SUÇ SOSYOLOJİSİ

Kriminoloji disiplini, tarihi boyunca hukuku ihlal eden davranışların arkasında yatan nedenleri ortaya çıkarmak için bir dizi girişimde bulunmuştur.

Yaygın kabul edilen bir yaklaşım siber suçları, “bilgisayar-destekli suçlar” (computer assisted crimes) ile “bilgisayar-odaklı suçlar” (computer-focused crimes) biçiminde ele almaktadır.

Bilgisayar-destekli suçlar ki internet öncesinde de var olan fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır.

Kriminolojideki mevcut teorilerin siber dünyada işlenen suçlarla ne denli uyumlu olduğu konusu açık değildir ancak kriminolojinin siber dünyada işlenen suçlar karşısında iki tür zorlukla yüz yüze olduğu konusunda bir uzlaşmadan söz edilebilir: İlki suçun “yeri-mekânı” ile diğeri ise suçu işleyenin “kim” olduğu ile ilgilidir.

Başlangıçta, programlama konusunda yaşanan problemlerin çözümünde yaratıcı, çarpıcı ve etkili çözümler üreten son derece becerikli kişileri betimlemek için olumlu bir sıfat olarak kullanılmaktaydı. Bu anlamda “hackerlık” başlangıçta teknolojinin yenilikçi bir biçimde kullanımı özellikle de bilgisayar kodu veya program üretimi konularında yararlı ve olumlu sonuçlara ulaşılmasına yol açmıştır.  Hackerlığın günümüzde almış olduğu içerik ve özellikle de onun “olumsuz” ve “suç”a ilişkin boyutudur.

Bilgisayar hackerlığının tanımı hakkındaki güncel tartışma nispeten açık bir tarif yapmaya imkân vermektedir. Buna göre hackerlık: “bilgisayar sistemlerine yetkisiz erişim ve diğer insanların bilgisayarlarını onlardan gizlice ve onların yerine kullanmak” biçiminde tanımlanmaktadır. Hackerlık popüler medyada, siyasette ve ceza hukuku uzmanlarınca bir “bilgisayarı ele geçirme” olarak tanımlanması ve bunların faillerinin de “ele geçirme sanatçıları”, “davetsiz
misafirler” ve/veya “gaspçılar” olarak adlandırılması yaygındır. Ancak grinderler şeklinde bir kavram kullanılmamaktadır.

Virüsler, solucanlar ve diğer biçimlerdeki zararlı yazılımlar hactivistler tarafından sınırlı bir biçimde kullanılmaktadır. Çünkü bunlar doğaları gereği web’de kontrolsüz ve gelişigüzel yayılma eğiliminde olan yazılımlardır.

Bir bilgisayar sistemine erişim sağlandıktan sonra, hackerlar suç sayılan bir dizi eylemi gerçekleştirebilmeleri mümkün hâle gelmektedir. Bunlardan öne çıkanları aşağıdakileri içermektedir:
• Veri Kaynakları Hırsızlığı

Sanal oturma eylemi ve ablukaya alma  kullanılarak gerçekleştirilen en ünlü eylemlerden birisi 1998 yılında Elektronik Kargaşa Tiyatrosu (Electronic Disturbance Theatre) adlı bir hacker grubu tarafından Meksika hükümetinin sitelerine karşı gerçekleştirilmiştir. Polis ve asker aracılığıyla zor ve şiddet uygulanan Zapatista gerillalarına ve Zapatista toprak hakkı savunucularına
destekte bulunmak için bu tür bir eylem yapılmış ve bunun sonucunda hükümet işlemez hâle getirilen bilgisayar altyapısı nedeniyle baskılara son vermek zorunda kalmış ve Zapatista hareketi de dünya çapında bilinir hâle gelmiştir. Benzeri bir başka eylem ise “Strano Network” adlı nükleer karşıtı bir grup tarafından Fransız hükümetinin web sitelerine karşı 1995 yılında gerçekleştirilmiştir. DDoS saldırısı olarak da adlandırılan ve bilinen bu eylem türü çok sık müracaat edilen ve rastlanılan bir siber saldırı türüdür.

Günümüzde çevrimiçi gözetim ve gizlilik ile özgürlükler arasındaki denge üzerine yoğun bir mücadeleye tanık olduğumuzu söyleyebiliriz; otoriteler örgütlü suçlarla, teröristlerle, sapıklarla, dolandırıcılarla ve benzerleriyle mücadele etmek için izleme ve gözetlemenin sınırlarını genişletmeye çabalarken özgürlük taraftarları ise mahremiyet ve gizliliğin ihlal edilmesinden kaçınmak için bunu sağlayan güçlendirici araçların kullanımının yaygınlaştırılmasını savunuyorlar.

