STRATEJİK YÖNETİM I

Yöneticiler, tahminlerini geliştirirken genellikle üç önemli süreçten yararlanmaktadır. Bu süreçler Çevresel Tarama, Çevresel izleme ve Rekabetçi İstihbarat olarak isimlendirilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Rekabetçi istihbarat doğru bir şekilde gerçekleştirildiğinde, rakiplerin davranışları tahmin edilerek buna göre stratejiler geliştirilir ve işletmenin rekabetçi uyum süreci hızlanır. Doğru cevap B'dir.

Stratejik yönetim süreçlerinde tahminin büyük önemi vardır. Ayrıca mevcut tahminleri kullanmak kadar tahminler yapabilmek de önemlidir. Geçmişe dönük veriler mevcutsa ve değişkenler arasındaki ilişkilerin gelecekte aynı olması bekleniyorsa nicel tahmin yöntemlerinin etkili sonuçlar üretebileceği söylenebilir. Örneğin, doğrusal regresyon gibi teknikler, geleceğin geçmişe benzer sonuçlar üreteceği varsayımına dayanır. Ancak bununla birlikte bu yaklaşımın günümüzde çok da gerçekçi olmadığı bilinmelidir. Regresyon modellerinin dışında, zaman serisi analizleri ve diğer ekonometrik modeller de işletmelerin tahmin yaparlarken kullanabilecekleri nicel tekniklerdir. Bununla birlikte geçmişe ait incelenen unsurlar arasındaki ilişkiler karmaşıklaştıkça nicel tekniklerin etkili sonuç üretme potansiyeli de azalmaktadır. 

Uzman grup tahmini ve müşteri değerlendirmeleri nitel teknikler arasında yer almaktadır.

Dış çevre denildiğinde, işletmenin dışında kalan ancak işletmenin amaçlarına ulaşması sürecini etkileyen tüm faktörler akla gelmelidir. Dış çevre de kendi içerisinde iki alt başlık altında incelenebilir. Bunlardan ilki endüstri ya da iş çevresi olarak isimlendirilmektedir. İş çevresi denildiğinde akla gelen çevresel unsurlar, mevcut ve potansiyel rakipler, tedarikçiler, alıcılar (müşteriler ve bayiler), sektör içerisinde ikame ürün/hizmet sunan işletmeler, tamamlayıcı ürün ve hizmetleri sunan işletmeler akla gelmektedir. İkincisi ise genel çevre olarak isimlendirilmektedir. Örgütün iş çevresi de aslında genel çevrenin altında yer almaktadır. Politik ve yasal, makroekonomik, demografik, sosyokültürel, teknolojik ve uluslararası faktörler örgütün genel çevresinin önemli aktörleridir. 

Soruda dış çevre unsurlarının bir kısmı istenmektedir. Buna göre doğru cevap, iş çevresi unsurlarının listelendiği B seçeneğidir.

Ürün farklılaştırma;  Zaman içerisinde tüketiciler, sektördeki belli bir işletmenin ürününün benzersiz olduğunu düşünebilir. Bu düşüncenin arkasında üstün hizmet, etkili reklam kampanyaları ya da işletmenin o alanda öncü işletme olmuş olması gibi nedenler gözlemlenebilir. Bu düşüncenin doğal sonuçlarından biri de
sadık müşteri grubunun yaratılmasıdır. Pazara yeni girecek olan bir işletme bu sadakati ortadan kaldırabilmek adına çok fazla kaynak harcamak zorunda kalacaktır. Yeni kurulan her işletme de bu tür bir kaynak kullanım olanağına sahip olmayabilir.
Sermaye gereklilikleri; Yeni bir sektörde rekabet etmek için işletme yeterli kaynaklara sahip olmalıdır. Tesislere ek olarak, üretim, pazarlama ve diğer önemli işletme fonksiyonlarının yerine getirilebilmesi için kaynaklara ihtiyaç duyulacaktır. Her işletme de bu kadar güçlü kaynaklara sahip olamayabilir.
Değiştirme maliyetleri; Tüketiciler bir defa bir ürünü satın aldıklarında, o ürün için ayırmış oldukları bütçeyi kullanmış olur. Bu nedenle pazara sonradan giren işletme ya aynı ürünü çok daha düşük bir fiyatla satabilmeli ya da çok daha gelişmiş bir ürün sunmalıdır. Ancak bu sayede bütçesini kullanmış olan tüketiciler, bir defa daha alım yapma seçeneğini değerlendirebilir.
Dağıtım kanallarına erişim; Sektörde faaliyet gösteren işletmeler zaman içerisinde kendilerine göre etkili işleyen bir dağıtım kanalı geliştirmiş olabilirler. Eğer pazara yeni giren işletme dağıtım kanalındaki işletmeleri, kendi ürünlerini dağıtmaları konusunda ikna edemezse, bu işletmelerin pazara girişi son derece zor bir hale gelecektir.
Yukarıda ifade edilen başlıklar, mevcut bir sektöre yeni girmeyi planlayan işletmelerin karşı karşıya kalabileceği engelleri açıklamaktadır. Sadece birkaç tedarikçi varlığı ise, tedarikçilerin alıcılara karşı pazarlık gücünü yükseltir, işletmeler için engel değildir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

