STRATEJİK YÖNETİM I

A şıkkı

A şıkkı

E şıkkı

D şıkkı

A şıkkı

Simetrik işbirlikleri, benzer stratejik amaç ve hedeflere sahip işletmelerin oluşturduğu işbirlikleridir.

Stratejik işbirlikleri, iki veya daha fazla bağımsız işletmenin belirli stratejik amaçlara ulaşabilmek ve karşılıklı fayda sağlayabilmek için sahip oldukları kaynakları ve yetenekleri paylaşmak suretiyle oluşturdukları karşılıklı değişimi kapsayan birlikteliklerdir.

Ortak girişimler (joint ventures), bağımsız işletmelerin ortaklaşa sahiplikle kurdukları yeni işletmelere denilmektedir. İki ya da daha fazla işletme, sahip oldukları kaynak ve yetenekleri paylaşarak yasal olarak bağımsız bir işletme kurabilmektedir. Buna da ortak girişim adı verilmektedir.

Dikey büyüme stratejik işbirliği türlerinden biri değildir.

Örgütün esnek bir yapıya sahip olması stratejik işbirliklerinde yaşanan sorunlardan birisi değildir.

Stratejik işbirlikleri, işletmeler arasında çeşitli şekillerde ortaya çıkan dayanışma ve kaynak birleştirme faaliyetleri kapsar.

Stratejik işbirliği oluşum sürecinin ilk aşaması, stratejik işbirliği ihtiyacının duyulmasıdır

Yöneticinin otoriter tutumu, stratejik işbirliklerinin başarı koşullarından biri değildir.

Yönetim sözleşmesi, deneyimli bir işletmenin bir girişimin yönetim ve işletmecilik faaliyetlerini bir süre yürütmesine imkân veren işbirliği anlaşmalarıdır.

Lisans anlaşması, patent hakkı sebebiyle korunan belirli bir mamulün üretilmesine veya pazarlanmasına izin veren bir işbirliğidir. Bu yolla bir işletme belirli bir maddi olmayan hakkı (know-how, teknoloji, marka, süreç, bilgi veya yönetimi kullanma hakkı), başka bir işletmeden, belirli bir ödeme karşılığı, belirli bir coğrafi bölgede veya belirli bir süre için satın almaktadır.

Ürünlerin sahibi ana işletme adına üretimi veya diğer faaliyetleri yüklenen işletmelere taşeron işletme adı verilmektedir. Taşeron tarafından üretilen ürün veya yüklenilen faaliyetler ana işletme adına yapılmaktadır.

Öz kaynakları artırmak işletmelerin stratejik işbirliği yapma nedenlerinden biri değildir.

Doz ve Hamel (1999)’e göre işletmelerin stratejik işbirliği yapma amaçları arasında; potansiyel rakiplerle işbirliği yaparak tehdit oluşturmalarını önlemek, birbirini tamamlayan ürünler üreten işletmelerle birlikte hareket ederek ittifak lehine ağ ekonomileri yaratmak, tek başlarına geliştiremedikleri tamamlayıcı ürünleri/hizmetleri dışarıdan temin etmek, işbirliğinden doğan sinerji ile değer yaratmak ve özellikle temel yeteneklerin, öğrenilip içselleştirilmesini sağlamak bulunmaktadır. Bir araştırmada (Çakınberk, 2009) Türkiye’deki işletmeleri stratejik işbirliği yapmaya sevk eden en güçlü nedenin ise %74,6 ile rekabette pozisyonlarını güçlendirmek olduğu ifade edilmiştir.

Stratejik işbirlikleri; hisse temelli ve hisse temelli olmayan işbirlikleri ve ortak girişimler olmak üzere üç gruba ayrılır. Hisse temelli olmayan işbirlikleri, iki veya daha fazla işletmenin belirli amaçları gerçekleştirmek üzere kontratlara dayalı, karşılıklı hisse sahipliği olmadan ve/veya bağımsız bir işletme kurmadan oluşturdukları işbirlikleridir. Hisse temelli olmayan işbirliği türleri; bölgesel acentelik ve bayilikler, karşılıklı hizmet konsorsiyumları, know-how, lisans anlaşmaları, taşeronluk, yönetim sözleşmeleri, ortak üretim ve ortak pazarlama sözleşmeleri, franchising gibi anlaşmaları içermektedir. Ortak girişimler, bağımsız işletmelerin ortaklaşa sahiplikle kurdukları yeni işletmelere denilmektedir. İki ya da daha fazla işletme, sahip oldukları kaynak ve yetenekleri paylaşarak yasal olarak bağımsız bir işletme kurabilmektedir. Buna da ortak girişim adı verilmektedir.