Büyük Birader ya da İngilizcedeki özgün adıyla Big Brother, George Orwell tarafından kaleme alınan Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanda yer alan kurgusal karakterlerden biridir. Romana göre büyük birader; totaliter bir rejimle yönetilen, iktidar partisinin kendi çıkarları uğruna halkı üzerinde büyük baskı kurduğu Okyanusya Ülkesinin gizemli diktatörüdür.

SENİSEVİYORUM (ILOVEYOU) veya Aşk Mektubu (Love Letter) isimleriyle de anılan ve 2000 yılında milyonlarca bilgisayara zarar veren bilgisayar solucanı (computer worm) olarak tanımlanan zararlı bir yazılımdır.

Siber dünya, siber suç, siber suçlar ve hackerlık hakkında fikir edinmek için Hackers ve The Net filmlerinin yanı sıra Mr. Robot, Black Mirror, Westworld, Who Am I, The IT Crowd, Person of Intererst, War Games, Sneakers, Takedown, The Fifth Estate, Blackhat, Revolution OS, Snowden, ve Citizenfour gibi film ve dizileri izlemek yararlı olabilir.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü.

Dünya toplam internet bağlantısının % 95’in üzerinde bir oranını aralarında ABD, Kanada, Avrupa, Avusturalya ve Japonya’nın ülkeleri bulunduğu ülkeler teşkil etmektedirler (McQuade, 2009).

Bilgisayar destekli suçlar: internet öncesinde de var olan fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır. Bilgisayar odaklı suçlar: internetin mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır.

Siber ihlal-tecavüz: Hackleme, virus yollama vb. araçlarla insanların sınırlarını ihlal ederek onların mülkiyetlerine tecavüz etmek ve/veya zarar vermek.

Siber aldatma ve hırsızlık: para çalma, kredi kartı dolandırıcılığı, “korsanlık” yoluyla fikrî mülkiyet hakkı ihlalleri.

Siber-pornografi: mahremiyetin ve genel ahlakla ilgili yasaların ihlali.

Siber-şiddet: Bireylerin korunmasına yönelik yasaları ihlal ederek insanlara psikolojik zarar vermek veya onları, nefret söylemi kullanarak başkalarınca fiziksel yönden zarar vermek üzere hedef hâline getirmek (McQuade, 2009).

Hizmet Reddi “Hizmet Reddi” temelde bir bilgisayar kullanıcısının veya sahibinin kendi sistemi içinde yer alan hizmetlere erişimini ve onların kullanımını engelleyen bir siber saldırı biçimidir. Bu tür bir saldırı hedef sisteme doğrudan erişim olmaksızın da gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin, siteye yoğun bir enformasyon veya talep akışıyla hedef sistem normal işlevlerini yerine getiremeyecek ölçüde aşırı yüklenir ve hizmet veremez hâle getirilir. Bu saldırı türü giderek artan bir korsanlık faaliyeti hâline gelmekte ve son derece büyük maddi zararlara yol açabilmektedir. Örneğin 2001’de korsanlık lakabı “Mafiaboy” olan 15 yaşındaki Kanadalı bir çocuk bu tür bir saldırıyı etkili bir biçimde yöneterek önde gelen e-ticaret platformlarından Amazon.com ve eBay.com’u, küresel bir haber ajansı CNN’i erişilemez hâle getirmiştir. Yargılandığı davanın duruşmasında 1,7 milyar dolarlık maddi zarara yol açtığı iddia edilmiştir (http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1541252.stm.).

DefCon, 1993 yılından bu yana ABD'nin Nevada Las Vegas kentinde her yıl düzenlenen dünyanın en büyük yıllık hacker konferansının adıdır.

"Sanal oturma eylemi ve ablukaya alma" tekniği kullanılarak gerçekleştirilen en ünlü eylemlerden birisi 1998 yılında Elektronik Kargaşa Tiyatrosu (Electronic Disturbance Theatre) adlı bir hacker grubu tarafından Meksika hükümetinin sitelerine karşı gerçekleştirilmiştir. Polis ve asker aracılığıyla zor ve şiddet uygulanan Zapatista gerillalarına ve Zapatista toprak hakkı savunucularına destekte bulunmak için bu tür bir eylem yapılmış ve bunun sonucunda hükümet işlemez hâle getirilen bilgisayar altyapısı nedeniyle baskılara son vermek zorunda kalmış ve Zapatista hareketi de dünya çapında bilinir hâle gelmiştir. Benzeri bir başka eylem ise “Strano Network” adlı nükleer karşıtı bir grup tarafından Fransız hükümetinin web sitelerine karşı 1995 yılında gerçekleştirilmiştir. DDoS saldırısı olarak da adlandırılan ve bilinen bu eylem türü çok sık müracaat edilen ve rastlanılan bir siber saldırı türüdür.