SUÇ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 6

2014 yılında yapılan Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet Araştırması’na katılan her üç kadından neredeyse ikisi “kadının nerede olduğunun eş tarafından bilinmek istenmesi” davranışı ile ve her on kadından dördü de “başka erkeklerle konuşunca sinirlenme” davranışı ile karşılaştığını söylemiştir

CEDAW, 1981 yılında 20 ülke tarafından onaylanarak uluslararası bir sözleşme hâline gelmiştir. Kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığını ve kadına karşı şiddeti engellemeye yönelik olarak kadının insan haklarını gözeten bağlayıcı hükümleri içeren hukuksal bir sözleşmedir

Kadına Karşı Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi Sözleşmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da kabul edilmiştir.

Şıklarda verilenlerin  tamamı yeni Türk Ceza Kanunu ile kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli görülebilecek hususlardandır.

Kadına yönelik şiddet türleri şunlardır; 
• Duygusal şiddet
• Sözel şiddet
• Ekonomik şiddet
• Fiziksel şiddet
• Cinsel şiddet

Doğru yanıt E şıkkıdır.

Cinsel şiddet: Cinselliğin bir tehdit, sindirme ve kontrol etme aracı olarak kullanılmasıdır. Cinsel şiddete ilişkin bazı davranışlar şu şekildedir;
• Kadına cinsel bir nesne gibi davranmak,
• Aşırı kıskançlık ve şüphecilik göstermek,
• Cinselliği bir cezalandırma yöntemi olarak kullanmak,
• Açıkça başka kadınlara ilgi göstermek. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Şiddete zemin hazırlayan ve sorunun ‘kök nedenini’ oluşturan en temeldeki
unsurun erkekler ve kadınlar arasındaki eşitsiz güç ve iktidar ilişkileri olduğu söylenebilir. Bu eşitsiz ilişki biçimi erkeklerin doğal (fıtri) olarak sahip oldukları kabul edilen bazı özelliklerinden dolayı kadınlardan farklı ve daha üstün oldukları şeklindeki zihinsel kabule dayanmaktadır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Birleşmiş Milletler Genel Konseyince Kasım 1993 tarihinde yayınlanan ‘Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması” bildirgesi, erkekler ve kadınlar arasındaki eşitsiz hegemonya ilişkilerini kadına yönelik şiddetin kök nedeni olarak kabul eder. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Kadına yönelik şiddetin sürdürülmesinde etkili olan dört temel faktör vardır ; Kültürel faktörler, ekonomik faktörler, hukuki faktörler ve politik faktörler. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Aysel Yıldırım’ın “Sıradan Şiddet” başlıklı çalışmasında ise 6 farklı ildeki kadın sığınaklarında şiddete uğrama nedeniyle kalan kadınların ve şiddet uygulayan eşlerinin kişisel özellikleri araştırılmıştır (Yıldırım, 1998). Bu çalışmada özetle; ev kadını olan, gelir getirici bir işte çalışmayan, daha az eğitimli olan ve daha çok çocuk sahibi olan kadınların daha ağır derecede şiddete uğradığı tespit edilmiştir. Kadınların çoğunluğu kırsal alan kökenli olup daha sonraki yaşantılarında kentlere göç etmiş ve çoğunlukla yaşamlarını gecekondularda sürdürmüşlerdir. Fiziksel şiddet nedeniyle sığınmaya gelen kadınların yaklaşık dörtte üçü ilk evliliğini 20 yaşından önce gerçekleştirmiştir ve yaklaşık yarısı da ilk evliliklerini görücü usulüyle yapmıştır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

aşağıda belirtilen özelliklere sahip olan birey veya ailelerde nispeten daha yüksek düzeyde şiddete başvurma eğilimi saptanmıştır:
• Düşük düzeyde bireysel gelir,
• Düşük düzeyde eğitim,
• Kalabalık ailelerde yaşama,
• Kirada ve/veya gecekonduda oturma,
• Çocuklukta şiddette maruz kalma,
• Yetiştirme yurdunda, yatılı okul ortamında veya tek ebeveyn (anne) ile büyüme,
• Sık alkollü içki kullanma. Doğru yanıt C şıkkıdır.

1981 yılında 20 ülke tarafından onaylanarak uluslararası bir sözleşme hâline gelmiştir. Kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığını ve kadına karşı şiddeti engellemeye yönelik olarak kadının insan haklarını gözeten bağlayıcı hükümleri içeren hukuksal bir sözleşmedir Sözleşme kadına yönelik şiddetin önlenmesine yönelik doğrudan hükümler içermemektedir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

1 Ocak 2002 yılında yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu özellikle aile içinde kadının statüsünü güçlendirerek eşler arasında eşitliği sağlamaya yönelik hükümler içermesi bağlamında kadına yönelik şiddete yönelikte karşı hükümler barındırmaktadır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

E şıkkı dışında kalan tüm şıklar izlenmesi doğru olan politikalardır, özellikle toplumun her kesimini bilinçlendirmek ve farkındalık yaratmak adına çok daha fazla adım atılmalıdır. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki eğitim düzeyi düşük bireyler kadına yönelik şiddeti normal ve sıradan olarak görme eğilimindedir, doğru yanıt E şıkkıdır.

