SUÇ ÖNLEME MODELLERİ

alınan önlem ya da tedbirler kadar ve bazen ondan daha fazla karşı tarafa yakalanma riskinin büyük olduğunun hissetirmesidir. Algılanan yakalanma riskinin arttırılması için rutin denetim faaliyetlerinin yanı sıra rutin-dışı (restgele) yapılacak denetimler, ‘her an’ ve ‘her yerde’ bir denetleyici ve koruyucuyla karşılaşılabileceği algısı yaratır. Bu algının oluşturulması pek çok suç eyleminin önüne geçen bir caydırıcı işlev görebilir.

Durumsal suç önleme yaklaşımına getirilen eleştirilerden bazıları;

Silah suçların kolaylaşmasına ve mağduriyetin ağırlaşmasına neden olduğu için pek çok ülke silah taşıma ve bulundurma ruhsatı bulunmaktadır. Bu hukuki düzenlemeler, kitabınızdaki durumsal suç önleme tekniklerinden ortamın düzenlenmesine örnek olarak düşünülebilir.

Suça ya da herhangi bir karışıklığa sahne olabilecek bir yerin fiziki olarak nasıl düzenlendiği önemlidir. Örneğin, bir restoranda yemek yiyen insanların kendilerini daha rahat hissedebilmeleri için mahrem alanlar oluşturulabilir ancak bu aynı zamanda doğal gözetimin ve çalışanların yapacağı gözetimin azalması anlamına gelebilir.

Taksi sürücüsünü korumak için sürücü ile yolcular arasına dayanıklı transparan ekranlar takılması, futbol karşılaşmalarında farklı takım taraftarlarının birbirleriyle sıcak bir temas sağlamalarının olabildiğince engellenmesi, belediye otobüslerinde şoförü yolculardan gelebilecek olası saldırılara karşı koruyan bir paravanın oluşturulması, durumsal suç önleme tekniklerinden 'Olası Saldırganların Uzak Tutulması' için uygun örnekler sayılabilir.

Durumsal suç önleme teknikleri;

Kazanımların Azaltılması; burada işlenecek olası bir suçla elde edilecek kazanımların asgari seviyede tutulmaya çalışması temel amaçtır. Örneğin, banka şubelerinin kasalarında belli bir miktarın üzerinde paranın tutulmayarak elde edilen paraların gün içinde sık sık daha güvenli ana merkeze götürülmesi buna örnektir.

Resmi Gözetim; Resmi gözetim, adından da anlaşılacağı üzere devletin ya da özel sektör kuruluşlarının resmi görevlileri vasıtasıyla yaptığı gözetim faaliyetlerini kapsar. Polis ve özel güvenlik görevlilerinin bir yeri ya da bölgeyi gözetim altında tutmak için yaptıkları devriye gezmek, nokta görevi ifa etmek ve gerektiğinde vardiya usulü görevlendirmeler yapmak bu türden bir gözetim sağlar

Mazeretlerin Ortadan Kaldırılması; Pek çok durumda işlenen bir suçla ilgili kişiler pek çok mazeret ileri sürmeye yatkındırlar. Bu nedenle mazeret kapılarını olabildiğince kapatmak gerekir. Örneğin evini kiraya veren birinin bunu sadece sözlü bir ilişkiyle gerçekleştirmesi sonradan doğabilecek daha büyük problemlere kapı açar. Bu gibi durumlarda mutlak surette şartları açıkça belirtilmiş olan yazılı sözleşmeler yapılmalıdır.

K. Rasyonel tercih teorisi : 4. Saldırganlar eylemlerinin yarar ve maliyetlerini bilinçli bir şekilde hesap ederler. Suç, elde edilecek yarar, yarar göze alınan riskten fazla olduğu durumlarda orta çıkar.

L. Kırık pencere teorisi: 1. Suçu ve suç korkusunu azaltmanın yollarından biri insanlarda tedirginliğe neden olabilecek her türlü düzensizliğin henüz daha korkutucu bir boyuta ulaşmadan, küçük bir sorunken ortadan kaldırılmasıdır.

M. Suç örüntüsü teorisi : 2. Suç, mağdurun veya hedefteki kişinin faaliyet alanıyla saldırganın hareket alanının kesişmesi durumunda ortaya çıkar.

3. Suçun oluşmasında fırsatların daha etkilidir; uygun fırsat oluştuğunda hiç aklında olmayan insanların dahi küçük de olsa çeşitli suçlara sapma eğilimi gösterirler. ifadesinde tanımlanan 'Fırsat teorisi'dir.

Durumsal suç önleme teori ve tekniklerini pratiğe nasıl aktarabileceğini değerlendirmek;

Durumsal suç önleme anlayışının içerdiği önleyici tekniklerin başarıya ulaşabilmesi için yerel düzeyde bunu uygulayacak olan güvenlik görevlilerinin bu konularda yeterince hazırlıklı ve eğitimli olmaları gerekir. Özellikle kriz durumlarında bu tekniklerin uygulanması daha profesyonel bir bilgi ve donanıma ihtiyaç duyar. Bu teknikleri uygularken durumsal suç önleme yaklaşımına getirilen eleştirilerden haberdar olunması ve güvenliği sağlarken güvensizlik ve korkuya dayalı bir anlayışı hakim kılmamaya çalışılması kritik bir önem taşır. Aynı şekilde güvenlik görevlilerinin hangi durumlarda hangi tekniklerin daha etkili olabileceğini önceden analiz etmeli ve buna göre bir risk değerlendirmesi yapmaları etkiyi arttırır. Teorideki önerilerin pratiğe aktarılması sırasında her zaman beklenmeyen, öngörülemez durumların olduğu gözden kaçırılmadan bu tedbirlerin her zaman her koşulda sonuca götürücü olduğu da kesin bir kabul olarak alınmamalıdır.

Belirli aralıklara çöp kutularının yerleştirilmesi: mazaretlerin ortadan kaldırılması; Direksiyon kilitlerinin kullanılması: hedef ulaşmanın zorlaştırılması; Güvenlik görevlisinin giriş-çıkışa en yakın yerde bulunmasının sağlanması: ortamın düzenlenmesi; Bankalar, tren garları vb yerlerde sıramatiklerin kullanılması: provakasyonların azaltılması; Çocukların yanlarında pahalı eşyalar taşımamalarının sağlanması: kazanımların azaltılması için uygun örnek sayılabilir.

Suç Örüntüsü Teorisi, mağdur ve saldırganın suçun işlenebilmesi için bir araya gelmesi gerektiğini vurgular. Teori bu nedenle saldırgan ve mağdurun günlük faaliyetlerinin bir şekilde bir birine kesişmesi gerektiğini ve bunu sağlayanın genellikle kamusal mekanlar olduğunu söylemektedir.

51. bölge teorisi

Suçluların kimliğinin gizlenmesi

Olası suçluların önceden belirlenmesi

Suç işlenebilecek alanların kamera ile izlenmesi

Mahalle düzenlemelerinde etnik köken ayrımı yapılması

Fırsat Teorisi