STRATEJİK PERFORMANS YÖNETİMİ

Rekabet birey yaşantısına ve işletme faaliyetlerine etkisi bakımından sınıflandırıldığında rakiplerin faaliyetlerini zorlaştırmak amacıyla yapılanlar haklı rekabet kapsamına girmez .

Üretim süreçlerine yönelik ya da hizmet sunmaya yönelik faaliyetlerde işletmeler arasındaki rekabet her zaman için var olmuştur. Süregelen bu rekabet,hepsine katkıda bulunmuştur.

İşletmelerin piyasada rekabet avantajı kazanabilmesi için dikkat etmesi gereken hususları açıklayan ve bu alanda ilk matrisi geliştiren bilim insanı Igor Ansoff'dur.

Bilimsel yöntemlerle işletme literatürüne kazandırılan rekabet analizi
anlayışı Micheal Porter tarafından bulunmuştur.

Rekabet Stratejisi adlı kitabında rekabetin yoğunluğunun yapısal belirleyicilerini “Beş Rekabet Gücü” olarak ifade eden kişi Micheal Porter'dır.

Müşterilerin Alım Gücü Porter'a göre Rekabetçi Güçler Modelinde yer alan faktörlerden biri değildir.

Hepsi Porter'ın Rekabetçi Güçler Modelinde yer alan  faktörlerden biridir.

Geniş çaplı üretimin sağlamış olduğu tasarruflar olarak da tanımlanmakta olan kavram ölçek ekonomileri olarak adlandırılmaktadır.

Porter, stratejik yönetim anlayışı kapsamında işletmelerin benimseyebileceği
ve kendisini buna göre konumlandırabileceği üç adet rekabet stratejisi belirlemiştir.

Odaklanma Farklılaştırma Stratejisi Henry Mintzberg'in farklılaştırma stratejilerinden biri değildir.

Fiyat dışı rekabet: Üreticilerin, aynı fiyattan satmakta oldukları ürünlerin pazar paylarını artırmak amacıyla reklam, kampanya, servis, dağıtım veya paketleme gibi rekabet unsurlarını kullanmalarıdır.

İşletmeler, sektörel çevre faktörleri üzerine analizler yapmalı ve bunun sonucu olarak belirlemelidirler rekabet stratejilerini. İşletme açısından etkili olan sektörel faktörler, işletmenin doğrudan doğruya rekabet içinde bulunduğu unsurlardan meydana gelmektedir. Beş Güç Analizinde yer alan ve herhangi bir sektördeki rekabetin durumunu belirleyen güçler: Piyasaya Yeni Girenler, Rakipler, Müşterilerin Pazarlık Gücü, Tedarikçilerin Pazarlık Gücü, İkame Mal veya Hizmetlerdir.

Müşterilerin pazarlık gücünün sadece sayıları ile ilişkili olduğunu ifade etmek doğru olmayacaktır. Müşterilerin fiyat duyarlılığı, işletme veya markaya olan sadakati, algılanan hizmet kalitesi, dağıtım kanallarının etkinliği ve müşterilerin seçim yapabileceği alternatif mal veya hizmetler gibi konular da onların pazarlık gücünü etkileyen unsurlar arasında gösterilmektedir.

Ölçek Ekonomileri: Ölçek ekonomileri, maliyetlerin düşürülmesi yoluyla elde edilen kazançları ifade etmektedir. Geniş çaplı üretimin sağlamış olduğu tasarruflar olarak da tanımlanmaktadır. İşletmenin mevcut tesislerini genişleterek, üretim hacmini veya üretim fonksiyonunu değiştirerek, teknolojik yenilikler getirerek ya da dış çevrede meydana gelen maliyet azaltıcı faktörlerden yararlanılarak verimliliğin artırılması durumudur.

Ürün farklılaştırması, aynı ihtiyacı karşılayan ürünler arasında farklılıklar oluşturarak satışları artırmak amacıyla değişiklikler yapılmasıdır.

Eğer bir sanayi kolunda faaliyet gösteren işletmeler arasındaki rekabetin seviyesi düşük bir düzeyde seyrediyorsa, işletmelerin fiyatları artırma ve daha fazla kazanç elde edebilme imkânı söz konusu olabilmektedir.

Porter, stratejik yönetim anlayışı kapsamında işletmelerin benimseyebileceği ve kendisini buna göre konumlandırabileceği üç adet rekabet stratejisinin (jenerik strateji) söz konusu olduğunu belirlemiştir. Bu stratejiler şunlardır: Maliyet liderliği, Farklılaştırma ve Odaklanma.

Destek Farklılaştırma Stratejisi: Garanti süreleri, satış sonrası hizmetler, 24 saat hizmet sunabilme, müşteriye özel ıskontolar, sağlanan ucuz krediler, satılan ürünün yanı sıra promosyon ürünler gibi ilave imkanlar, cazibe sağlayan ve satışları artırıcı bir nitelik taşımaktadır.

Tedarik Şartları: Kullanılan hammadde ve yardımcı malzemelerin temin edilme şartları, satıcıların özellikleri, bu konuda rakiplerin sahip olmadığı avantajlar, depolama şartları ve masrafları, stok kontrolü, israf ve fire oranları gibi hususları kapsamaktadır.

Tepkici Strateji: Bu strateji, rakipleri taklit etme temeline dayalı olan bir anlayıştır ve genellikle işletmeleri başarısızlığa sürükleyen bir strateji olarak kabul edilmektedir.