Duygusal şiddet: Duyguların ve duygusal gereksinimlerin, karşı tarafa baskı uygulayabilmek için tutarlı bir şekilde istismar edilmesi, bir yaptırım ve tehdit aracı olarak kullanılmasıdır.
Duygusal şiddete ilişkin bazı davranışlar şunlardır;
• Sevgi, şefkat, ilgi, onay, destek gibi duygu ve duygusal ihtiyaçların göz ardı edilmesi, küçümsenmesi,
• Kadının dinine, ırkına, diline, kültürel grubuna veya geçmişine ait değer verilen inançlarının aşağılanması veya onlara aykırı davranmaya zorlanması,
• Kadının maddi ve manevi destek alabileceği kurum ve kişilerden soyutlanmasına yönelik olarak arkadaş ve aile bireylerinin sürekli aşağılanması, görüşmenin denetlenmesi ve engellenmesi, eve hapsedilmesi

Cinsel şiddet: Cinselliğin bir tehdit, sindirme ve kontrol etme aracı olarak kullanılmasıdır.
Cinsel şiddete ilişkin bazı davranışlar şu şekildedir;
• Kadına cinsel bir nesne gibi davranmak,
• Aşırı kıskançlık ve şüphecilik göstermek,
• Cinselliği bir cezalandırma yöntemi olarak kullanmak,
• Açıkça başka kadınlara ilgi göstermek,
• Kaba kuvvet kullanarak cinsel ilişkiye zorlamak,
• Duygusal baskı kullanarak cinsel ilişkiye zorlamak,
• Tecavüz etmek,
• İstenmeyen cinsel pozisyonlara zorlamak,
• Başka kişilerle cinsel ilişkiye zorlamak,
• Fuhuşa zorlamak.

Kadınlar, şiddeti özellikle aile içinde yaşadıklarında daha genel bir çerçevede “aile içi şiddet” kapsamında ele alınıp değerlendirilmektedir (Aktaş, 2006). Aile içi şiddet ise “kendini aile olarak tanımlamış bir grup içerisinde zorlamak, aşağılamak, cezalandırmak, güç göstermek, öfke gerginlik boşaltmak amacıyla bir bireyden diğerine yönelen her türlü şiddet davranışı” şeklinde tarif edilmektedir. Aile içi şiddet dolayısı ile ailede aynı veya farklı kuşaklar arasında yaşanan şiddet olaylarını içerir; yetişkin bireyler arasında, yetişkinden çocuğa, çocuktan yetişkine veya çocuktan diğer çocuğa/çocuklara yönelik olarak ortaya çıkabilmektedir (Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, 1998). Bu bağlamda eşler (bilhassa kadınlar), çocuklar, kardeşler, yaşlılar, bakıma gereksinimi olan özürlüler aile içi şiddete maruz kalabilirler. Bunlar arasında ise en yaygın olarak yaşanan aile içi şiddet türü ise kocadan karısına ve ebeveynden çocuğa yönelen şiddet olarak karşımıza çıkmaktadır.

Şiddete zemin hazırlayan ve sorunun ‘kök nedenini’ oluşturan en temeldeki unsurun erkekler ve kadınlar arasındaki eşitsiz güç ve iktidar ilişkileri olduğu söylenebilir. Birleşmiş Milletler Genel Konseyince Kasım 1993 tarihinde yayınlanan ‘Kadına Yönelik
Şiddetin Ortadan Kaldırılması” bildirgesi, erkekler ve kadınlar arasındaki eşitsiz hegemonya ilişkilerini kadına yönelik şiddetin kök nedeni olarak kabul eder.

Doğumda cinsiyet oranın bu denli çarpık hâle gelmesinin kadına yönelik şiddete ilişkin etkileri uzun vadede ortaya çıkması muhtemel olumsuz başka sonuçları da bulunmaktadır. Örneğin, mevcut eğilimlerin devamı halinde yakın gelecekte bu ülkelerde evlenme çağında erişen erkek ve kadın sayısında önemli farklar ortaya çıkacaktır. Bu ise pek çok erkeğin istediği dönemde evlenmek üzere kendisine eş bulamaması anlamına gelmektedir. Bu toplumsal durum ise kadın ticaretini, toplumsal cinsiyet temelli şiddeti ve zorla evlilikleri arttırma riskini barındırmaktadır.

Aşağıda belirtilen özelliklere sahip olan birey veya ailelerde nispeten daha yüksek düzeyde şiddete başvurma eğilimi saptanmıştır:
• Düşük düzeyde bireysel gelir,
• Düşük düzeyde eğitim,
• Kalabalık ailelerde yaşama,
• Kirada ve/veya gecekonduda oturma,
• Çocuklukta şiddette maruz kalma,
• Yetiştirme yurdunda, yatılı okul ortamında veya tek ebeveyn (anne) ile büyüme,
• Sık alkollü içki kullanma.