STRATEJİK İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 5

Kriz ile itibar arasında doğrudan bir ilişki vardır. Sanılanın aksine, itibar arayışı kimi zaman krizlere neden olabilmektedir. Bu durum 4 nedenden ötürü oluşmaktadır. İlk neden, yöneticilerin iyi bir itibara sahip olmanın değerini tam olarak kavrayamamalarından kaynaklanmaktadır. İkinci neden, oluşan algı körlüğüdür. Yöneticiler bir süre sonra kurum ve kuruluşlarının itibarını net olarak algılayamamaya başlarlar. Üçüncü neden, ikinci nedenle doğrudan bağlantılıdır. Ne olduğu, nasıl oluştuğu ve nasıl algılandığı bilinmeyen bir itibar sürdürülemez. Dördüncü neden ise açıklanan üç nedenin nasıl işlediği hakkında fikir sahibi olmayan yöneticiler, bir kriz yönetim planına da sahip değiller demektir. Bu ise kontrolsüz ve önü kolay alınamayacak büyük bir yangının başlangıcı anlamına gelebilir. Oluşabilecek kriz nedenlerinden yöneticilerin en az hasarla kurtulmaya çalışmaları şeklinde bir neden itibar arayışının oluşturduğu kriz nedenleri arasında yer almamaktadır.

Ön alıcı yönteme göre, kurum ya da kuruluşlar herhangi bir kriz oluşmadan önce olası kriz konularını belirleyerek çıkabilecek bu krizlere karşı çeşitli çözüm senaryoları geliştirilebilir. Peltekoğlu, ön alıcı yöntemin 5 basamaktan oluştuğunu belirtir. Bu basamaklar şunlardır; krizin tanımlanması, önleyici çabaların belirlenmesi ve uygulanması, krizin etkilerinin sınırlı tutulmaya çalışılması, krizin mümkün olan en kısa sürede etkisiz hale getirilmesi, kriz sonrası hasar tespit ve tamir planlarının devreye sokulmasıdır. Bu basamaklar arasında, kriz anında bireylerin iletişimi ön planda tutması ve kriz sonrası tedbirlerin alınmaya devam edilmesi yer almamaktadır.

Kurumsal iletişim, günümüzde artan biçimde halkla ilişkiler kavramlarıyla ortak anlamda kullanılmakta ve giderek bu kavramın yerini almaktadır. Günümüzde sağlıklı ve sürdürülebilir bir kurumsal iletişim ortamı oluşturabilmek için gerekli olan ilkeler şunlardır; kurumsal iletişim stratejisinin belirlenmesi, hedef kitle ve paydaşlarının tanımlanması, iletişim araçlarının desenlenmesi, iletişim faaliyetlerinin sonuçlarının ölçümü ve iletişim uzmanlarının seçimi ya da eğitilmesidir. Kurumsal iletişimde teknolojik gelişmelerin takip edilmesi ve kurumlarda bireylerarası iletişime önem verilmesi bu ilkeler arasında yer almamaktadır.

1990'lı yıllarda liderlik anlayışında yeni yaklaşımlar ortaya çıkmıştır; "Kültürel liderlik" bu yeni yaklaşımlarından birisidir.

Farklı liderlik yaklaşımlarında liderlere ilişkin ortaya konulan ortak bir özellik bulunmaktadır. Bu ortak özellik; liderlerin başkalarının davranışlarını etkileyebilme başarısıdır.

Liderlerin izleyenlerini etkileyebilmesi için makam gücü, ödüllendirme gücü, uzmanlık gücü, kişilik gücü, zorlayıcı güç şeklinde güç kaynakları vardır. Analitik güç, bu güç kaynakları arasında yer almamaktadır.

Yönetim yetkisini izleyicileri ile paylaşma eğilimi taşıyan liderlik türü demokratik-katılımcı liderlik modelidir. Bu liderlik modelinde; liderler amaçların, planların ve vizyonun belirlenmesinde daima astlarına danışırlar ve onlardan aldıkları fikirler doğrultusunda liderlik davranışı sergiler.

