STRATEJİK PERFORMANS YÖNETİMİ

Uzmanlaşma ya da Bölümlendirme: Örgütteki hangi rollerin hangi görevler, hangi görevlerin hangi iş birimleri ve hangi iş birimlerinin hangi bölümler altında yer alacağı ile ilgili olarak ortaya çıkan yapılanma biçimini ifade etmektedir.

Biçimselleşme: Sosyal konumların ve sosyal konumlar arasındaki ilişkilerin, bu konumları işgal eden bireylerin kişisel özellik ve ilişkilerinden bağımsız olarak açıkça belirlenme ve tanımlanma derecesi olarak ifade edilmektedir.

Organik yapı: Düşük düzeyde merkezileşme ve uzmanlaşma, kesin olarak tanımlanmamış görevler, biçimsel olmayan kurallar ve keskin olmayan bir hiyerarşiye sahiptir.

Alfred D. Chandler, Jr., işletme stratejileri üzerine önemli bilimsel çalışmalar yapmıştır.

Örgütteki bireyler arası ilişkilerin düzenlenmiş taraarına örgütsel yapı denilmektedir. Koşul Bağımlılık Kuramında, örgütsel yapının aşağıdaki boyutları üzerinde daha fazla durulmuştur:

Bağlama: Asillerin, vekilleri kendi çıkarlarına uygun şekilde çalışmaya özendirmeleri ya da zorlamaları için çeşitli düzenlemelere başvurmalarıdır.

Örgütün karar alma ve danışma yapılarına dışsal gruplardan temsilcileri katmasına kooptasyon denilmektedir.

Michael T. Hannan ve John H. Freeman (1977), Örgütsel Ekoloji kuramının temel çalışmasına “Neden birbirinden bu kadar farklı türde örgüt var?” sorusuyla başlamışlardır.

Devlet, işletme birlikleri, meslek odaları, işletmeler, toplumsal hareket örgütleri ve şahıslar, araştırmalara en fazla konu olmuş kurumsal girişimcilerdir.

Günümüz toplumlarında en fazla rastlanan kurumsal mantıklar; aile, din, devlet, şirket, piyasa, meslek ve topluluktur.

Koşul Bağımlılık Kuramı’nın temel sorusu, “Örgütsel yapı nasıl şekillenir?” sorusudur. Koşul Bağımlılık Kuramı, örgütleri uygun girdileri sağlama, girdiler üzerinde gerçekleşen işlemleri verimli bir şekilden eşgüdümleme ve çıktıları etkili bir şekilde pazarlamaya girişilen açık sistemler olarak görmektedir.

Merkezileşme: Karar alma yetkisinin, hiyerarşinin üst basamaklarında toplanması durumunu açıklamaktadır.

Örgütlere iktisadi yaklaşımın kökenleri, 1991 Nobel İktisat Ödülü sahibi Ronald Coase’nin “Neden firmalar var?” sorusuna dayanmaktadır. Bu soru, geleneksel neoklasik iktisatçıların, işletmeleri ve işletmeler arasında olup bitenleri yok saymalarına tepki olarak sorulmuştur.

Bilgi asimetrisi: Vekilin, asile göre daha fazla bilgiye sahip olmasıdır. Asilin, vekilin davranışlarını izleyememesi anlamına gelen ahlaki tehlike ve asilin, vekilin sahip olduğu bilgiyi değerlendirememesi anlamına gelen ters seçilim, bilgi asimetrisinin alt boyutlarıdır.

Örgütün karar alma ve danışma yapılarına dışsal gruplardan temsilcileri katmasına kooptasyon denilmektedir. Kooptasyonun, destek için, egemenliği pazarlık konusu yapma gibi önemli bir maliyeti bulunmaktadır. Bu maliyeti göze alan örgütlerin en fazla giriştikleri uygulama, başka örgütlerdeki yönetim kurulu üyelerinden bazı kişileri kendi yönetim kurullarına da üye yapmadır.

Kurumsal Kurama göre işletmenin sosyal hedeerinden en önemlisi meşruiyeti kazanma ve korumadır. Meşruiyet, bir varlığın eylemlerinin arzu edilebilir, kabul edilebilir ve uygun olduğuna dair genel bir algı ya da varsayımdır. Maddi bir kaynak olmayan meşruiyetin çokluğu ya da azlığı değil, varlığı ya da yokluğu önemlidir.

Örgütler eşbiçimliliğe uğrarken iki sorunla karşılaşabilmektedirler: Örgütsel alanda meşru kabul edilen yapı ve/veya uygulamaların bazıları birbiriyle çatışma hâlinde olabilir ve işletmelerin benimsedikleri yapı ve/veya uygulamalar, verimliliklerini olumsuz olarak etkileyebilir. Kimi işletmeler, kurumsal baskılardan kaynaklanan bu sorunları çözmek için stratejilerini, uygulamalarından ayrı tutma (örneğin işletme, personel bölümünün adını insan kaynakları bölümü olarak değiştirmiştir ancak bölüm; çalışanların eğitim ve gelişimi, kariyer yönetimi ve performanslarının değerlendirilmesi gibi insan kaynakları anlayışının ayırt edici faaliyetlerini hayata geçirmemiştir ya da toplam kalite yönetimi, risk yönetimi gibi itibar ve meşruiyet sağlayan uygulamalara geçtiğini ilan etmesine rağmen bunu sadece kâğıt üzerinde yapmış fakat hayata geçirmemiştir) yolunu seçebilmektedir.

Kaynak Bağımlılığı Kuramı, üç temel fikir etrafında şekillenmiştir: Birincisi, çevre çok önemlidir. Her ne kadar, popüler işletmecilik kitaplarında, örgütlerdeki liderlere çok geniş yer ayrılıp büyük önem atfedilse de, örgütlerin eylemlerinin çoğu, başka örgütlerin yaptıklarına tepki verme şeklindedir. İkincisi, örgütler kendi özerkliklerini (örgütlerin kaynaklarınıkullanma ve dağıtma ile ilgili karar  almadaki özgürlük düzeyleri) artıracak ve çıkarlarına ulaşmalarını sağlayacak çeşitli stratejileri hayata geçirebilirler. Üçüncüsü ve en önemlisi, örgütün içerisinde olan biteni anlama ve dışarıya yansıyan eylemlerini anlamada önemli olan; iktisadi kuramlarda vurgulandığı gibi, rasyonellik ya da verimlilik değil, güçtür.

Türkiye’de borsada işlem gören halka açık işletmelerin kurumsal yönetişimi, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından izlenmekte ve denetlenmektedir.

Paul DiMaggio ve Walter W. Powell (1983) üç çeşit eşbiçimlilikten söz etmiştir. Bunlar:
1. İşletmelerin, devlete ve başka örgütlere bağımlılığından kaynaklanan zorlayıcı eşbiçimlilik (örneğin tedarikçi işletmelerin, ana işletmelerin talebi sonucu ISO 9000
kalite belgesi edinmeleri),