SUÇ SOSYOLOJİSİ

Yaygın kabul edilen bir yaklaşım siber suçları, “bilgisayar-destekli suçlar” (computer-assisted crimes) ile “bilgisayar-odaklı suçlar” (computer-focused crimes) biçiminde ele almaktadır örneğin. Buna göre bilgisayar-destekli suçlar ki internet öncesinde de var olan fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır. Bilgisayar-odaklı suçlar ise internetin kuruluşu veya mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü. Bu tarayıcılar kişisel bilgisayarlardan internete erişim olanağı sunmaya başladılar. 1990’ların ortalarında, sayısız ticari İnternet Hizmet Sağlayıcısı (Internet Service Providers) piyasaya girerek bilgisayarı olan herkese geleneksel telefon hatları üzerinden internete erişim olanağı sunmaya başladılar.

Siber suç, bir bilişim sisteminin güvenliğini ve/veya buna bağlı verileri ve/veya kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir. Bu suç türü bilgisayar ve internete özgü suçlar olarak da adlandırılabilir. Tüm suçların bilişim sistemleri kullanılarak işlenebileceği de bir gerçektir. Ancak böyle olması o eylemi siber suç yapmayacaktır. Siber suç, bir bilişim sistemine izinsiz olarak ve hukuka aykırı olacak şekilde girilmesi ve sonrasında yapılan eylemdir. Bu suçta hedef bir kişi olabileceği gibi kişinin mal varlığı veya bir sistemin kendisi de olabilir.

Dünya toplam internet bağlantısının % 95’in üzerinde bir oranını aralarında ABD, Kanada, Avrupa, Avusturalya ve Japonya’nın ülkeleri bulunduğu ülkeler teşkil etmektedirler. Kuzey Kore için internet bağlantısı ülkenin siyasi durumu da hesaba katılarak % 0 olarak bilinmektedir.

Veri Kaynakları Hırsızlığı
Hackerlar hacklenmiş sistemlerden elde ettikleri kaynakları kendi özel amaçları için kullanabilirler. Örneğin İsveçli bir hacker yasadışı olarak erişim sağladığı bir Amerikan üniversitesinin sisteminden müzik arşivini ele geçirerek bunları korsan müzik piyasasına (en yaygın müzik formatı mp3 hâline dönüştürerek) sürmüştür.

Sık görülen bir başka durum ise sistemde yer alan verilerin seçmeci bir tutumla değişikliğe uğratılmasıdır. Hackerlar bunu yaparken arkada bıraktıkları izlerin üstünü örtmeye çalışabilir veya sistem yöneticilerden gizlenebilirler. Sistemde değişiklik yapma veya içeriğini silme gibi eylemler “şaka”, “protesto” veya hackerın “kendi beceri ve potansiyeline dair gösteriş yapma” gibi gerekçelerin yanı sıra, hackerların kendileri, arkadaşları veya aile üyelerinden birine avantaj sağlamak gibi nedenlerle de yapılabilir. Birçok “hacker öğrenci”nin okul sistemlerine kendilerinin veya arkadaşlarının notlarını yükseltmek için girdikleri sıklıkla tespit edilen vakalardandır.

Sızma, kuruluşların gerçek sitelerine yönelik bir saldırı değildir. Burada hacker “aldatıcı” (argo anlamıyla “kafesleyici”) veya “sahte” bir web sitesi kurarak şüphe uyandırmadan internet kullanıcısını buraya yönlendirir. Bu tür hackerlık gerçek-yasal web sitesinin sahipliğini çok zor durumlarda bırakabilmektedir. Örneğin bu sahte siteye saldırgan ve küfürlü ifadeler, pornografik malzemeler, ticari veya siyasi bakımdan tatsız suçlamalar yönelten içerikler yüklenerek hedef site veya kuruluş itibarsızlaştırılabilir. Sızma hackerlık biçimi dolandırıcılık için de kullanılmaktadır. Bu tür vakalarda sahte web sitesi birebir olarak yasal sitenin taklididir ve internet kullanıcıları bunun sahte olduğunun farkında değildir. Kullanıcı her zamanki gibi gerçek sitede yaptığı üzere örneğin kullanıcı adını ve şifresini girerek işlemlerini yapmaya devam eder. Bu arada olan şey ise korsan tarafından kullanıcının bilgilerinin ele geçirilip dolandırılmasından ibarettir; yoğun olarak elektronik bankacılık ve e-ticarette rastlanılan bir hackerlık türüdür.

