STRATEJİK YÖNETİM I - Deneme Sınavı - 13

Ackoff’a göre, bir işletme misyonunu başarılı olabilmek için neler yapmaktadır düşüncesiyle hazırlamalıdır. Bu nedenle sorunun doğru cevabı C seçeneğinde yer almaktadır.

Misyon belirlenirken iç ve dış çevrenin değerlendirilmesi, değerlerin ve inançların ortaya konması, strateji geliştirme, alternatif stratejiler arasından seçim yapma, politika belirleme, örgütsel yapı oluşturma, kaynakları konumlandırma ve performansı değerlendirme gibi stratejik planlama faaliyetlerine bir temel oluşturur. Bu nedenle sorunun doğru cevabı B seçeneğinde yer almaktadır.

Misyon kapsamında i felsefesi işletmenin temel inançları, değerleri, arzuları ve etik değerleri hakkında bilgiler verir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı E seçeneğinde yer almaktadır.

İş çevresi denildiğinde akla gelen çevresel unsurlar, mevcut ve potansiyel rakipler, tedarikçiler, alıcılar (müşteriler ve bayiler), sektör içerisinde ikame ürün/hizmet sunan işletmeler, tamamlayıcı ürün ve hizmetleri sunan işletmeler akla gelmektedir.

Michael Porter tarafından geliştirilen “Beş Güç Modeli” kapsamında yer alan faktörleri, Olası rakiplerin pazara girişi, alıcıların pazarlık gücü, tedarikçilerin pazarlık gücü, ikame ürün/hizmetlerin varlığı, sektördeki mevcut işletmeler arasındaki rekabetin şiddeti şeklinde sıralamak mümkündür.

Ölçek ekonomileri önemli bir pazara giriş engelidir. Pazardaki işletmeler ölçek ekonomisine sahip olduklarında, pazara yeni giren ya da girecek olan işletmelere karlı maliyet üstünlüğü elde ederler.

Eğer sadece birkaç tedarikçinin varlığı söz konusu ise, ikame tedarik kaynakları mevcut değilse ya da mevcut ikame tedarik kaynaklar yeterli değilse, alıcının gerçekleştirdiği satın alma faaliyetleri, tedarikçinin genel satışlar içerisinde düşük bir paya sahipse, tedarikçinin ürünler ve hizmetleri, alıcının pazardaki başarısı için önemli ise, tedarik edilen ürün ve hizmetlerin değiştirme maliyetleri yüksekse tedarikçilerin alıcılara karşı pazarlık gücünün yüksek olduğundan bahsedilebilir (Vuylsteke, 2011).

Genel çevreden bahsedildiğinde genellikle beş faktörün işletme üzerindeki etkileri vurgulanmaktadır. Bu faktörler, ekonomik, sosyal, politik, teknolojik ve ekolojik faktörler şeklinde sıralanabilir.

İşletme faaliyetlerini etkileyen sosyal faktörler arasında inançlar, değerler, fikirler ve yaşam tarzları sayılabilir.

Politik faktörler, işletmelerin faaliyet gösterdiği ortamdaki yasal ve düzenleyici değişkenleri ifade eder.

Dış çevrenin analizinde kullanılan yöntemler, dışardan gerekli bilgilerin toplanması, çevresel tarama, çevresel izleme rekabetçi istihbarat şekline sıralanabilir.

Tahmin sürecinin girdileri çevresel tarama, çevresel izleme ve rekabetçi izleme şeklinde sıralanabilir.

Örgütün iş çevresi de aslında genel çevrenin altında yer almaktadır. Politik ve yasal, makroekonomik, demografik, sosyokültürel, teknolojik ve uluslararası faktörler örgütün genel çevresinin önemli aktörleridir.

Bir sektör kârlı duruma geldiğinde, o sektöre yeni işletmeler girecek, arz miktarı artacak, fiyatlar düşecek ve sektördeki ortalama kâr marjları da azalacaktır. Bu nedenle yöneticiler, genellikle sektöre yeni işletmelerin girmesini engelleyecek stratejiler geliştirme yoluna giderler.

Ölçek ekonomileri, yüksek çıktı miktarları sayesinde maliyetlerden tasarruf edilmesi şeklinde tanımlanır ve en etkili engellerden biridir.

İşletme faaliyetlerini etkileyen sosyal faktörler arasında inançlar, değerler, fikirler ve yaşam tarzları sayılabilir. Tüm bu sosyal faktörler, kültür, ekoloji, din, eğitim ve etnik faktörler tarafından şekillendirilmektedir.

Çevre kirliliği, biyolojik dengenin bozulması, küresel ısınma, havanın, toprağın ve suların kirlenmesi gibi konular ekolojik faktörler başlığı altında ele alınmaktadır.

Rekabetçi istihbarat sayesinde işletmeler, faaliyet gösterdikleri sektörü daha iyi anlarlar ve rakiplerinin güçlü ve zayıf yönlerini öğrenme fırsatı elde ederler. Bu süreçte rakipler ile ilgili konularda veriler toplanır ve bu veriler bilgiye dönüştürülerek yöneticilerin karar süreçlerinde kullanılır.

Günümüz bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde üretilen ve paylaşılan bilginin miktarı katlanarak artmaktadır. Bu durum bir taraftan önemli fırsatlar sunarken diğer taraftan bir takım tehditler de barındırmaktadır. Öncelikle günümüz yöneticilerinin bir bakıma bilgi kirliliğine de maruz kaldıkları söylenebilir. Çok çeşitli kaynaklardan derlenen farklı tipteki ve içerikteki bilgilerin analiz edilmesi ve işletme amaçları doğrultusunda kullanılabilecek olan bilginin ayırt edilmesi son derece zor bir süreçtir.

İşletmelerin ekonomik varlıklarını devam ettirip ettirememeleri ve mevcut rekabet yarışı içindeki konumları büyük ölçüde yöneticilerin çevrelerinde olup biten değişimlere ne derece duyarlı oldukları ve bu değişimlere verdikleri karşılık ile belirlenmektedir.