SUÇ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 14

Gerbner, izleyicilerin çoğunun televizyondaki şiddet sahnesini taklit etmekten daha ziyade, kendilerini şiddetin mağduru veya kurbanı olan kadınlar, ihtiyar, yoksul ve güçsüzler vb. gruplar ile özdeşleştirdiklerini tespit etmiştir. Nitekim Gerbner, medyanın insanlara her türlü şiddet ve güç karşısında korku, güvensizlik, endişe sahibi olmayı, pasifleşmeyi ve hatta boyun eğmeyi yerleştirdiğini gözlemiştir.

Ferraro’ya göre suç korkusu; bireyin suç veya suç ile ilişkilendirdiği sembollere karşı geliştirdiği duygusal tepki ya da anksiyete duygusudur (Öztürk, 2015: 254).

Fobik temsil, medyanın belli bir grubu (örneğin yoksullar) haberleştirirken izleyicide o grup hakkında nefret ve korku uyandıran bir dil ve semboller kullanması anlamına gelmektedir.

Gerbner, televizyonun fiziksel saldırganlık olaylarını tasvir edişini tanımlamak için “mutlu şiddet” kavramını kullanır. “Gelgelelim şiddetin bu tarz trajik duygusu, televizyonun dramatik üretim bandında imal edilmiş ‘mutlu şiddetin’ bataklığında boğulup kalmıştır. Bu ‘mutlu şiddet’, sakin, hız­lı, acısız ve sıklıkla da muhteşemdir ve hatta heyecan vericidir de; fakat genellikle sterilize edilmiştir. Her zaman mutlu sona yöneliktir. Her şeyden öteye, can sıkmak için değil eğ­lendirmek amaçlı tasarlanmıştır; seyirci kitlesini, bir sonraki reklama, onu iyi algılayacak bir ruh hali ile hazırlamayı hedefler” (Gerbner, 2002: 44).

Gerbner’in görüşüne göre, çok televizyon izlemenin başka bir sonucu, kişinin televizyonda gösterilen şiddetin normal ol­duğuna inanmaya başlamasıdır. Programlar, insanların en kötü korkularını, kaygılarını ve paranoyalarını pekiştirir. Ayrıca, televizyon izleyicilerini kurbanlara ve acı çekmeye karşı duyarsızlaştırma ve şiddetin sonuçlarını anlama, empati kurma, karşı çıkma veya protesto etme yeteneklerini kaybetmelerine neden olur (Trend, 2007: 39).

Thomas ve Loader, internet teknolojilerinin yol açtığı toplumsal dönüşümlerin geleceği “güvensiz ve öngörülemeyen bir hâle getirdiği”ni ve bunun kamusal ve siyasal olarak aşırı reaksiyonlara yol açtığını ifade etmektedirler. Doğru cevap C'dir.

Kriminoloji, sosyoloji, hukuk, siyaset bilimi, ekonomi, kültürel çalışmalar, bilim ve teknoloji çalışmaları, iş ve yönetim ve bilgi-işlem de dahil olmak üzere geniş bir disipliner yelpazede bu tür sorunları ele alan hatırı sayılır bir bilimsel birikim ve literatür bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Siber suç, bir bilişim sisteminin güvenliğini veya buna bağlı verileri kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. İnternet siber suçun mümkün olabilmesine zemin sağlayan en temel ve biricik elektronik ortamdır. Doğru cevap C'dir.

İnternetin kökenleri ve gelişimi 1960’larda ABD ordusu tarafından desteklenen bir ağa, ARPANET’e değin izlenebilmektedir. Amacı ise güvenli, esnek bir iletişim ve askerî faaliyetlerin koordinasyonunu mümkün kılabilecek bir araç sağlamaktı.Doğru cevap A'dır.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü. Bu tarayıcılar kişisel bilgisayarlardan internete erişim olanağı sunmaya başladılar. Doğru cevap E'dir.

Bilgisayar-destekli suçlar internet öncesinde de var olan fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır. Bilgisayar-odaklı suçlar ise internetin kuruluşu veya mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır. Doğru cevap B'dir.

