STRATEJİK YÖNETİM I

Bir yöneticinin yakından kontrol ettiği personel sayısı fazla ise merkezileşme yüksektir.

Her astın doğrudan ve yalnızca bir üstten emir almasını ifade eden ilke emir komuta birliği ilkesidir.

Her personelin bilgi, yetenek ve deneyimine göre en fazla katkı yapabileceği bir işe yerleştirilmesini içeren ilke iş bölümü ve uzmanlaşma ilkesidir.

Örgütte üstten asta doğru zincirleme yetki sisteminin dikkate alınması gerektiğini belirten ve emirlerin, basamaklar sırasına göre yukarıdan aşağıya inmesi gerektiğini belirten ilke hiyerarşik yapı ilkesidir.

Örgütsel yapının oluşumu için, öncelikle birey-örgüt bütünleşmesinin sağlanması gerektiğini belirten ilke amaç birliği ilkesidir.

Üst yönetim basamaklarında çalışan yöneticilerin rutin konularda rahatsız edilmemesi gerektiğini, orta ve alt basamak yöneticilerin kararları alması gerektiğini, ancak karar almaya yetkili olmadıkları konularda üst yöneticilere başvurmaları gerektiğini belirten ilke ayrıklık ilkesidir.

Yetki devri konusunda sürekli vurgulanan bir konu, üstün astına yetki devir edebileceği fakat sorumluluğunu devir edemeyeceğidir.

Çoklu yönetim kademeleri ve kapsamlı prosedür ve politikalar ile karakterize edilen örgüt yapısı bürokratik örgüt yapısıdır.

Herkesin kendi uzmanlığı ve becerisi doğrultusunda ve tam şeffaflık altında örgüte en yararlı olacak şekilde çalışacağının kabul edildiği örgüt yapısı misyoner örgüt yapasıdır.

Çok büyük ve ürün çeşitliliği miktarı çok olan örgütlerde yaygın olarak tercih edilen ürün odaklı örgüt yapısı bölümlü örgüt yapısıdır.

Dikey Farklılaşma: Dikey farklılaşma, hiyerarşik yapıda örgütsel basamakları ve görev ve yetki farklılaşmasını ifade eder. Bu kapsamda kontrol alanı incelenmelidir. Kontrol alanı, bir yöneticinin kaç personeli başarı ile yöneteceği ile ilişkilidir. Ayrıca, hiyerarşide yetki ve görev farklılaşmasının etkin koordinasyonu için emir-komuta zinciri, amaç birliği, yetki devri gibi organizasyon ilkelerine uyulmalıdır

Biçimselleşme: Biçimselleşme, işletme yönetiminde kuralların hakim olmasıdır. Yönetim kurulu kararları, yönetmelik, yönerge ve tüzükler buna örnektir. Kararlar ile örgütteki işleyiş kurallara bağlanır ve işletme içi ilişkiler (yetki, iletişim ilişkileri) kurallarla belirlenir

İş bölümü ve Uzmanlaşma ilkesi: Her personelin bilgi, yetenek ve deneyimlerine göre en fazla katkı yapabileceği bir işe yerleştirilmesini içerir. Böylece her çalışan, her işte değil; en iyi yapabileceği bir işte uzmanlaşarak bölümlenmeye gidilmelidir

Ayrıklık İlkesi: Üst yönetim basamaklarında çalışan yöneticiler rutin konularda rahatsız edilmemelidir. Orta ve alt basamak yöneticileri kararları almalı ancak karar almaya yetkili olmadıkları konularda veya olağan dışı konularda karar verme söz konusu olduğu durumlarda üste gitmelidir

Fonksiyonel yapının bu üstünlükleri yanı sıra bazı zayıflıkları vardır. Bunlar:

Şebeke yapı hiyerarşik kademelere ayrılmamış, yüksek derecede esnek, idari yönetimlerden ziyade piyasa mekanizmaları tarafından kontrol edilen bir yapı olarak tarif edilebilir. Şebeke yapının ortaya çıkış nedeni organizasyonların çevresel değişmeler karşısında çabuk cevaplar üretebilmelerinin sağlanması, organizasyon etkinliğinin sağlanması, maliyet ve kalite avantajları elde edebilmek için dış kaynaklardan yararlanmasına dayanmaktadır.

Matris yapı 1970’li yıllarda yaygın kabul görmüş bir yapıdır.

Matris yapının özelliği, em ürün hem de fonksiyonel yapıların eşzamanlı yani bir arada uygulanmasıdır.

Bir örgütün farklı fonksiyonel departmanlara ayrılması bazı üstünlükler sağlar. Bunlar:

Bir örgütün farklı fonksiyonel departmanlara ayrılması bazı üstünlükler sağlar. Bunlar: