SUÇ SOSYOLOJİSİ

Furedi Korku Kültürü adlı çalışmasında tedbirli olma kültüründeki artışa, güvenlik saplantısına, sokakta tanımadığımız bireylerin ya da yabancıların riskli olarak algılanmasındaki artışa ve şüpheciliğin toplumsal paranoyaya varmış boyutlarına dikkat çeker.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Medyada şiddetin gerçek “etkileri”, George Gerbner’in “acımasız dünya sendromu” olarak adlandırdığı durumu yaratır: Medyanın pompaladığı korku kültürü, dünyamızın basit bir şekilde iyi ve kötü güçlerin sürekli çatışma halinde olduğu, filmlerdeki kahramanların ve kötü adamların gerçekten var olduğu ve süregelen refahımızın devamını sağlamak için şiddetin gerekli olduğu tehlikeli bir yer olduğuna dair inanç yaratır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Kültivasyon, bir şeyi inşa etme, besleme, oluşmasına katkıda bulunma, yetiştirme, etkileme gibi anlamlara gelmektedir. Gerbner “kültivasyon” terimini medyanın toplumsal görüşleri nasıl biçimlendirdiğini anlatmak için kullanır. Yetiştirme (kültivasyon) analizi, “televizyon izlemenin izleyicinin sosyal gerçeklik anlayışına yaptığı katkılar”ı tanımlar.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Ferraro’ya göre suç korkusu; bireyin suç veya suç ile ilişkilendirdiği sembollere karşı geliştirdiği duygusal tepki ya da anksiyete duygusudur. 

Yoğun izleyiciler, hafif izleyicilere nazaran şiddete karışma ihtimallerini abartmaya daha eğilimlidirler. Benzer bir şekilde, mahallerinin güvensiz olduğuna inanır, suç korkusunun ‘çok ciddi kişisel bir sorun’ olduğunu beyan eder ve veriler hangi doğrultuda olursa olsun, suçun ve kanunsuzluğun artmakta olduğunu farz ederler.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Medya yaygın bir biçimde madunları, ötekileri, dezavantajlı konumda olanları, yani yoksulları, kadınları, azınlık/etnik kimlikleri ve onların sorunlarını genellikle görmezden gelir. Görmezden gelinmediği, yani göründüğü durumlarda ise onları genellikle ya “suçlu” ya da “kurban” gibi gösteren aleyhlerine bir temsil söz konusudur.

Yine günümüzde Amerikan haber medyası göçmenler, siyahlar, yoksullar gibi belli grupları günah keçisi olarak seçer. Bu gruplar, filmlerde ve televizyon suç dizilerinde nüfustaki temsillerinin çok dışında olan bir biçimde kanuna uymayan kişiler olarak betimlenir

Doğru cevap D seçeneğidir.

Medyada, özellikle televizyon haberlerine yansıyan ve sürekli yeniden üretilen bir suç söylemi söz konusudur. Suç ile ilgili medyadaki temsil süreci her zaman konunun/olayın belirli bölümlerine odaklanır: Suçun ortaya çıkışı ve sonrasındaki sürece odaklanılırken, suça neden olan toplumsal, siyasal veya ekonomik etkenler üzerindeyse hiç durulmaz.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Medyanın suç haberleri üzerinden yarattığı ahlaki panik havası, belli ölçülerde Thatcher liderliğindeki otoriter muhafazakâr iktidarın başta işçi sınıfı ve göçmenler olmak üzere geniş halk kesimleri üzerindeki baskı politikalarına meşruiyet kazandırmıştır. Sonuç olarak medyadaki suç söylemi çoğunlukla egemen güç/iktidar ilişkileri ve hâkim düzen lehinedir ve medyadaki yaygın suç temsilleri de iktidar mekanizması lehine işleyerek hegemonik bir rol oynamaktadır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Fobik temsil, medyanın belli bir grubu (örneğin yoksullar) haberleştirirken izleyicide o
grup hakkında nefret ve korku uyandıran bir dil ve semboller kullanması anlamına gelmektedir. 

Yoksulların suçun ve korkunun kaynağı olarak gösterildiği, doğrudan ya da dolaylı olarak suçu üreten kesimler olarak tarif edildikleri haber öyküleri, korku ve nefret uyandıran fobik temsiller olarak inceleyen Gökalp ve arkadaşları (2010), bu temsillerde yoksulluğun dolaylı bir şekilde suçlulukla ve yoksulların da suçlularla özdeşleştirildiğini belirtirler.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Medya, geleneksel toplumsal cinsiyet rollerini destekleyerek ataerkilliğin ve toplumsal alandaki cinsiyetçi söylemin yeniden üretilmesinde önemli bir rol oynar.

