STRATEJİK İLETİŞİM

Kriz, en basit anlamıyla işletme kurumunun normal aktivitelerini tahrip eden önemli
bir dengesizlik durumudur. Kurumun uzun ve kısa dönemli amaçlarını tehdit eden, acil
tepkiler gerektiren ve bununla birlikte yanıt için karar verme süresini kısıtlayan ve en
önemlisi varlığıyla karar verme birimlerini şaşırtan ve kararsızlığa sürükleyen bir süreçtir.

ABD’deki Kriz Yönetimi Enstitüsü (ICM) krizleri 4 kategoride toplamaktadır:

Planlama problemleri bunlardan bir tanesi değildir. Doğru cevap D'dir.

Subjektif yaklaşım; sezgiye yöneliktir. Krizin işletme yönetiminin sezgilerine ve algılamasına bağlı olarak ortaya çıktığını savunur. Doğru cevap C'dir.

Modern krizlerin özellikleri aşağıdaki gibidir:

Doğru cevap E'dir.

Kriz bir tehdittir ve acil cevap verilmesini gerektirir. Bazılarına göre beklenmedik, bazılarına göre de önceden sinyal verdiği hâlde belirtilerinin çeşitli nedenlerden dolayı geç ve yanlış anlaşıldığı durumdur. ABD’deki Kriz Yönetimi Enstitüsü (ICM) krizleri 4 kategoride toplamaktadır:
1. Doğal Afetler
2. Mekanik Problemler
3. İnsan Hatalar
4. Yönetimsel Kararlar ya da Kararsızlıklar

Modern krizler, birleşik faktörlerin bir sonucudur. Modern krizlerin özellikleri aşağıdaki
gibidir (Akıncı, 2010):
• Büyük etkilere sahiptir ve geniş bir nüfusu etkilemektedir.
• Yüksek ekonomik maliyetlere neden olur, klasik önlem yeteneklerine baskın çıkar.
• Eşi görülmemiş, kapsamlı ve birbiri ile ilintili sorunlara neden olur, yaşamsal kaynakları etkiler.
• Çok yönlü yansıtma olayı nedeniyle kartopu dinamiği etkisi yapar.

Kriz, en basit anlamıyla işletme kurumunun normal aktivitelerini tahrip eden önemli
bir dengesizlik durumudur. Kurumun uzun ve kısa dönemli amaçlarını tehdit eden, acil
tepkiler gerektiren ve bununla birlikte yanıt için karar verme süresini kısıtlayan ve en
önemlisi varlığıyla karar verme birimlerini şaşırtan ve kararsızlığa sürükleyen bir süreçtir.

İşletmenin iç ve dış çevresinde ortaya çıkan her değişikliğin kriz olarak algılanmaması
gerekir. Oluşan bu değişikliğin veya olayın kriz olarak nitelenebilmesi ve yaşanan olağan
gerilimlerden ayrılabilmesi için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir (Akıncı, 2010):
• Kriz ciddi bir hastalık gibidir, acil ve ciddi bir müdahale gerektirir.
• Kurumun standart karar alma ve önleme mekanizmaları yetersiz kalır.
• Beklenilmeyen ve önceden sezilemeyen ani durumlar olmasıdır.
• Her stresli ortam kriz değildir.
• Krizler kritik ve kurumu tehdit edicidir. Kurumsal ortamı hedefleyebilirler. Baskı,
güvenlikten yoksunluk, belirsizlik, endişe ve panik gibi pek çok faktörü bir arada
barındırabilir.
• Bazı krizler yüzeye çıkıncaya kadar uzun bir süre geçer. Bazı krizler ise ansızın
ortaya çıkar.
• Krizler, kurumla ilgili üçüncü kişileri de (yönetici, iş gören, hissedar, devlet vb.)
ciddi şekilde etkiler.
• Krizin kesin çözüm formülü yoktur. Tekrar ortaya çıkabilir.
• Bazı durumlarda fırsatları değerlendirme amacıyla kriz bilinçli bir şekilde geliştirilebilir.
• İşletme sahipleri ve yöneticiler gerilim içindedir, kurumda korku ve panik egemendir.
• Kriz, mutlak bir felaket değildir. Fırsatlar grubuna dönüşebilir.

Kurumların krizle karşılaşmalarına kaynaklık eden birçok etmen o kurumun işleyişi, yönetim tarzı, sahip olduğu insan kaynağının özellikleri, kültürel şebekesi gibi kendi iç dinamikleriyle ilintili olabilmektedir. Kurum içindeki bu dinamikler kendi başlarına krize kaynaklık edebileceği gibi aynı zamanda başka nedenlerle karşılaşılan krizlerin etki alanlarını genişlemesi, boyutlarının büyümesi gibi olumsuz durumları da körükleyebilmektedir. Ekonomik belirsizlikler ve dalgalanmalar kurum dışı nedenler arasında yer alır.

Kriz durumları tehdit düzeyine tercihe, zaman baskısına ve kontrol düzeyine dayalı olarak 16 hücrelik bir matrise sınıflandırılabilir. Matris bölünmemiş bir kriz türü olarak izlenebilir. Örneğin büyük bir kriz, zaman baskısının yoğun olduğu, kontrolün az olduğu, tehdit düzeyinin yüksek olduğu ve tercihlerin sınırlandığı bir durum olacaktır. Böylece bir kriz 4 aşamalı bir durum olarak sınıflanabilir, oysa 3 aşamalı bir kriz strateji yönetimi ve benzerini kendine çeken üç özelliği sergileyecektir. Matris sınıflandırmasının bazı faydaları vardır. Kriz yönetimi ekibi tarafından matris analizi ve hazırlığı problemin farkına varmada paha biçilmez bir deneyimdir. Matris, bir şirketin her bir potansiyel krize tahsis edeceği uygun kaynaklar için, bir zaman veya başka bir zamanda göğüs germek için ihtiyaç duyabileceği tüm potansiyel kriz durumlarının bir listesini çıkararak ve öncelikleri belirleyerek karar almayı kolaylaştıracaktır.

