STRATEJİK YÖNETİM I - Deneme Sınavı - 10

Stratejik insan kaynakları yönetiminde işletmenin stratejik ihtiyaçları ile çeşitli insan kaynakları aktivitelerinin bir bütün olarak düşünülmesini sağlayan “5P Modeli” geliştirilmiştir. Çeşitli etkinlikleri içeren 5P Modeli şu kavramlardan oluşur:

Stratejik insan kaynakları yönetiminin amaçlarını şöyle sıralamak mümkündür: İnsan kaynağının sağlanması, stratejik yönetime entegre olmak, rekabetçi üstünlüğü sağlamak ve sürdürmek, genel işletme stratejisini desteklemek ve güçlendirmek, günlük sorunlar üzerinde fazlasıyla yoğunlaşmaktan kaçınmak, çevresel değişimlere uygun hareket etmek, yöneticilerin katılımını sağlamak, stratejik planları eyleme dönüştürmek

İnsan kaynakları planlaması, personel seçimi ve işe alımı

İnsan kaynaklarının geliştirilmesi

Ücret ve diğer ödemeler

Çalışma ve çalışan ilişkileri

İnsan kaynakları araştırmaları

1899 öncesi, çalışanların ihtiyaçlarının önemli olmadığı düşüncesi; 1910-20 arası dönem, çalışanların yüksek verimlilikle beraber yüksek ücret istedikleri düşüncesi; 1940-50 arası dönem, çalışanların ekonomik güvenliğe ihtiyaç duydukları düşüncesi; 1960-70 arası dönem, çalışanların görevleri ile ilgili kararlara katılmak istedikleri düşüncesinin hakim oldukları dönemlerdi. İşverenler açısından çalışanların kişisel farklılıklarının göz önünde bulundurulması gerektiği düşüncesinin hakim olduğu dönem ise 1920-30 arası dönemdir. Cevap C şıkkıdr.

Tedarik edilen ürün ve hizmetlerin değiştirme maliyetleri düşükse bu tedarikçinin pazarlık gücünü azaltan bir durumdur. Doğru cevap E'dir.

Stratejik planlama sürecinin sahip olması gereken özellikler arasında yalın ve rutin dışı olmalı jargon ya da esrarlı bir planlama dili içermemelidir. Öğrenme ve eylemi geliştirmesi beklenen bu süreç, sadece bir kontrol mekanizması olarak görülmemelidir. Rutine dönmüş olan davranış yapısını önlemek için görevlerde, ekip üyeliklerinde ve toplantı formatlarında değişiklikler yapılmalıdır. Süreç, tamamıyla tahmin edilebilir olmamalı, yaratıcılığı arttırmak üzere ortamlarda da değişikler yapılmalıdır. Sayılarla desteklenmiş sözlü ifadelere ağırlık verin. Eğer yöneticiler bir ya da iki paragrafta açıklayamıyorsa ya bir stratejileri yoktur ya da onu anlamamışlardır. Mevcut işletme stratejilerinin belli başlı varsayımlarına meydan okuyan düşünce ve eylemleri özendirin. Kötü haberleri de hoş karşılayın; eğer strateji işlemiyorsa yöneticiler bunun sebebini büyük bir merakla öğrenmek isterler. Stratejik yönetim ve onun asli amaçlarının anlaşıldığı bir şirket kültürü yaratın. Teknik insanların süreci kapmasına izin vermeyin ne de olsa bu sonuç olarak bir öğrenme sürecidir.

Doz ve Hamel (1999)’e göre işletmelerin stratejik işbirliği yapma amaçları arasında; potansiyel rakiplerle işbirliği yaparak tehdit oluşturmalarını önlemek, birbirini tamamlayan ürünler üreten işletmelerle birlikte hareket ederek ittifak lehine ağ ekonomileri yaratmak, tek başlarına geliştiremedikleri tamamlayıcı ürünleri/hizmetleri dışarıdan temin etmek, işbirliğinden doğan sinerji ile değer yaratmak ve özellikle temel yeteneklerin, öğrenilip içselleştirilmesini sağlamak bulunmaktadır. Bir araştırmada (Çakınberk, 2009) Türkiye’deki işletmeleri stratejik işbirliği yapmaya sevk eden en güçlü nedenin ise %74,6 ile rekabette pozisyonlarını güçlendirmek olduğu ifade edilmiştir.

Stratejik işbirlikleri; hisse temelli ve hisse temelli olmayan işbirlikleri ve ortak girişimler olmak üzere üç gruba ayrılır. Hisse temelli olmayan işbirlikleri, iki veya daha fazla işletmenin belirli amaçları gerçekleştirmek üzere kontratlara dayalı, karşılıklı hisse sahipliği olmadan ve/veya bağımsız bir işletme kurmadan oluşturdukları işbirlikleridir. Hisse temelli olmayan işbirliği türleri; bölgesel acentelik ve bayilikler, karşılıklı hizmet konsorsiyumları, know-how, lisans anlaşmaları, taşeronluk, yönetim sözleşmeleri, ortak üretim ve ortak pazarlama sözleşmeleri, franchising gibi anlaşmaları içermektedir. Ortak girişimler, bağımsız işletmelerin ortaklaşa sahiplikle kurdukları yeni işletmelere denilmektedir. İki ya da daha fazla işletme, sahip oldukları kaynak ve yetenekleri paylaşarak yasal olarak bağımsız bir işletme kurabilmektedir. Buna da ortak girişim adı verilmektedir.

Strateji, işletmenin amaçlarına nasıl ulaşacağını belirleyen, rakiplerin faaliyetlerinin izlenmesini içeren, nihai sonuca odaklı, uzun dönemli bakış açısına dayalı, dinamik kararlar topluluğu olarak tanımlanabilir. Buna göre strateji belirlemeye yönelik uygulama; statik değil dinamik kararlara dayalı, amaçlara nasıl ulaşılacağının belirlenerek, süreç değil sonuç odaklı yaklaşımla, kısa değil uzun dönemli bakış açısıyla ve rakiplerin faaliyetlerinin izlenmesi suretiyle gerçekleşmelidir. Doğru cevap C seçeneğidir.