Siber-pornografi mahremiyetin ve genel ahlakla ilgili yasaların ihlalidir. Doğru cevap D'dir.

Hackerlık “bilgisayar sistemlerine yetkisiz erişim ve diğer insanların bilgisayarlarını onlardan gizlice ve onların yerine kullanmak” biçiminde tanımlanmaktadır. Hackerlık popüler medyada, siyasette ve ceza hukuku uzmanlarınca bir “bilgisayarı ele geçirme” olarak tanımlanması ve bunların faillerinin de “ele geçirme sanatçıları”, “davetsiz misafirler” veya “gaspçılar” olarak adlandırılması yaygındır. Doğru cevap B'dir.

Özel veya Gizli Bilgi Hırsızlığı, hackerların bilgisayarlara yetkisiz erişim aracılığıyla yazılım, ticari sırlar, bir kuruluşun çalışanları ve müşterileri hakkında kişisel bilgiler ve kredi kartı detayları da dâhil olmak üzere, erişim anında veya sonrasında dolandırıcılık yapabilmek için sızabilmeleridir. Doğru cevap E'dir.

1998 yılında kendilerini “Kara İnternet Kaplanları” olarak adlandıran bir grup, Sri Lanka elçiliklerine haftanın her günü 800’ün üzerinde e-posta göndererek bu kuruluşların e-posta sistemlerini kullanılamaz hâle getirmişlerdir. Bu bir e-posta bombardımanıdır. Doğru cevap D'dir.

bir bilişim sisteminin güvenliğini ve/veya buna bağlı verileri ve/veya kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir.

İlk ticari tarayıcı Netscape, 1994 yılında devreye girerken, ertesi yıl Microsoft, kendi internet tarayıcısı olan Explorer’ı piyasaya sürdü. Bu tarayıcılar kişisel bilgisayarlardan internete erişim olanağı sunmaya başladılar. 

Doğru cevap A seçeneğidir.

Yaygın kabul edilen bir yaklaşım siber suçları, “bilgisayar-destekli suçlar” (computer-assisted crimes) ile “bilgisayar-odaklı suçlar” (computer-focused crimes) biçiminde ele almaktadır. Buna göre ''bilgisayar-destekli suçlar'' ki bunlar, internet öncesinde de var olan; fakat siber dünyada yeni bir yaşam alanı bulan dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlardır.

''Bilgisayar-odaklı'' suçlar ise internetin kuruluşu veya mevcudiyeti ile birlikte ortaya çıkan ve ondan bağımsız olamayacak hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlardır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Siber suçlar ile ilgili aşağıdaki başlıklar altında da bir sınıflandırma yapılabilir:

Siber ihlal-tecavüz: Hackleme, virus yollama vb. araçlarla insanların sınırlarını ihlal ederek onların mülkiyetlerine tecavüz etmek ve/veya zarar vermek.

Siber aldatma ve hırsızlık: Para çalma, kredi kartı dolandırıcılığı, “korsanlık” yoluyla fikrî mülkiyet hakkı ihlalleri.

Siber-pornografi: Mahremiyetin ve genel ahlakla ilgili yasaların ihlali.

Siber-şiddet: Bireylerin korunmasına yönelik yasaları ihlal ederek insanlara psikolojik zarar vermek veya onları, nefret söylemi kullanarak başkalarınca fiziksel yönden zarar vermek üzere hedef hâline getirmek.
Doğru cevap B seçeneğidir.

Siber suçlar özelliği gereği internette anonim veya gizlenerek işlendiğinden, geleneksel kriminoloji disiplini, suçun mekânı ve suçu işleyenin kim olduğu konusunda açıklamalar getirmekte zorlanmaktadır. Diğer bir ifadeyle,

Kriminolojinin siber dünyada işlenen suçlar karşısında iki tür zorlukla yüz yüze olduğu konusunda bir uzlaşmadan söz edilebilir: İlki suçun “yeri-mekânı” ile diğeri ise suçu işleyenin “kim” olduğu ile ilgilidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.