İşletme faaliyetlerini etkileyen sosyal faktörler arasında inançlar, değerler, fikirler ve yaşam tarzları sayılabilir. Tüm bu sosyal faktörler, kültür, ekoloji, din, eğitim ve etnik faktörler tarafından şekillendirilmektedir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

"İşletmeler faaliyetlerini yerine getirirken ekolojiyi korumaya özen göstermelidirler (Ekolojik faktör). Teknoloji sayesinde işletmeler ürün ve hizmetlerini rakiplerine kıyasla daha etkili bir şekilde üretebilmekte ve pazara sunabilmektedir (Teknolojik faktör). Politik faktörler, işletmelerin faaliyet gösterdiği ortamdaki yasal ve düzenleyici değişkenleri ifade eder. Toplumsal tutum ve davranışlar değiştikçe, çeşitli ürün ve hizmetlere olan talep de değişecektir (Sosyal faktör). Toplum içerisindeki bireylerin ve örgütlerin tüketim eğilimleri, ilgili oldukları pazar koşullarından etkilenir (Ekonomik faktör). Tüm bunlar iş çevresi gibi işletme için fırsatlar ve tehditler yaratma potansiyeline sahiptir (GENEL ÇEVRE)."

Verilen anlatım, genel çevre faktörlerine yönelik ifadeler içermektedir. Diğer seçenekler iş çevresi ile ilgilidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin ışığı altında, Internet’in desteği ile bilginin toplanması ve değerlendirilmesi çok daha kolay hale gelmiştir. Internet sayesinde işletme yöneticileri ve tüketiciler, tüm dünyadan geniş kapsamlı bilgi kaynaklarına rahatlıkla erişebilmektedir. Son yıllarda daha da fazla öne çıkan etkileşimli hizmetler sayesinde, kullanıcılar yalnızca bilgiye erişmekle kalmayıp söz konusu bilgiyi üreten kişi ve kurumlarla iletişime geçebilmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde bireylerin ve işletmelerin başarılarını uzun yıllardır olumsuz etkileyen yer ve zaman farklılıkları, kültürel sınırlar gibi faktörler de görece önemsiz hale gelmiştir. Bütün bu gelişmeler internet’i önemli bir bilgi kaynağı haline getirmiştir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Günümüz bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde üretilen ve paylaşılan bilginin miktarı katlanarak artmaktadır. Bu sebeple,  günümüz yöneticilerinin bir bakıma bilgi kirliliğine de maruz kaldıkları söylenebilir.  Bilgiye erişilemediği sürece kararların bir dayanağı olmayacaktır. Tersi durumda, gereğinden fazla bilginin yöneticiye sunulması durumunda ise yönetici bilgi yığını içerisinde ayıklama yaparken zaman kaybedecektir. Bu nedenle doğru miktarda, doğru zamanda ve doğru içerikte bilginin yöneticilere sunulması önemlidir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Tahmin, gelecekteki eğilimler ve gelişmeler ile ilgili bilinçli kestirimler yapılması olarak ifade edilebilir.  Yöneticiler, tahminlerini geliştirirken genellikle üç önemli süreçten yararlanır. 

Doğru cevap A seçeneğidir.

Çevresel tarama, işletmenin gelecekte gerçekleşme olasılığı olan ve halen gerçekleşmekte olan çevresel değişimleri kestirmek üzere kendi faaliyet gösterdiği çevresini sürekli olarak taramasıdır. Başarılı bir çevresel tarama sayesinde işletme, önemli eğilimlere ve olaylara karşı duyarlı olur. Böylece bu eğilimlerin getirebileceği fırsatlara ya da tehditlere karşı rakiplerine göre daha hazırlıklı olma fırsatını yakalar. Çevresel tarama süreçlerinden yararlanmayan ve kendilerini ilgilendiren eğilimleri göremeyen işletmeler, gelişmeler olduktan sonra ancak tepki verebilirler. Aslında işletmenin amacı bu eğilimleri mümkünse etkilemek ya da erken görerek bu eğilimlerin getireceği fırsatları değerlendirmek ve tehditlere karşı tedbirler almaktır.

Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.