Sanal oturma eylemi, muhaliflerin dünyanın hemen her yerinde yaptıkları geleneksel bir protesto biçiminin siber dünyadaki eşdeğeri olarak görülebilir. Bu tür eylemlerin sanal eşdeğerini temsil eden sanal oturma eylemi ise bir web sitesine koordineli ve aynı anda baş edilemeyecek sayıda erişim talebinde bulunularak gerçekleştirilmektedir. Binlerce eylemcinin hedef siteye sel gibi yönelen erişim talebi, ilgili sitenin sunucularını aşırı yükleyerek erişilemez ve kullanılamaz hâle getirmektedir.

Nefret söylemiyle etkin mücadele etmenin önündeki en büyük engel, her ülkenin ulusal ölçekte farklılaşan yasal, adli ve cezai düzenlemelerinin farklılaşıyor olmasıdır. İnternetin ulus ötesi bir özelliğe sahip oluşu göz önünde bulundurulduğunda, aşırı gruplar ulusal ölçekteki kısıtlamaları, bu kısıtlamaların geçerli olmadığı diğer bölgelerdeki sunucular aracılığıyla aşabilmektedirler.

Başka hiçbir siber suç internette çocukların cinsellik içeren görüntülerinin dolaşımı kadar kaygı verici değildir. Bu tür görüntülerin toplumun ezici çoğunluğu nezdinde tiksinti yarattığı bilinmektedir. Bunun ötesinde ciddiye alınması gereken korkulara da neden olmaktadır: çocukların bu tür görüntülerin üretimi için zorlanarak sömürülmesi, eziyete maruz bırakılmaları, istismar edilmeleri ve cinsel haz için insanların bu tür içeriklere yönelmeye teşvik edilmesi gibi korkular bunların başlıcalarıdır. Çocuk pornografisi sorunu, son yıllarda yüksek profilli bazı popüler-kamusal figürlerin (çok bilinen bazı sanatçı, yazar, siyasetçi vb. insanların) işin içine dâhil olmasıyla daha çok tartışılmaya başladı. Söz konusu materyallerin önemli bir kısmı doğrudan kamusal görünürlükten uzak, yasadışı ve gizli olması nedeniyle çevrimiçi çocuk pornografisini kesin olarak saptayabilmek ve
sınırlarını ölçmek bir hayli zordur.

İnternetin ve iletişim teknolojilerinin gelişmesinin sonucu olarak insanlar, yeni bireysel ve kolektif güvenlik, sosyal düzen ve istikrar, ekonomik refah ve siyasi özgürlük gibi konu ve alanlarda bir dizi yeni zorlukla karşı karşıya kalacak gibi görünmektedirler.

Korsanlık, telif hakkı ihlalleri, siber dolandırıcılık, sahte veya çalıntı mal satışı, çevrimiçi kumar veya bahis oyunları, nefret söylemi, çocuk istismarı ve pornografisi gibi internet ortamında sıklıkla karşılaşılan konulardır.

Siber suç, bir bilişim sisteminin güvenliğini ve/veya buna bağlı verileri ve/veya kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır.

Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir.

Siber suç, bir bilişim sisteminin güvenliğini ve/veya buna bağlı verileri ve/veya kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir. Bu suç türü bilgisayar ve internete özgü suçlar olarak da adlandırılabilir.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü. Bu tarayıcılar kişisel bilgisayarlardan internete erişim olanağı sunmaya başladılar. 1990’ların ortalarında, sayısız ticari İnternet Hizmet Sağlayıcısı (Internet Service Providers) piyasaya girerek bilgisayarı olan herkese geleneksel telefon hatları üzerinden internete erişim olanağı sunmaya başladılar.

1990’da İsviçre’de CERN fizik laboratuvarında araştırmacılar tarafından bir web tarayıcısının (temelde bir bilgi paylaşımı uygulaması) gelişimi söz konusu oldu. Bir süre sonra programcılar tarafından, “world wide web” (dünya ölçekli ağ servisi-www) yani dünya üzerinde bulunan bütün bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurup bilgi alışverişinde bulunduğu ağ-yazılım geliştirilmiştir.

ABD’de her 100 kişiye 65.89 bilgisayar düşerken İngiltere’de bu sayı 40.57’dir; Afrika’daysa bu sayı sadece 1,3’tür. Sonuç olarak dünya toplam internet bağlantısının % 95’in üzerinde bir oranını aralarında ABD, Kanada, Avrupa, Avusturalya ve Japonya’nın ülkeleri bulunduğu ülkeler teşkil etmektedirler.

Bilgisayar destekli suçlar: internet öncesinde de var olan fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel
taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır.
Bilgisayar odaklı suçlar: internetin mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır.