STRATEJİK PERFORMANS YÖNETİMİ

Strateji, insanların, grupların ya da örgütlerin uzun vadeli geleceklerini şekillendiren tercih, öngörü veya teşkilatlanmalarını ifade etmektedir. Strateji ayrıntılı bir plan değil, bir bakış açısıdır.

Taktik, strateji doğrultusunda belirlenmiş bulunan amaçlara ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin ayrıntılı bir şekilde ifade edilmesidir.

Politika kavramı, strateji kavramı ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Politika, örgütsel faaliyetlerin tümünde olduğu gibi, stratejik karar ve uygulamalarında da kriterleri ortaya koyan bir rehber olma niteliği taşımaktadır. Örgütsel politikalar sayesinde iş gören faaliyetleri, strateji ile uyumlu hale gelmektedir.

Rekabet, aynı alanda faaliyet gösteren rakipler arasında, kazancı maksimize etmek amacıyla yapılan bir yarışı ifade etmektedir. Daha iyi üretim koşulları ya da mal ve hizmet üretimi konularında işletmeler arasında ortaya çıkan bir çeşit savaşım/çatışma olarak da tanımlanabilmektedir.

Porter’a göre, herhangi bir sektördeki rekabetin durumunu belirleyen güçler şunlardır:

İşletmeler yukarıdaki beş faktörden oluşan “Beş Güç Analizi”ni kullanarak sektörün rekabet düzeyini çözümleyebilmektedirler.

İşletmecilik anlamında stratejik yönetim, işletmenin kurumsal performans hedeflerine ulaşabilmesi için üretim, pazarlama, insan kaynakları gibi operasyonel birimlerden yola çıkarak işletmenin bütününü ilgilendiren kararların alınması, uygulanması ve değerlendirilmesi bilimidir. İşletmenin uzun dönemde varlığını sürdürebilmesi için rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla rakiplerinin davranışları, kendi özellikleri, çevre ve teknoloji koşulları gibi değişkenler ve tüm bunların olası sonuçlarının da göz önüne alınarak uygulandığı bir yönetim yaklaşımıdır.

Stratejik yönetimin özelliklerini şu şekilde özetleyebilmek mümkündür (Saruhan ve Yıldız, 2013, 219):

Stratejik niyet, örgütün, arzu ettiği geleceğe ulaşabilmek için tüm kaynaklarını, avantaj ve yeteneklerini seferber edebilme isteği veya motivasyonudur. Örgütün yürüttüğü stratejik faaliyetler, aynı zamanda onun stratejik niyetini büyük ölçüde ortaya koymaktadır. Vizyon ifadesi bazen stratejik niyet olarak da isimlendirilebilmektedir.

Stratejik yönetim kavramını ilk kez kullanan teorisyen olan Igor Ansoff’un, Corporate Strategy adlı kitabı bu alanda yazılan ilk bilimsel eserdir. İlk çalışmalarında stratejiye ilişkin sıkı reçeteler sunan Ansoff, aldığı eleştiriler nedeniyle bu anlayışından vazgeçmiş, stratejiye katı bir şekilde bağlanmanın analiz felci adını verdiği soruna yol açtığını kabul ederek bir tür özeleştiri yapmıştır. Kendisinden sonra çeşitlenecek olan ilk strateji matrisini (Ürün-Pazar Büyüme Matrisi) geliştirmiştir.

Stratejik yönetim süreci, diğer birçok yönetsel süreç ile benzer özellikler taşımakta ve temel olarak planlama, organize etme, yöneltme (uygulama) ve kontrol (denetim/değerlendirme) işlevlerinden meydana gelmektedir (koordinasyon işlevini, bütün aşamalarda yürütülen ortak bir faaliyet olarak düşünülebilmek mümkündür). Bütünüyle ve ayrıntısıyla ifade etmek gerekirse stratejik yönetim süreci; stratejik planlama ile başlayan, çevre analizlerinin yapılarak uygun örgütsel stratejinin belirlenmesi ile devam eden, belirlenen stratejinin uygulanması ile hayata geçirilen, uygulanan stratejinin örgütsel amaçlara ulaşma derecesinin ölçülmesi ile de kontrol işlevini yerine getiren döngüsel bir süreçtir.