STRATEJİK YÖNETİM I - Deneme Sınavı - 2

Bölümlü örgüt yapısı, adından da anlaşılacağı gibi, büyük ölçekli ve farklı çeşitlerde üretim yapan işletmeler için en uygun modeldir. Doğru seçenek C'dir.

B seçeneği dışındaki tüm seçenekler foksiyonel örgüt yapısına dair farklı fonksiyonel yapılara ayrılmanın yarattığı avantajlardır. Dolayısıyla doğru seçenek B şıkkıdır.

Örgüt yapısı incelenirken: Dikey farklılaşma - Yatay farklılaşma – Biçimselleşme – Merkezileşme noktalarına dikkat etmek gereklidir.

Biçimselleşme, işletme yönetiminde kuralların hakim olmasıdır. Yönetim kurulu kararlar›, yönetmelik, yönerge ve tüzükler buna örnektir.

Örgütleme sürecinin işletmeye beklenen yararı sağlayabilmesi ve diğer yönetim işlevlerine sağlam bir zemin hazırlanabilmesi için belli ilkelere uyulması gerekir.

Örgütsel yapının oluşum süreci ana hatlarıyla bazı aşamaları kapsamaktadır: Başarılacak hedeflerin ve işlevlerin belirlenmesi, fiziksel olanakların değerlendirilmesi vb.

Mekanik bürokrasiler Sanayi Devrimi’nin ve kitle üretiminin oluşturduğu işletme yapılarıdır.

Örgüt yapısı, üretim- satış- pazarlama ve finans üzerine kurulması, Kaynakların etkin kullanılması ve fonksiyonel uzmanlığa dayalı kariyer ilerlemesi gibi üstünlükler sağlar.

Matris yapı 1970’li yıllarda yaygın kabul görmüş bir yapıdır. Matris yapının özelliği, hem ürün hem de fonksiyonel yapıların eş zamanlı yani bir arada uygulanmasıdır.

Şebeke örgüt yapısı, Hiyerarşik kademelere ayrılmamış, esnek, idari yönetimlerden ziyade piyasa mekanizmaları tarafından kontrol edilen bir yapıdır.

Yönetim olgusuna stratejik bir bakış açısıyla yaklaşılmasını gerekli kılan bazı gelişmeler;

• Müşterilerin kalite ve ürün çeşitliliği konusundaki taleplerinin artış göstermesi, (A seçeneği)

• Doğal çevrenin korunmasına ilişkin konulara verilen önemin artışı ve doğa
dostu alternatif ham madde ve malzemelere olan ilginin gelişmesi, (B seçeneği)

• Yerel, bölgesel ve küresel düzeyde tüketici haklarının gelişmesi, (C seçeneği)

• Hızla gelişen teknolojiler sayesinde ürünlerin müşterilere ulaştırılmasında yaşanan gelişmeler, (D seçeneği)

• Yeni teknolojilerin gelişimi ve eğitimli insan kaynaklarının artışı nedeniyle
rekabetin yoğunlaşması, (E seçeneği)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Stratejik yönetim süreci, işletmenin nihai amaçlarına ulaşması yönünde, işletmeye rekabet avantajı kazandıracak ve bunu sürdürmesini sürekli kılacak stratejilerin oluşturulması, uygulanması ve denetlemesinin sistematik bir şekilde yerine getirilmesi için yürütülen faaliyetler bütünüdür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tahmin, gelecekteki eğilimler ve gelişmeler ile ilgili bilinçli kestirimler yapılması olarak ifade edilebilir.  Yöneticiler, tahminlerini geliştirirken genellikle üç önemli süreçten yararlanır. 

Doğru cevap A seçeneğidir.

