KRİZ VE RİSK İLETİŞİMİ STRATEJİLERİ

BD'deki Kriz Yönetimi Enstitüsü (ICM) krizleri dört kategoride toplamaktadır. Bunlar; doğal afetler, mekanik problemler, insan hataları ve yönetimsel kararlar ya da kararsızlıklar olarak tanımlar.

Kriz konusunda iki temel yaklaşım bulunmaktadır. Bunlar Subjektif ve objektif yaklaşımdır.

Sezgiye yönelik yaklaşımdır. Krizin işletme yönetiminin sezgilerine ve algılamasına bağlı olarak ortaya çıktığını savunur.

İşletmeyi sistem olarak görür. İşletme sisteminin alt sistemlerinden birinin bozulmasına bağlı olarak krizin ortaya çıktığını ileri sürmektedir.

Halkla ilişkiler açısından kriz değerlendirmeye çalışıldığında genellikle ekonomik yapıda yaşanan güçlüğü ifade etmek amacıyla kullanıldığı görülmektedir.

Büyük etkilere sahiptir ve geniş bir nüfusu etkiler, yüksek ekonomik maliyetlere neden olur, eşi görülmemiş, kapsamlı ve birbiri ile ilintili sorunlara neden olur, yaşamsal kaynakları etkiler, çok yönlü yansıtma olayı nedeniyle kartopu dinamiği etkisi yaratır, eski, uygulanamayan zarar verici yöntemler gibi acil sistemler yanlış ise tepki gösterirler, bu acil süreç içerisinde aşırı belirsizlik yok olmaz, zaman içerisinde tehditler dönüşüme uğrar, kümelenme söz konusu olur, güvenilir kurumlarla, halkla, medyayla ve mağdurlarla önemli iletişim sorunları ortaya çıkar, her türlü önemli risk söz konusu olabilir.

Krizin nedenleri; işletme içi nedenler ve işletme dışı nedenler olmak üzere iki grupta toplanmıştır.

İşletme yapısı, yönetimin niteliği, işletmenin hayat safhası ve kurumsal yapı olarak incelenmektedir. Bu gruplarda olabilecek sorunlar kurum içi krize sebep olabilmektedir.

Hızlı çevre değişimlerinde yavaş kalma, çevredeki gelişmeler hakkında bilgi toplama yetersizliği, yöneticinin önündeki sorunu kriz olarak algılayacak kişilikte olmaması, yöneticilerin tahmin etme ve sezgi gücünün zayıf olması, yeni problemlerin farklılığını kavrayamama ve onlara eski çözümleri uygulama eğilimi, tepe yöneticilerinin kendilerinin sadece stratejist olarak görüp, moral, motivasyon, amaç oluşturma, inanç ve değerleri yerleştirme gibi konulardaki görevlerini unutmaları, üst düzey yöneticilerin ölmesi veya plansız bir biçimde görevinden ayrılması, işletmelerin büyümesiyle birlikte oluşan hantallık, bürokrasi ve yapaylığın, işletmenin olaylara tepki hızını yavaşlatması.

Kurum dışı nedenler; ekonomik belirsizlikler ve dalgalanmalar, teknolojik gelişmeler ve değişiklikler, hukuki ve politik alanda yapılan düzenlemeler, sosyo-kültürel faktörlerdeki değişiklikler, kurum sayısındaki artış ve güçlü rekabet, tabii felaketler ve diğer faktörler olarak gruplanmaktadır.

Enflasyon ve deflasyonun oluşması, ödemeler dengesindeki bozulmalar ve dış ticaret fazlalığı, grev ve lokavt gibi uygulamaların ortaya çıkması, dış rekabetten olumsuz etkilenme'dir.

Uluslararası alanda meydana gelen değişiklikler ve kaynakların elde edilmesinde karşılaşılan güçlükler olarak verilmektedir.

Kriz yönetimini daha iyi anlayabilmek için 5 temel model oluşturulmuştur. 

LittleJohn'un Altı Adım Kriz Modeli, Fink'in Kapsamlı Kontrolü, Mitroff'un Portföy Planlama Yaklaşımı, Kriz/Stratejik Yönetim Entegrasyonu ve Burnett'in Kriz Sınıflandırma Matrisi'dir.

En dar kapsamlı tanımlamaya göre risk; müşterilerin neden olduğu zararlar, yolsuzluk veya doğal sebeplerden veya insan hatalarından meydana gelen problemler gibi büyük olumsuz etkiye sahip olayların meydana gelmesi olarak tanımlanmaktadır.

Genellikle tam ve net olarak bilinemez ya da öngörülemez (belirsizlik), zamanla değişir, yönetilebilir bir olgudur, sonuç üzerinden olumsuz etkileri vardır.

Finansal riskler, operasyonel riskler, stratejik riskler, dış çevre riskleri olarak çeşitlendirilebilir.

Güçlü temel yapı, belirsizlikleri risk ve fırsatlara dönüştürüp yönetebilme, yüksek kar, işletmenin her birim, kademe ve faaliyetinde verimlilik ve etkinlik, doğru bilgiye kolay ulaşım, rekabet gücü, iç ve dış paydaşlarına güven verme, esneklik, etkin kurumsal iletişim, dış çevreye uyum, risk odaklı performans yönetimi, risk odaklı stratejik yönetim.

Kamu gereksinimini, kültürel değerlerini, görüşlerini, beklentilerini, bilgilerini, deneyim ve etkileşimlerini dikkate alarak kamu katılımını sağlayıcı ve destekleyici ilkeler, etkinlikler ve esnek planlar oluşturma yoluyla riske karşı kamunun uygun davranışını ve cevabını geliştirebilmektir.

Sahip oldukları otorite ve resmi ve resmi olmayan ilişkilerin yapısı, alıcıların görüş ve beklentileri doğrultusunda belirlenmektedir.