Temel bir kavram olarak risk çeşitli şekillerde tanımlanabilir. Değişimin ortaya çıkarmış
olduğu sonuçlar, risk kavramı için farklı şekillerde tanımlanabilme özelliği kazandırmıştır. Riskin başlıca önemli tanımları şunlardır (Günbey, 2008).
En dar kapsamlı tanımlamaya göre risk, müşterilerin neden olduğu zararlar, yolsuzluk
veya doğal sebeplerden veya insan hatalarından meydana gelen problemler gibi büyük
olumsuz etkiye sahip olayların meydana gelmesidir. Riskler kurumun hedeflerinin gerçekleştirilmesini engelleyebilecek her türlü olay veya durumlardır

Bilimsel-teknik yaklaşımlara ağırlık veren risk iletişim stratejilerinin genel niteliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
• Risk iletişimi stratejisini geliştirmede uzmanlar ve ilgili kuruluşlar rol oynamaktadır. Risk iletişimi stratejisinin geliştirilme amacı, risk mesajı hakkında hedef kitleyi ikna etme ve davranış değişikliği oluşturabilmektir. Burada risk iletişimi onu oluşturan unsurlarla sınırlı, çevresel faktörlerle etkileşimi olmayan ya da kısıtlı olan, değişken olmayan bir süreçtir.
• İletişim stratejileri, hedef kitlenin ikna edilebilmesi için kaynaktan hedef kitleye genellikle tek yönlü veya ikna amaçlı iki yönlü olarak riskle ilgili mesajın anlaşılabilir şekilde iletilmesi yoluyla düzenlenmektedir.
• Strateji oluşturulurken iletişim sürecini etkileyen sosyal psikolojik, toplumsal ve kültürel etkenler ya kısmen dahil edilir ya da hiç hesaba katılmaz.
• Risk iletişimi stratejilerinde riskle ilgili konularda iletişim stratejisini planlayacak ve uygulamaya geçirecek olan kaynakların yani yetkili birey ve kuruluşların rol ve sorumlulukları ile kaynaklar ve hedef kitle arasındaki resmî ilişkilerin yapısı önceden kesin çizgilerle ortaya konmakta, resmî olmayan ilişkiler değerlendirmeye dahil edilmemektedir.
• Grup içi, gruplar arası ve gruplarla bireyler arası iletişimi yönlendiren merkezi yapılanma ve resmi ilişkilerdir.
• Oluşturulan stratejide değişen şartları göz önüne alacak bir esneklik yer almamaktadır.
• Hedef kitlenin ikna edilmesinde rol oynayacak özelliklerin belirlenmesi için daha
çok nicel araştırma çalışmaları yapılmaktadır.

Kriz ciddi bir hastalık gibidir, acil ve ciddi bir müdahale gerektirir. Kurumun standart karar alma ve önleme mekanizmaları yetersiz kalır. Beklenilmeyen ve önceden sezilemeyen ani durumlar olmasıdır. Her stresli ortam kriz değildir. Krizler, kurumla ilgili üçüncü kişileri de  ciddi şekilde etkiler.Krizin kesin çözüm formülü yoktur. Tekrar ortaya çıkabilir. Kriz, mutlak bir felaket değildir. Fırsatlar grubuna dönüşebilir. Doğru cevap D'dir.

İşletme yapısı, işletmenin hayat safhası ve kurumsal yapı krizlerin kurum içi nedenlerindendir. Ekonomik dalgalanmalar ise kurum dışı nedenlerden bir tanesidir. Doğru cevap B'dir.

Kurumları büyük oranda etkileyen, ekonomik istikrarsızlığa ve belirsizliğe sebep olan faktörlerden bazıları ise şöyle sıralanabilir:

Teknolojik gelişmeler ve değişiklikler bunlardan bir tanesi değildir. Doğru cevap C'dir.

Teknolojik değişikler, krize sebep olabilecek kurum dışı nedenlerdendir. Diğer şıklar ise kurum içi nedenlerdir. Doğru cevap A'dır.

"Fink'in Kapsamlı Kontrolü" modelinde kriz ekibi üyeleri stratejik veya taktiksel seçenekler geliştirmek için “güya” veya “eğer o zaman” şeklinde olabilecek soruları cevaplandırmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Operasyonel riskler bir kurumun temel iş faaliyetlerini yerine getirmesini engelleyecek riskleri ifade eder. Doğru cevap E'dir.

Dış çevre riskleri, kurumun faaliyetlerinde bağımsız olarak ortaya çıkan, ancak kurumun tercihlerine bağlı olarak şirketi etkileyen risklerdir. Doğru cevap D'dır.

Kriz, en basit anlamıyla işletme kurumunun normal aktivitelerini tahrip eden önemli bir dengesizlik durumudur. Kriz genel anlamda düzgün olmayan, reform gerektiren istikrasız bir durumdur. Kurumun uzun ve kısa dönemli amaçlarını tehdit eden, acil tepkiler gerektiren ve bununla birlikte yanıt için karar verme süresini kısıtlayan ve en önemlisi varlığıyla karar verme birimlerini şaşırtan ve kararsızlığa sürükleyen bir süreçtir.