İşletmenin iç çevresinin analiz edilmesi “işletmenin analizi” anlamına gelmektedir. İşletmenin ne derece başarılı ya da başarısız olduğu “mali göstergelerle” anlaşılır. Bu yüzden “işletme analizi” ile “işletmenin mali tablolarının analizi” çoğu zaman eş anlamlı olarak kabul edilir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

İşletmenin sahip olduğu iş ve faaliyetlerinde veya mal ve hizmet üretiminde yararlandığı maddi veya maddi olmayan tüm unsurları onun “varlıkları” dır. Bu varlıkları bir koordinasyon içinde kullanabilme ve amacına uygun bir faaliyeti gerçekleştirebilme kapasitesi ise işletmenin “yeteneği” ni belirler. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

İşletmelerin yeteneklerinin temel yetenek olup olmadığını analiz etmek için Jay J. Barney’ in geliştirdiği VRIN analizi kullanılmaktadır. VRIN kelimesi value (değer), rareness (nadirlik), imitability (taklit edilebilirlik) ve nonsubstitutable (ikame edilemezlik) kelimelerinin baş harfleri kullanılarak oluşturulmuştur. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

İşletmelerde faaliyetler sonucu rekabet üstünlüğü sağlayabilen değerler iki şekilde oluşabilmektedir; (Ülgen ve Mirze, 2004: 123)

• Faaliyetlerin maliyetlerinin düşürülmesi sonucunda maliyet avantajı elde edilerek değer artışı sağlanması, 

• Üretilen mal ve hizmetlerde müşterilerin değer verdiği bir farklılık yaratılması ve bunun karşılığında da piyasa fiyatının üzerinde bir fiyat uygulanarak bir değer artışı yaratılması.

Buna göre doğru cevap D seçeneğidir. Diğer seçeneklerde değer zincirinin işletmelerde oluşturduğu faydalar sıralanmaktadır.

Porter’a göre değer yaratan faaliyetler temel ve destekleyici faaliyetler olmak üzere iki ana grup altında incelenmektedir;
Temel faaliyetler:
- Materyal alma ve depolama aktiviteleri gibi içe yönelik lojistik.
- Makineyle işleme, montaj, test etme ve paketleme gibi aktiviteleri gerçekleştirerek girdilerin son ürün haline getirildiği üretim.
- Bitmiş ürünü müşterilere dayatmayı içeren dışa yönelik lojistik.
- Alıcılara ürünü almalarını teşvik eden pazarlama ve satış.
- Onarma, üründe ayarlamalar, eğitim ve parçaların tedariki gibi ürünün değerini arttıran veya sürdüren satış sonrası hizmetler/servis.
Destekleyici faaliyetler:
- Genel yönetim, planlama, finans, muhasebe, hukuk, devlet ilişkileri ve kalite yönetimi alanlarından oluşan işletmenin yönetim alt yapısı.
- Seçim, işe yerleştirme, değerlendirme, yükseltme, eğitim ve işletme personelinin geliştirilmesinden oluşan insan kaynakları yönetimi.
- Bilgi, ar-ge, daha iyi ürün ve hizmet üretmeye yol açacak prosedürler biçimindeki teknoloji geliştirme.
- Ham materyalin satın alınması, tedarikçiler ve benzer ürünleri içeren satın alma.
Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

İşletmenin zayıf yönlerine kötü itibar, eskimiş olan bina, araç ve gereç, hammadde kaynağına veya pazara olan uzaklık, dağıtım kanallarına ve yeni pazarlara giriş engelleri, ar-ge’deki yetersizlik veya güçlü marka ve patentlere sahip olmama, sahip olunan teknolojinin eskimesi gibi örnekler verilebilir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir. Diğer seçenekler güçlü yönleri örneklendirmektedir.

Fırsatlar, tamamen çevre ve piyasa koşullarına bağlı olarak ve hatta belki de rakiplerin hatalı davranışlarından kaynaklanan, işletmeye fayda sağlayan çeşitli durumlardır. Karşılanmamış tüketici ihtiyaçları, yeni bir pazara girme imkânı, yeni teknolojik geliflmeye uyum sağlayabilme, stratejik iş ortaklığı, hükümet politikası değişikliği oluşan fırsatlara örnek olarak verilebilmektedir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.