SUÇ SOSYOLOJİSİ

Thomas ve Loader, internet teknolojilerinin yol açtığı toplumsal dönüşümlerin geleceği “güvensiz ve öngörülemeyen bir hâle getirdiği”ni ve bunun kamusal ve siyasal olarak aşırı reaksiyonlara yol açtığını ifade etmektedirler. Doğru cevap C'dir.

Kriminoloji, sosyoloji, hukuk, siyaset bilimi, ekonomi, kültürel çalışmalar, bilim ve teknoloji çalışmaları, iş ve yönetim ve bilgi-işlem de dahil olmak üzere geniş bir disipliner yelpazede bu tür sorunları ele alan hatırı sayılır bir bilimsel birikim ve literatür bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Siber suç, bir bilişim sisteminin güvenliğini veya buna bağlı verileri kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. İnternet siber suçun mümkün olabilmesine zemin sağlayan en temel ve biricik elektronik ortamdır. Doğru cevap C'dir.

İnternetin kökenleri ve gelişimi 1960’larda ABD ordusu tarafından desteklenen bir ağa, ARPANET’e değin izlenebilmektedir. Amacı ise güvenli, esnek bir iletişim ve askerî faaliyetlerin koordinasyonunu mümkün kılabilecek bir araç sağlamaktı.Doğru cevap A'dır.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü. Bu tarayıcılar kişisel bilgisayarlardan internete erişim olanağı sunmaya başladılar. Doğru cevap E'dir.

Bilgisayar-destekli suçlar internet öncesinde de var olan fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır. Bilgisayar-odaklı suçlar ise internetin kuruluşu veya mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır. Doğru cevap B'dir.

Siber-pornografi mahremiyetin ve genel ahlakla ilgili yasaların ihlalidir. Doğru cevap D'dir.

Hackerlık “bilgisayar sistemlerine yetkisiz erişim ve diğer insanların bilgisayarlarını onlardan gizlice ve onların yerine kullanmak” biçiminde tanımlanmaktadır. Hackerlık popüler medyada, siyasette ve ceza hukuku uzmanlarınca bir “bilgisayarı ele geçirme” olarak tanımlanması ve bunların faillerinin de “ele geçirme sanatçıları”, “davetsiz misafirler” veya “gaspçılar” olarak adlandırılması yaygındır. Doğru cevap B'dir.

Özel veya Gizli Bilgi Hırsızlığı, hackerların bilgisayarlara yetkisiz erişim aracılığıyla yazılım, ticari sırlar, bir kuruluşun çalışanları ve müşterileri hakkında kişisel bilgiler ve kredi kartı detayları da dâhil olmak üzere, erişim anında veya sonrasında dolandırıcılık yapabilmek için sızabilmeleridir. Doğru cevap E'dir.

1998 yılında kendilerini “Kara İnternet Kaplanları” olarak adlandıran bir grup, Sri Lanka elçiliklerine haftanın her günü 800’ün üzerinde e-posta göndererek bu kuruluşların e-posta sistemlerini kullanılamaz hâle getirmişlerdir. Bu bir e-posta bombardımanıdır. Doğru cevap D'dir.

bir bilişim sisteminin güvenliğini ve/veya buna bağlı verileri ve/veya kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü. Bu tarayıcılar kişisel bilgisayarlardan internete erişim olanağı sunmaya başladılar. 

Doğru cevap A seçeneğidir.

Yaygın kabul edilen bir yaklaşım siber suçları, “bilgisayar-destekli suçlar” (computer-assisted crimes) ile “bilgisayar-odaklı suçlar” (computer-focused crimes) biçiminde ele almaktadır. Buna göre ''bilgisayar-destekli suçlar'' ki bunlar, internet öncesinde de var olan; fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır.

