STRATEJİK YÖNETİM II

İşletmenin bütünü veya her yönetim düzeyinde mevcut işin tanımını değiştirerek veya faaliyetlerin hızını değiştirerek uygulanan “jenerik-genel” stratejilerden biri olan Büyüme Stratejileri, işletmenin mevcut işlerine yeni mal ve hizmetlerin, pazarların veya süreçlerin ilavesi ile uygulanırlar. Büyüme stratejileri işletmenin gelişimini çağrıştıran ve her kesim paydaşlarca olumlu olarak algılanan bir stratejidir

Hangi derecede veya düzeyde olursa olsun çeşitlendirme stratejisi uygulayan işletmeler bu uygulamalarını sadece kendi kaynakları ve yeteneklerine dayanarak başka bir yabancı işletme desteği veya katkısı olmadan yapıyorlarsa bu takdirde bağımsız çeşitlendirme strateji uygulaması söz konusu olur.

Kısmi Tasfiye Stratejisi, tasarruf stratejisinden farklı olarak, işletmelerin maksatlı
olarak mevcut iş ve faaliyetlerinden bazılarını sürekli olarak terketmesi, vazgeçmesi veya durdurmasıdır. Burada amaç belirlenmiş iş ve faaliyetlerin kısmen tasfiyesi ve terkedilmesidir. Bu bağlamda bu tür çekilme stratejisine, tasarruf stratejisinin başarılı olmadığı durumlarda veya verimsiz ve gelecekte değer yaratması mümkün görülmeyen mevcut bir iş alanını süresiz olarak terketme niyeti ile başvurulduğu söylenebilir.

Pazar Büyüme Hızı=(Cari yıl Satışları - Geçmiş yıl satışları)/Geçmiş yıl satışları şeklinde hesaplanır. 
Dikey eksenin orta noktasının üzeri yüksek pazar büyüme hızı gösteren alan,
alt kısmı ise düşük pazar büyüme hızı gösteren alan olarak tanımlanır.

Belirsizler alanı dikey eksenin üst, yatay eksenin de sağ tarafındaki alandır. Yani bu alanda işbiriminin faaliyette bulunduğu pazarın büyüme hızı yüksek ancak rakibine göre göreceli pazar payı düşüktür. Bu alanda yer alan işbirimlerinin gelecekte nakit akışı yaratması ve dolayısı ile varlık değerlerinin yükselmesi, yapılacak yatırımlara ve yönetim kalitesine bağlıdır

BDG matris analizi işbirimleri portföy yönetiminde kullanılan yararlı tekniklerden biri olup tek ve vazgeçilmez bir yöntem değildir. Bu nedenle sadece bu tür analizlere dayanılarak stratejik kararlar alınması bir zorunluluk değildir.

Matrisin dikey ekseni, işletmenin ürünlerinin ve pazarının yaşam evrelerini göstermektedir. Dikey eksen ayrıca, faaliyet konusu ürün ve pazarın içinde bulunduğu evreler itibari ile gelişim, büyüme, toparlanma, olgunluk ve düşüş evreleri olarak ayrılmıştır.

Matrisin yatay ekseni ise, işletmenin sektör veya pazardaki rekabet durumunu belirtmektedir. Bu eksende işletmelerin pazarda faaliyet gösteren diğer rakiplerine göre rekabet durumu güçlü, orta ve zayıf olarak gösterilmiştir. İşletmenin rekabet durumu incelenirken göreceli Pazar payı, üretim imkanları gibi faktörler yanında rekabeti etkileyen faktörler de dikkate alınarak durum tespiti yapılabilir.

YPM, en kapsamlı portföy analiz tekniklerinden biridir. Bu matriste de iki eksen
bulunmaktadır. Dikey eksen, işbirimlerinin faaliyette bulunduğu sektörde rakiplerine göre hâlihazır “rekabet durumunu” göstermektedir. Yatay eksen ise işbirimlerinin faaliyette bulunduğu “sektörün/pazarın çekiciliğini” göstermektedir. Bu yönü ile bir bağlamda BDG matrisine benzer özellikte bir analiz tekniğidir.

Pazardaki konum işletmenin rekabet durumunu belirlemede uygulanan bir kriter olduğu için hatalıdır.

