaması bakımından da Türk basınında önemli bir gelişmeyi temsil eder. Doğru cevap B’dir.