SUÇ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 13

Durkheim’ın suç çalışmaları konusunda en ayırdedici katkılarından biri anomi kavramını ilk defa kullanmasıdır.

Marksist kuramlar toplumu ve toplumsal ilişkileri temelinde ekonominin yer aldığı sınıflar arası çatışma modeli ile açıklamaktadır.

Durkheim ve Merton’un sapma hakkındaki görüşlerinin etkisi altında şekillenen alt kültür kuramları suçu bir grup davranışı olarak ele almaktadır.

Alt kültür kuramları içerisinde önemli bir yere sahip bir diğer kuram Richard Cloward ve Lyod Ohlin tarafından geliştirilen ayırıcı fırsatlar kuramıdır.

Psikolojik kuramlardan bir diğeri Bilişsel Kuramdır. “Normal” insanlar ile suçlu bireylerin düşünme kalıplarındaki farklılıklar üzerinde duran bu yaklaşım toplumsal ve çevresel koşullar ile suç arasında ilişki kuran yaklaşımları eleştirmektedir.

Toplumsal kontrol kuramının erken dönem torisyenlerinden Albert Reiss, Erken dönem toplumsal kontrol kuramlarından biri de David Matza ve Gresham Sykes tarafından nötrleştirme teknikleri ismi ile geliştirilen yaklaşımdır. Travis Hirschi toplumsal kontrol kuramının önde gelen ve 1970’ler ve 1980’lerdeki en popüler versiyonunu dillendiren kuramcılardandır.

Hirschi, suçu bireyi topluma bağlayan toplumsal bağların zayıaması veya kopması ile açıklamaktadır. Bu bağları; bağlılık, adanmışlık, katılım ve inanç olarak sınıandırmaktadır

Öte yandan, organik dayanışmanın hâkim olduğu modern sanayi toplumları, ileri düzeyde uzmanlaşma, artan iş bölümü, yüksek düzeyde bağlılık ve kentlerde yoğunlaşmış ve farklılaşmış bir nüfus gibi özelliklere sahiptir.

Yaptırımlar sadece olumsuz biçimlerde olmaz aynı zamanda teşvik, ödül, taltif gibi olumlu
yaptırımlar marifetiyle de bireyin söz konusu kurallara uygun davranması teşvik edilir.
Toplumsal kuralların açık amacı, toplumsal yaşamı düzenleme ve ortaya çıkan düzeni devam
ettirmektir.

Sapma, suç ve suçluluk kavramları toplumsal yaşamı düzenlediği varsayılan norm ve
kuralların öngördüğü sınırların ihlâline işaret eder. Söz konusu sınırların ihlal edilmesine,
sosyolojide sapma denir

Suç istatistiklerine girmeyen ama suç teşkil eden eylemler vardır ve bu tür suçlar gizli suçlar, karanlık rakamlar şeklinde tanımlanmaktadır. Bu türden en yaygın suçlara örnek olarak aile içi şiddet, ensest, etnik veya dini
azınlıkları hedef alan suçlar, cezalandırmadan kaçabilen bazı kurumların işlediği örgütlü suçlar, beyaz yakalı üst sınıfların gözden kaçırabildikleri vergi, kaçakçılık suçları ile doğal çevreye karşı işlenen suçlar verilebilir. Bazı araştırmacılara göre gizli suçlar işlenen toplam suçların yarısından fazlasını oluşturmakta ve giderek artmaktadır

Suç bilimi (kriminoloji) ismi ile bilimsel bir disiplinin ortaya çıkması görece yenidir. Bazı araştırmacılar modern kriminolojinin doğuşunu Cesare Lombroso’nun (1835-1909) Suçlu İnsan isimli öncü çalışmasının yayınlandığı yıla (1876) işaret etmektedir (Demirbaş,
2005; Lilly, Cullen ve Ball, 2002).

Darwin’in evrim teorisinden güçlü bir şekilde etkilenmiş olan Lombroso’ya göre suç işleyenler normal insanlara
göre evrim sürecinde geri kalmış insanlardır. Suçlular, gerek fiziksel gerekse zihinsel bakımdan
evrimlerini tamamlayamamış kimselerdir ve bu nedenle suç işlemeye daha eğilimli olurlar.

Burada Yapısal-İşlevselci kuram şeklinde adlandırmayı tercih ettiğimiz bu kuramın “işlevselci,” “sosyolojik pozitivist”, “anomi” veya “gerilim” kuramı gibi farklı şekillerde adlandırılabildiğini belirtmek gerekir.

tiketleme kuramı suç ve suçlu davranıştan ziyade suç sonrası toplumun verdiği tepkilere odaklanır.

Bireyin toplumdaki norm ve değerleri içselleştirmesi ve toplumsal
rollerin gereklerini yerine getirmesini öğrenmek suretiyle toplumun bir üyesi ve parçası
olmasına toplumsallaşma denir. Bu süreçte aile, eğitim, din gibi toplumsal kurumların
yanı sıra arkadaş grupları ve kitle iletişim araçlarının önemli rol oynarlar.

Uyuşturucu kullanma, kumar oynama vb başkalarına doğrudan zarar vermeyen suçlara mağduru olmayan suçlar denir.

Toplumsal sözleşme kuramları olarak adlandırılan bu yaklaşımlar devletin varlığını ve meşruiyetini bireylerin rızalarına dayandırmaya başladı. Böylece devlet veya iktidar meşruiyetini ilahi bir güçten değil, vatandaşların genel oy hakkından almaya başladı.

Suçluları dört kategoriye ayırır. İlki, suçlu doğanlar dediği ve yukarıda tasvir edilen
fiziksel özellikleri ile kolayca ayırd edilebilen kimselerdir. İkinci grup suçlular, akıl hastası (deli) suçlular olup aptal, geri zekâlı, paranoyak ve alkolikleri kapsamaktadır. Rastgele suçlular veya suçlu nitelikleri taşıyanlar üçüncü grup olup bunlar fırsatlara cevap olarak suç işleyenlerdir. Son olarak, motivasyonunu aşk, gurur, onur, öfke gibi duygulardan alan tutku suçlularıdır.

Klasik kuramın temel varsayımı şudur: insanlar akıl ve özgür irade sahibi varlıklardır
ve diğer eylemleri gibi suç teşkil eden davranışı da özgür iradeleri ve rasyonal tercihleri ile gerçekleşitirirler ve yaptıklarından sorumludurlar.