SUÇ SOSYOLOJİSİ

Yeni Sağ Gerçekçilik, temelde refah devletinin sosyal güvenlik açısından bireylere sunduğu sosyal yardımlar ve buna bağlı olarak bireysel sorumluluk anlayışının azalmasının, aile ve devlet kurumlarının bireyler üzerindeki kontrollerinin azalarak hoşgörülü ve özgürlükçü bir ortamın suçun ve sapkınlığın temel nedenleri olduğunu öne sürmektedir. Yeni Sağ Gerçekçiler, sosyal devlete yönelik sahip oldukları sert eleştirel duruş nedeniyle, özellikle sosyal refah devlet anlayışının yürüttüğü yardım hizmetlerinin, yoksullukla mücadele politikalarının ve eğitim reformlarındaki demokratik yayılmanın, suçu azaltmaktan ziyade suçun büyük oranlarda artmasına zemin hazırladığını iddia ederler. Sosyal devletin ihtiyaç sahibi bireylere ve ailelere yönelik sosyal yardımları ve hizmetlerinin asalak gibi yaşayan bağımlı, suça meyilli ve sorumluluğu zayıf bireyler yetişmesine neden olduğu fikrini ateşli bir şekilde savunmaktadırlar.

Yeni Sağ Gerçekçilik yaklaşımı, ilk olarak bugüne kadar ortaya çıkmış tüm suç kuramlarının suça yönelik sosyolojik açıklamalarının anlamsızlığını vurgulayarak, suçun insan doğasıyla ilgili bir olgu olduğunda ısrar eder. İnsana yönelik karamsar bir bakış açısına sahip olan bu yaklaşıma göre, insan kötücül bir varlıktır ve eğer yeterince denetlenmez ve kontrol edilmezse herkes her an suç işleyebilir. Dolayısıyla, suç ve sapkınlığın arka planında var olan toplumsal eşitsizliklerle ya da toplumsal yapılarla ilgili sosyolojik açıklamalarının hiç bir kıymeti yoktur. Suç, bu yaklaşıma göre radikal olarak ve temelden birey ve onun kontrol edilip edilmemesiyle ilgili bir durumdur.

Yeni Sol Gerçekçi yaklaşım her ne kadar daha çok işçi sınıfını tehdit etse de suçun varlığının tüm sınıfları tehdit ettiğini ve herkesin yaşam kalitesini doğrudan etkilediğini iddia eder. Sadece yoksulluk ve işsizliğin suç ürettiği iddiasını sorgulayarak suçun göreli mağduriyet, marjinalleşme ve toplumdan dışlanma gibi her sınıfta görülebilecek daha karmaşık nedenlerine ağırlık vermişlerdir.

Yeni Sol Gerçekçilik yaklaşımı, Gerçekçilik fikrini esas olarak Marksist yaklaşımdan ödünç almış olmasına rağmen, altkültür yaklaşımı, mağdur bilimi (viktimoloji), yapısal gerilim kuramı ve ekolojik yaklaşımlardan da etkilenmiştir.

Postmodernist yaklaşım, özellikle temel bilimlerin kaos teorisi, karmaşa (complexity) teorisi ve psikanalizin semiyotik yaklaşımlarını birleştirerek melez bir kriminoloji anlayışı geliştirmişlerdir.

Temsilciliğini Dragan Milovanoviç ve Stuart Henry’nin yaptığı Postmodernist kriminoloji, sadece geleneksel ve pozitivist kriminolojiye meydan okumakla kalmaz, aynı zamanda şiddet suçlarına karşı ana-akım ve ilerlemeci sosyal politikalara da karşı çıkar.

Barışçı (Uzlaşmacı) Kriminoloji yaklaşımı merhamet, tolerans ve dayanışmanın genel olarak suçun ve suçluluğun yapısını ve karakteri değiştireceğine inanmaktadır.

Barışçı yaklaşım, dünyanın tüm ülkelerinde adalet sisteminin bu hâliyle başarısızlığa uğrayacağını çünkü ortadan kaldırmaya çalıştığı şiddet sistematiğini yeniden ürettiğini iddia etmektedir. Adalet sistemi içinde baskıcı önlemleri reddederek, meditasyon, uzlaşma, alternatif çatışma çözümleri ve cezalandırıcı olmayan bir adalet anlayışı ile daha insani ve kolektif vicdana dayalı stratejilerin benimsenmesinin günümüz toplumunun daha barışçıl ve güven ilişkilerine dayalı bir toplum hâline gelebileceğini öne sürmektedir.

Yeşil kriminolojinin önde gelen düşünürü olan Rob White, çevresel felaketlerin bildiğimiz dünyanın sonunu getirebileceğini iddia eden önemli bir düşünürdür.

KManuel Castells, Binyılın Sonu (End of Millenium, 1998) adlı kitabında son 20 yılda örgütlü suç faaliyetlerinin ekonomik küreselleşmenin ve yeni iletişim ve ulaşım teknolojilerinin yarattığı fırsatlardan yararlanarak, artan oranda uluslararası bir boyut kazandığını ileri sürmektedir.

Yeni Sağ Gerçekçilik yaklaşımı

Yeni Sol Gerçekçi yaklaşımı

Barışçı kriminoloji yaklaşımı

Yeşil (ekolojik) kriminoloji yaklaşımı

küreselleşme dinamikleriyle

Beyaz yaka suçu

Uluslararası sivil toplum örgütlenmeleri

Suçlunun psikolojik, biyolojik özelliklerinin saptanması ve ce­zalandırılması

Beyaz yaka suçu