STRATEJİK PERFORMANS YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

Taktik Strateji doğrultusunda belirlenmiş bulunan amaçlara ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin ayrıntılı bir şekilde ifade edilmesidir. İşletmecilik anlamında taktik, sahip bulunulan kaynakların en etkin ve verimli bir şekilde kullanılması, amaçlarla uyumlu olması için değişen durumlara uygun olarak alınan kısa dönemli kararları ifade etmektedir. Stratejik planlamalar, uzun dönemi kapsamaktadır. Stratejik planda karşılaşılan herhangi bir durum nedeniyle stratejinin alt stratejisi olan taktikler uygulamaya konulmaktadır.

Politika kavramı, strateji kavramı ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Politika, örgütsel faaliyetlerin tümünde olduğu gibi, stratejik karar ve uygulamalarında da kriterleri ortaya koyan bir rehber olma niteliği taşımaktadır. Örgütsel politikalar sayesinde işgören faaliyetleri, strateji ile uyumlu hale gelmektedir. Örgütsel faaliyetlerin yürütülmesi sürecinde, çalışan veya yöneticiler herhangi bir konuya ilişkin karar verme ya da uygulamada çelişkiye düştüklerinde başvurmaları gereken rehber, örgüt politikası olmaktadır.

Porter’a göre, herhangi bir sektördeki rekabetin durumunu belirleyen güçler şunlardır:
• Alıcılar
• Satıcılar
• İkame ürünler
• Sektöre yeni girenler
• Rekabetin şiddeti.
İşletmeler yukarıdaki beş faktörden oluşan “Beş Güç Analizi”ni kullanarak sektörün rekabet düzeyini çözümleyebilmektedirler.

Üç jenerik stratejiden odaklanma stratejisini benimseyen işletme dar (niş) bir alana hitap edecek olan uygun nitelikteki mal veya hizmetleri üretmesi gerekmektedir.

Düşünme düzeylerine bağlı olarak ortaya çıkan yaklaşım biçimleri şu şekilde sergilenmektedir:
1. Olaylar üzerinde düşünenler: Tepkici (reaktive),
2. Trendler düzeyinde düşünenler: Önlem alıcı (cevap veren, responsive, proactive),
3. Yapı/sistem düzeyinde düşünenler: Yön verici (üretken, generative).
Yapı/sistem seviyesindeki düşünme düzeyi, stratejik seviyeyi ifade etmektedir

Stratejik niyet, örgütün, arzu ettiği geleceğe ulaşabilmek için tüm kaynaklarını, avantaj ve yeteneklerini seferber edebilme isteği veya motivasyonudur. Örgütün yürüttüğü stratejik faaliyetler, aynı zamanda onun stratejik niyetini büyük ölçüde ortaya koymaktadır. Vizyon ifadesi bazen stratejik niyet olarak da isimlendirilebilmektedir.

Porter'ın Elmas modelinde elmasın dört ana boyutu, 

Ayrıca modele sonradan eklenmiş olan “Devlet” ve “Şans” boyutları bulunmaktadır.

GZFT (SWOT) analizi: GZFT (Güçlü ve zayıf yönler, fırsat ve tehditler) analizi yaygın ve bilinen bir analizdir. Bu analiz ile iç çevredeki güçlü ve zayıf yönler, dış çevredeki fırsat ve tehditler belirlenmektedir. Analiz çok basit olmasına karşın, etkin bir şekilde uygulanabilmesinde güçlükler ortaya çıkmaktadır çünkü objektif olabilmek zordur.

Peters ve Waterman tarafından öne sürülen modele göre, işletmelerin başarılı olabilmesi için üzerinde durulması gereken kritik başarı faktörleri şunlardır:

Strateji kavramı ister askeri, ister ekonomik ve isterse işletmecilik alanında olsun şu ortak özellikleri taşımaktadır (Budak, 1998, 130): 1. Stratejiler geleceğe yönelik (uzun vadeli) olarak belirlenirler. 2. Stratejilerin yönlendiricilik özelliği bulunmaktadır. 3. Strateji insan etkinlikleri ile ilgili ve devamlı bir süreçtir.

Stratejiler uzun, taktikler ise daha kısa vadeli uygulamalardır (Dalay, 2001, 173). Dolayısıyla, kısa dönemli faaliyetlere ilişkin planlama yapılarak kaynak tahsis edilmesi, taktik amaçlara hizmet etmektedir.

Farklılaştırma stratejisini seçen bir işletme ise üretmiş olduğu özellikli ve farklılaşmış ürünlerine yüksek (psikolojik) fiyatlandırma yapması gerekmektedir.

Stratejik yönetimin özelliklerini şu şekilde özetleyebilmek mümkündür (Saruhan ve Yıldız, 2013, 219): • Uzun dönemli sonuçlara odaklanmaktadır, • Sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü elde etmeyi amaçlamaktadır, • Rakipler, çevresel koşullar ve örgütsel özelliklere göre konumlandırma yapmaktadır, • Mevcut durumların yanı sıra muhtemel durumların da düşünüldüğü yönetimsel bir süreçtir.

Stratejik yönetim anlayışının başlangıcı, işletmelerde uzun dönemli planlama konusunun gündeme gelmeye başladığı 1950’li yıllar (1950-1960 arası) olarak kabul edilmektedir.

Stratejik yönetim, Igor Ansoff ile bilimsel literatüre girmiş bir alandır. Stratejik yönetim kavramını ilk kez kullanan teorisyen olan Ansoff’un, Corporate Strategy adlı kitabı bu alanda yazılan ilk bilimsel eserdir.

Uygulanan stratejinin örgütsel amaçlara ulaşma derecesinin ölçülmesi ile kontrol işlevi yerine getirilir.

İşletmenin; örgüt yapısı, yönetim biçimi, amaçları, yetki ve sorumluluk yapısı, işgören davranışları, kullanılan teknoloji gibi unsurlar işletme içi çevreyi oluşturmaktadır. Ulusal ve bölgesel yönetimler, ticari örgütlenmeler, rakipler, müşteriler, tedarikçiler dış çevre faktörlerini oluşturmaktadır.

Stratejik yönetim anlayışını benimseyen bir örgüt, öncelikli olarak bunu tüm çalışanlarına ilan ederek onları bu sürece dâhil etmelidir. Üst yönetimin önderliğinde başlatılan bu faaliyet, çoğu kaynak kitapta “stratejik bilinç” aşaması olarak adlandırılmaktadır.

Ölçek ekonomisi, işletmenin üretim miktarının artması ile birim maliyetlerinde ortaya çıkan düşüşü ifade eder. söz konusu örnekte de bu durum görülmektedir. havayolu şirketi büyüdükçe birim maliyet kalemlerinde düşüşler görülmektedir.

Stratejik İttifaklar: Rekabet üstünlüğü sağlayacak süreçler ve/veya ürünler geliştirme amacıyla bilgi, kaynak ve yetenek paylaşımını kapsayan işletmeler arası düzenlemelerdir.