Kadınların sorunları ya da “’kurban’ konumları yansıtılırken kimi zaman cinsel nesne haline getirilmeleri söz konusudur. Kadınlara yönelik taciz ve tecavüz vakalarının haber metinleri ve kullanılan fotoğraflar bu durumun çarpıcı örneklerini oluşturur.

Kadına yönelik şiddet, film ve dizilerde de haberlerde olduğuna benzer şekilde karşımıza çıkar. Filmlerde daha çok erkek karakterlerin şiddet eylemlerinin haklılığı bize anlatılır: Ev kadınlığı ve annelik ‘görevlerini yerine getirmeyen kadınların cezayı ‘hak ettikleri’ ya da dik başlı küstah davranışlarıyla erkekleri ‘kışkırttıkları’ mesajı verilir.

Kadına yönelik şiddet, dizi söyleminde sözlü olarak doğrudan “şiddet” biçiminde de adlandırılmaz. Bu durum, dizi söyleminde kadına yönelik şiddet temsillerinin, katı bir ikili karşıtlık mantığıyla, toplumsal bir sorun olarak değil, bireysel bir mesele olarak kavrandığını gösterir.

Kadınların gerçek sorunları üçüncü sayfa ya da magazin malzemesi olarak kullanılır. 

Kadına yönelik aile içi şiddet haberlerinin birinci sayfada pek fazla yer bulmaması ile ilgili olarak görüşülen medya profesyonelleri, ‘birinci sayfa bizim için önemli... daha önemli olay varsa yer bulmaz’, birinci sayfada ‘daha başka büyük haberler olmalı’ diyerek bu olayların birinci sayfada yer almasının koşullarını ‘ilginç olmalı’, ‘sıradışı olmalı’, ‘fotoğraf güzelliği önemli’ seklinde açıklamaktadır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Günümüzde yaşadığımız yaygın şiddetin sebepleri ekonomik, kültürel, siyasal, toplumsal gibi sosyolojik süreçlere bağlanabilir.

Şiddet temsili, Gerçeklikte var olan şiddetin medyada kurmaca metinler dolayımıyla kurgulanması ve yeniden üretilmesidir.

Cinsiyet, yaş ve kültürel geçmiş anlamında farklılık gösteren kimlik etmenleri, medyaya verilen karşılıkta önemli rol oynar.

Medyada verilen şiddetin sonuçları olarak suçun, şiddetin sıradanlaşması, insanların saldırgan olması, suç işlemesi, şiddet dolu bir dünyada yaşadıklarına inanmaları, dünyayı daha güvenli hale getirmek için şiddetin gerekli olduğuna inanmaları sayılabilir.

Çocukluğumuz boyunca, sosyalleşme sürecinde davranışlarımıza yönelik normları ve standartları öğrendiğimiz birincil kaynaklar aile üyeleri, yakın arkadaşlar, akrabalar, etkileşim içinde olduğumuz tanıdıklardır.

Gerbner “kültivasyon” terimini medyanın toplumsal görüşleri nasıl biçimlendirdiğini anlatmak için kullanır.

McCormick haberlerin ideolojik yapısına dikkat çekerken gerçek yaşantıdaki etkilerine vurgu yaparak 'Haberler toplumumuzdaki ideolojik işleyişin bir parçasıdır. Statükoyu destekler ve hâkim olanın bakış açısını yansıtırlar.' demiştir.

Haber medyası temsillerinde en fazla yeri geleneksel suçlar olarak addedilen cinayet, tecavüz, saldırı, gasp, taciz, dolandırıcılık, hırsızlık gibi eylemler kaplar.

Geleneksel suçların temsilinde dikkat çeken bir diğer husus suç mağdurlarının/kurbanlarının nitelikleridir. Tüm suç mağdurlarına, haber medyasında eşit dikkat gösterilmez. Medya, kurbanları çoğunlukla “ideal” olan ve olmayan ayrımı üzerinden sunar. Yaşlı kadınlar, küçük çocuklar gibi savunmasız, masum kişilerle merhamet ve acıma duygusu uyandıranlar ideal grubu oluşturur.

Rapping’in, Televizyonda Görüldüğü Haliyle Hukuk ve Adalet (Law and Justice As Seen on TV) başlıklı çalışması (2003), Menendez kardeşler davasından O.J. Simpson cinayet davalarına ve Timothy McVeigh’ın Oklahoma City bombalama davasına kadar gerçek suç ve adalet sorunlarının televizyon filmlerinde nasıl temsil edildiğini analiz eder.

Tüketim toplumunun “aynı anda hem bir bilgi toplumu ve bir baskı toplumu hem de barışçıl bir toplum ve bir şiddet toplumu” olduğunu belirten Baudrillard, “barışçıllaştırılmış” gündelik hayatın sürekli olarak tüketilen şiddetle, ‘imalı’ şiddetle beslendiğini” öne sürer.