''Bilgisayar-odaklı'' suçlar ise internetin kuruluşu veya mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Siber suçlar ile ilgili aşağıdaki başlıklar altında da bir sınıflandırma yapılabilir:

Siber ihlal-tecavüz: Hackleme, virus yollama vb. araçlarla insanların sınırlarını ihlal ederek onların mülkiyetlerine tecavüz etmek ve/veya zarar vermek.

Siber aldatma ve hırsızlık: Para çalma, kredi kartı dolandırıcılığı, “korsanlık” yoluyla fikrî mülkiyet hakkı ihlalleri.

Siber-pornografi: Mahremiyetin ve genel ahlakla ilgili yasaların ihlali.

Siber-şiddet: Bireylerin korunmasına yönelik yasaları ihlal ederek insanlara psikolojik zarar vermek veya onları, nefret söylemi kullanarak başkalarınca fiziksel yönden zarar vermek üzere hedef hâline getirmek.
Doğru cevap B seçeneğidir.

Siber suçlar özelliği gereği internette anonim veya gizlenerek işlendiğinden, geleneksel kriminoloji disiplini, suçun mekânı ve suçu işleyenin kim olduğu konusunda açıklamalar getirmekte zorlanmaktadır. Diğer bir ifadeyle,

Kriminolojinin siber dünyada işlenen suçlar karşısında iki tür zorlukla yüz yüze olduğu konusunda bir uzlaşmadan söz edilebilir: İlki suçun “yeri-mekânı” ile diğeri ise suçu işleyenin “kim” olduğu ile ilgilidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Hackerlık, “bilgisayar sistemlerine yetkisiz erişim ve diğer insanların bilgisayarlarını onlardan gizlice ve onların yerine kullanmak” biçiminde tanımlanmaktadır. Hackerlık popüler medyada, siyasette ve ceza hukuku uzmanlarınca bir “bilgisayarı ele geçirme” olarak tanımlanması ve bunların faillerinin de “ele geçirme sanatçıları”, “davetsiz misafirler” ve/veya “gaspçılar” olarak adlandırılması yaygındır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Hackerların kendi ifadelerine bakıldığında motivasyonlarının şunlar olduğu görülmektedir: entelektüel merak, bilginin sınırlarını genişletme arzusu, özgürce bilgi alış verişi ve akışına yönelik bağlılık, siyasal otoriterliğe ve şirketlerin tahakkümüne direniş ve hassas sosyal verileri korumakla görevli olanların ihmalkârlık ve beceriksizliklerini teşhir ederek bilgisayar güvenliğinin iyileştirilmesi.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Neden ve gerekçeleri farklılaşsa da hem psikolojik hem de toplumsal temelli olarak hackerlığı açıklamaya çalışan yaklaşımların erkeklik (masculinity) ve gençlik gibi iki kilit kavrama özellikle vurgu yaptıkları görülüyor. Çünkü hackerlara bakıldığında cinsiyet ve yaş bakımından ayırt edici niteliklere sahip oldukları anlaşılıyor. Cinsiyet yönünden bakıldığında hackerlığın çok büyük ölçüde bir erkek faaliyeti olduğu görülüyor. Yaş yönünden bakıldığında ise hackerların ağırlıklı olarak genç ve ergen oldukları anlaşılıyor.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bu çerçevedeki siyasal amaçlı çevrimiçi eylem veya aktiviteler genel olarak “hactivizm” başlığı altında ele alınmaktadır. Birkaç önemli hactivist biçime şunlar örnek olarak gösterilebilir:

Doğru cevap E seçeneğidir.

1990’ların ortalarından bu yana, Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında çevrimiçi yasadışı ve zararlı içeriklerle ilgili hükümlerin uygulanması konusunda, uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi de dâhil olmak üzere, çeşitli adımlar atılıyor. Fakat belki de nefret söylemiyle etkin mücadele etmenin önündeki en büyük engel, her ülkenin ulusal ölçekte farklılaşan yasal, adli ve cezai düzenlemelerinin farklılaşıyor olmasıdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.