SUÇ ÖNLEME MODELLERİ

Maslow’un ihtiyaçlar listesinde en üstte kendini gerçekleştirebilme ihtiyacı yer almaktadır.

Genel kolluğu, polis ve polis teşkilatı olmayan yerlerde görev yapan jandarma oluşturur.

Kolluğun adli işlemleri esnasındaki amiri Cumhuriyet savcısıdır.

Türkiye'de devriye hizmetlerinin oranı %30'dur.

Yaygın olarak kullanılan devriye çeşitleri; yaya devriyesi, otomobil devriyesi, hava devriyesi, motosikletli devriye, sahil devriyesi, atlı devriye, köpekli devriye, bisikletli devriye olarak sıralanabilir.

Özel güvenlik görevlileri, terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma yetkisine sahiptir.

Maslow’un hiyerarşisinde güvenlik ihtiyacı, yeme, içme gibi temel fiziksel ihtiyaçlardan hemen sonra gelmektedir. Bu bağlamda bireyler temel fiziksel ihtiyaçlardan sonra, sosyal, siyasal, ekonomik ve hukuki açıdan kendilerini emniyette hissedecekleri bir ortama gereksinim duyarlar.

Telekomünikasyon yoluyla iletişimin önleme amaçlı olarak denetlenmesi tedbiri, Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklan malvarlığı değerini aklama suçu, haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçların önlenmesine yönelik uygulanabilmektedir.

Telekominasyon yoluyla iletişimin önleme amaçlı olarak denetlenmesi sonucu tedbirler en fazla 3 ay için verilebilir.

Telekominasyon yoluyla iletişimin önleme amaçlı olarak denetlenmesi sonucu tedbirler en fazla aynı usulle üçer ayı geçmeyecek şekilde en fazla üç defa uzatılabilir.

Ülkemizdeki kolluk teşkilatında, adli kolluk görevini, adli işlerle uğraşmak üzere Genel Müdürlükçe kadrodan ayrılan kolluk görevlileri yerine getirmektedir (ETK m.9). Kolluğun adli işlemleri esnasındaki amiri Cumhuriyet savcısıdır (m.161, m.164/2).

Telekomünikasyon yoluyla iletişimin önleme amaçlı olarak denetlenmesi tedbiri, tedbirin sona ermesi halinde, dinlemenin içeriğine ilişkin kayıtlar en geç 10 gün içinde yok edilir.

Devriyeye ihtiyaç duyulan yere göre, kullanılan yöntem ve devriye türü değişiklikler görülebilmektedir. Bununla birlikte yaygın olarak kullanılan devriye çeşitleri; yaya devriyesi, otomobil devriyesi, hava devriyesi, motosikletli devriye, sahil devriyesi, atlı devriye, köpekli devriye, bisikletli devriye olarak sıralanabilir.

Kimliğini bir belgeyle veya kolluk kuvvetince tanınmış veya güvenilir kişilerin tanıklığı ile ispat edemeyenlerle, gösterdikleri belgelerin doğruluğundan şüphe edilen kişileri, aranan kişilerden olup olmadıkları anlaşılıncaya veya gerçek kimliği ortaya çıkıncaya kadar yirmidört saati geçmemek üzere, yakalama ve muhafaza altına almaya yetkilidir. Bu kişilere kimliklerini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.

Önleme araması, suç işlenmesinin veya toplumsal bir tehlikenin önlenmesi amacıyla kişilerin üzerlerinde, eşyalarında ve mekânlarda gerçekleştirilen araştırmaları ifade etmektedir (Centel ve Zafer, 2011: 384). Henüz bir suç işlenmeden gerçekleştirilen önleme araması, bu özelliği nedeniyle idari bir faaliyet niteliğini taşır. Buna bağlı olarak önleme aramasının “idari arama” olarak ifade edildiği de görülmektedir.

Önleme aramasına karar vermek bakımından yetkili olan merci sulh ceza hâkimidir.

Adli aramalar bakımından gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C. Savcısının kararı aranır.

Hukuk sistemimizde önleme amaçlı olarak telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi tedbirine de yer verilmiştir. Bu tedbire başvurma yetkisi üç kurum bakımından söz konusudur. Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun ek 7. maddesiyle polise; Jandarma Teşkilatı, Görev ve Yetkileri Yasasının ek 5. maddesiyle jandarmaya; Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Yasasının 6. maddesiyle de Milli İstihbarat Teşkilatına (MİT’e) telekomünikasyon yoluyla iletişimi önleme amaçlı olarak denetleme yetkisi verilmiştir.

Telekomünikasyon yoluyla iletişimin önleme amaçlı olarak denetlenmesi tedbiri, yalnızca yukarıda bahsedilen suçların önlenmesine yönelik olarak uygulanabilir (PVSK ek m.7; TMK ek m.14/6). Bunun dışında tedbire karar vermek bakımından HSYK tarafından belirlenecek Ankara Ağır Ceza Mahkemesi üyesi görevli kılınmıştır (PVSK ek m.7/3). HSYK ise bu görevi Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesine vermiştir.

Kişilerin silahlı özel güvenlik görevlileri tarafından korunması, kurum ve kuruluşlar bünyesinde özel güvenlik birimi kurulması veya güvenlik hizmetinin şirketlere gördürülmesi özel güvenlik komisyonunun kararı üzerine valinin iznine bağlıdır. Toplantı, konser, sahne gösterileri ve benzeri etkinliklerde; para veya değerli eşya nakli gibi geçici veya acil hallerde, komisyon kararı aranmaksızın, valilik tarafından özel güvenlik izni verilebilir. 
(Özel G. K. m.3).