Hangi portföy yönetim matrisi olursa olsun, bunlardan yararlanırken aşağıdaki
hususlara dikkat edilmesi gereklidir:
• Matrisler üzerinde yer alan işbirimlerinin konumlandırmaları, değiştirilemez olarak kabul edilmemelidir. Zaman içinde işbirimlerinin konumları değişebilir.
• Matris alanlarını belirleyen çizgilerin sınırlayıcı değil belirleyici olduğunu dikkate almak gerekir. Yani mutlak alan itibarıyla “yıldızlar” veya “nakit deposu” olarak konumlandırılmış bir işbirimi için önerilen strateji yerine farklı stratejik seçenekler de gözden geçirilebilir.
• YPM gibi çok unsurlu ölçütlerle alan belirlemeleri yapılırken yararlanılacak ölçütlerin doğru ve uygun nitelikte, ve ayrıca yeterli sayıda olmasına dikkat etmek gerekir.
• Matris yönetim teknikleri işletmelerin stratejik seçim ve kararlarında yararlı olan tekniklerdir. Ancak stratejik düşünce sistemi içinde yer alan diğer faktörleri, yaratıcı beyinlerin ürettiği alternatifleri dikkate almadan sadece bu tekniklere bakarak kararlar alınması üst yönetimi yanlış yollara sevkedebilir.

İşletmeler bazı durumlarda mevcut işlerini ve faaliyet alanlarını olduğu gibi devam ettirmek yolunu seçerler. Pazarın büyümediği ve dolayısı ile işletme için gelecekteki nakit akışlarının cazip olmadığı ama yine de gelir elde edilen bu alanlarda işletmenin faaliyetlerini devam ettirmesi uygun bir davranış olabilir. Böyle bir durumda işletme faaliyet veya iş alanında “mevcut durumunu koruma” amacı ile durağan stratejiler olarak tanımlayabileceğimiz stratejik uygulamaları gerçekleştirir. Bu sebeple, doğru cevap 'C' dir.

Çeşitlendirme stratejisi, işletmenin yeni iş ve faaliyet alanlarına girerek oradaki fırsatlardan yararlanmak ve ortalamanın üzerinde getiri elde ederek gelecekteki değerini arttırmaya yönelik bir üst yönetim büyüme stratejisidir. Bu sebeple, doğru cevap 'B' dir.

Birden fazla farklı iş kalanlarında faaliyet göstererek çeşitlendirme stratejisi uygulayan işletmeler, gelirlerinin % 70-95 ini tek işten elde ediyorlar ise başka bir deyişle esas işinden farklı diğer işlerinden elde ettikleri gelirler %5-25 arasında ise bu takdirde esas iş ağırlıklı işletmeler olarak tanımlanırlar. Bu sebeple cevap 'B'dir.

Kümelenmiş çeşitlendirme stratejisi olarak da adlandırılan ilişkisiz çeşitlendirme stratejisini uygulayan
işletmelerin esas işleri ile diğer farklı işleri arasında hiçbir benzerlik bulunmamakta ve işler tamamıyla farklı ve değişik alanlarda olabilmektedir. Bu sebeple doğru cevap 'A' dır.

Bağımlı stratejiler, işletmede büyüme ve küçülme amacı ile uygulanan ve diğer firma ve işletmelerle iş birliği hâlinde ve ortak kaynak ve yeteneklere dayanılarak gerçekleştirilen çeşitlendirme veya çekilme stratejisidir. Bu sebeple cevap 'B'dir.

Tam tasfiye stratejisinde işletmeler mevcut iş alanlarında tüm faaliyetlerini durdururlar ve kaynak ve varlıklarını sona erdirirler. Bu anlamda bu çekilme stratejisi yüksek dereceli bir stratejidir. Bu sepele cevap 'C' dir.

Matrisin dikey ekseni, işbiriminin faaliyette bulunduğu sektörün büyüme hızını, yatay ekseni ise işbiriminin sektördeki göreceli pazar payını göstermektedir.  Sorunlular alanı ise dikey eksenin alt, yatay eksenin de sağ tarafındaki alandır. Yani bu alanda işbiriminin faaliyette bulunduğu pazarın büyüme hızı ve rakibine göre göreceli pazar payı düşüktür. Bu sebeple cevap 'C'dir.

Boston Danışma Grubu (BDG) Matrisinde 4 alan bulunmaktadır. Yıldızlar alanı büyüme stratejileri, sorunlular alanı küçülme stratejileri, nakit depoları alanı durağan stratejiler için uygun alanlardır. Belirsizler alanında bulunan işletmeler için büyüme veya belirli bir süre için durağan stratejiler önerilmektedir. Bu sebeple cevap 'B' dir.

HOFER analizinde matrisin dikey ekseninde, işbiriminin “sektörel yaşam evresi” yer almaktadır. Bu evreler dikey eksende üst’ten alt’a doğru “gelişim-büyüme-toparlanma-olgunluk-düşüş” olarak ayrılmıştır. Yatay eksen ise işbirimin pazardaki rekabet durumunu gösteren bir şekilde, soldan sağa doğru, “güçlüorta-zayıf” olarak ayrılmıştır. Dolayısı ise cevap 'B' dir.

Sağ alt bölgedeki 3 alanda yer alan işbirimleri büyüme motorlarıdır. Bu işbirimleri için yüksek çekicilikteki pazarları ve güçlü rekabet durumları nedeni ile “büyüme stratejileri”önerilmektedir. Bu sebeple cevap 'B'dir.