STRATEJİK YÖNETİM I

Matris yapıda çalışanlar hem ürün yöneticisine hem de fonksiyonel bölüm yöneticisine karşı sorumludur. Dolayısıyla bu yapıda ikili emir komuta vardır. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A seçeneğinde yer almaktadır.

Dikey farklılaşma, hiyerarşik yapıda örgütsel basamakları ve görev ve yetki farklılaşmasını ifade eder. Bu kapsamda kontrol alanı incelenmelidir.

Kontrol alanı, bir yöneticinin kaç personeli başarı ile yöneteceği ile ilişkilidir. Ayrıca, hiyerarşide yetki ve görev farklılaşmasının etkin koordinasyonu için emir komuta zinciri, amaç birliği, yetki devri gibi organizasyon ilkelerine uyulmalıdır

Yatay farklılaşma, örgütte işbölümü gereğince oluşan fonksiyon (bölüm, departman) farklılaşmasının bir sonucudur. Yatay farklılaşma sonucu örgüt bölümlere ayrılır. Yatay bölünme de koordinasyon gerektirmektedir. Bu nedenle örgüt yapısındaki fonksiyonel bölünme, ürün temelli bölünme, coğrafik bölge esasına göre bölünme, müşteriye göre bölünme incelenmelidir.

Biçimselleşme, işletme yönetiminde kuralların hakim olmasıdır. Yönetim kurulu kararları, yönetmelik, yönerge ve tüzükler buna örnektir.

Her astın doğrudan ve yalnızca bir üstten emir almasını ifade etmektedir. Birden fazla üstten emir verildiği takdirde ast hangi emri yerine getireceği konusunda kararsız kalabilir. Bu durum kargaşaya ve ayrıca yetki çatışmasına yol açabilir.

Misyoner örgütler temelde insan, iş, işletme ilişkilerine otoriter ve hiyerarşik olmayan değişik ve endüstri kültürü dışı bir anlam getirmektedir. Misyoner örgütler emir-kumanda ilişkisini yadsımakta ve herkesin kendi uzmanlığı ve becerisi doğrultusunda ve tam şeffaflık altında örgüte en yararlı olacak şekilde çalışacağını kabul etmektedirler. Fonksiyonlar arası bir statü farklılığı yok edilmeye çalışılmaktadır. Stratejik kararların olabildiğince kolektif olarak verilmesine özen gösterilmektedir. İşletmenin stratejileri ve politikaları konusunda herkesin bilgi sahibi olması beklenmekte ve istenmektedir

Matris yapıda çalışanlar hem ürün yöneticisine hem de fonksiyonel bölüm yöneticisine karşı sorumludur. Dolayısıyla bu yapıda ikili emir komuta vardır. Diğer örgüt yapı türlerinde genelde tek yönlü ilişki mevcut iken matris yapıda çift yönlü yani hem yatay hem de dikey ilişkiler vardır ve aynı derecede önemlidir.

Şebeke yapı, örgütün bir ürün ya da hizmeti üretebilmek için gereken ana fonksiyonlarının organizatör firma tarafından yönetilen farklı firmalara dağıtılması anlamına gelir. Üretim, tasarım, finans, satış ve pazarlama gibi fonksiyonların tek çatı altında yapılmasından ziyade, bu hizmetler bir anlaşma yapılarak ve organizatör firmaya elektronik olarak bağlı olan bağımsız firmalar tarafından sağlanır

Fonksiyonel yapı, örgüt yapı türleri içinde en yaygın olanıdır. Fonksiyonel yapı bir örgütteki üretim, satış, pazarlama ve finans gibi temel fonksiyonlar üzerine kuruludur. Örgüt yapısının etkinliği bu temel fonksiyonların bölümlendirilmesine dayanır

Yanlış olan iki şıkkın doğru halleri aşağıda görülebilir.

II-Hiyerarşik yapıda örgütsel basamakların ve görev ve yetkilerin farklılaşması DİKEY farklılaşma olarak ifade edilir.

IV-İşletme yönetiminde kuralların hakim olması BİÇİMSELLEŞME olarak ifade edilir.

Tüm çalışanlarının örgütün amaçlarından haberdar olması gerekİR.

Kontrol Alanı İlkesi: Bir yönetici etkili olmak istiyorsa emri altında kaç kişi çalıştırmalıdır? Astların sayısı çoğaldıkça amirin gözetim ve eşgüdümü zorlaşacaktır. Bu sayıyı belirli bir oranda tutmak ilkenin katı bir biçimde uygulanması demektir. Çünkü ast sayısı duruma ve zamana göre farklılık gösterecektir. Üst yöneticinin yeteneği ve gözetim altında tutacağı astların özellikleri de bu sayıyı belirlemede etkili olabilecek değişkenlerdendir.

Yalın örgüt yapısı bir veya birkaç tepe yöneticisi etrafında merkezileşmiş, fonksiyonel iş bölümünün belirgin olmadığı çalışanlardan oluşan bir görünümdedir. Örgütsel davranışın çok azı biçimselleştirilmiş, planlama, eğitim ve temsil
fonksiyonları en asgari düzeye indirgenmiştir. Standardizasyon yokluğu yapının organik olmasına ve kurmaylık fonksiyonlarına düşük bir gereksinme
duyulmasına yol açar. Ara kademe yöneticileri yok gibidir, kontrol ve koordinasyon genel olarak tepe yöneticiler tarafından gerçekleştirilir.

Matris yapı, benzer uzmanların beraber gruplandığı ve belirli bir ürün sorumluluklarının bir arada kendi içerisinde gruplandığı fonksiyonel departmanların birleştirilmiş görünümüdür. Bu ürün grupları zor ayrıştırılacak üretim yeteneklerini içermediğinden ve çalışanlar fonksiyonel bölümlere yeniden dönebileceğinden veya üretim grubu oluşturabileceklerinden nispi olarak kolayca ilave
edilebilir, değiştirilebilir veya dağıtılabilir.