House ve Evans tarafından, güdüleme konusundaki bekleyişe dayandırılan yol-amaç kuramına göre lider; otoriter, destekleyici, katılımcı, başarıya yönelik davranışlardan birini destekleyebilir. Buna göre; iddialı amaçlar ortaya koyan ve astlarına bunları başarabileceklerine dair güven duyduğunu belirten liderlik davranışı başarıya yönelik davranıştır.

Stratejik lider; geleceği görebilen, orijinal bir vizyon yaratabilen, esnek olabilme kapasitesine haiz, başkalarının duygu düşünce ve davranışlarını anlamlı ve olumlu etkileyebilen, paydaşları ile iyi ilişkiler kurabilen, kendi paradigmalarını sürekli olarak sorgulayan ve geliştiren, çevresel koşullara uygun cesur kararlar alabilen, insan kaynaklarını etkili yönetebilen, takipçilerini güçlendirebilen bir yapıya sahip olan ve bu yetenekleri vasıtası ile gerekli hâllerde stratejik değişimleri uygulayabilen liderdir.

Günümüzde bilgi toplumu açısından ileri sürülen entelektüel liderlik, süper liderlik, toplam kalite liderliği, öğrenen liderlik gibi liderlik modelleri bulunmaktadır. Büyük insan liderliği ise; ilk liderlik araştırmalarında ortaya konan, daha geleneksel bir liderlik türüdür.

“Liderler doğarlar” varsayımını koruyan liderlik kuramı “Özellik Kuramıdır”. Amacı liderlik özelliklerini lider olmayanlardan ayırmaktır. Liderler ile ilgili bazı özellikler; zekâ, kendi- ne güven, akıcı konuşma yeteneğiyle uzunluk, ağırlık gibi fiziksel özelliklerdir. Özellikler yaklaşımını diğerlerinden ayıran, liderin diğerlerin benzersiz özelliklerine odaklanıyor olmasıdır.

Bir kurum içerisinde liderin, izleyenlerini etkileyebilmek adına kullandığı beş̧ güç kaynağı vardır. Bu güç kaynakları şunlardır (Bayram, 2013): Makam gücü, ödüllendirme gücü, zorlayıcı güç, uzmanlık gücü, kişilik gücü.

Postmodern kuramlar olarak ele alınan bu yaklaşımlar çerçevesinde yer verilen kuramlar; Karizmatik Liderlik Kuramı, Etkileşimci Liderlik Kuramı, Stratejik Liderlik Kuramı, Vizyoner Liderlik Kuramı ve Dönüştürücü Liderlik Kuramı olacaktır (Dikmen, 2012).

Likert’in Sistem 4 kuramı yatay iletişim, katılımcı yönetim, takdir ve ödüllendirmeye dayalı güdüleme, güven gibi temelleri temsil etmesine karşın hiyerarşik sistemler daha çok otokratik lider modeli içerisinde yer almaktadır.

Bu kurama göre lider, dört liderlik davranışından birini gösterebilir. Bunlar; otoriter, destekleyici, katılımcı ve başarıya yöneliktir.

Bu liderlik tipi deneyime bağlı olarak işlerlik kazanır. Burada lider vizyon yaratır, yarattığı vizyonu diğer paydaşlara iletir ve faydacı bir yaklaşımla hareket eder. Vizyoner stratejik liderler olası fırsatlar için orijinal fikirler üretir. Bu tarz liderler planlarını sistematik yapmaktan ziyade içsel kurgu yoluyla tasarlar. Yaratıcılık boyutları oldukça aktiftir. Takipçilerini ve diğer kişileri ikna etmede başarılıdırlar.

Kültürel açıdan ileri sürülen liderlik modelleri: Kültürel liderlik modeli, paternalist liderlik modeli, ruhsal liderlik modeli, hizmetkar liderlik modeli, ahlaki liderlik modeli, sorumlu liderlik modeli, otantik liderlik modeli, örtük liderlik modeli olarak sıralanır.

Entelektüel liderlik, geçmişin klasikleşmiş̧ uygulamalarıyla yetinmeyip yepyeni süreçler uygulamaya sokan, potansiyel gücünü yaratıcı eylemlere yönlendirebilen, başarı konusunda sınır tanımayan bir anlayışla hareket eden bir konsepti ifade etmektedir. Bu da büyük oranda onların sahip oldukları düşünsel güçleri, eğitim, bilgi beceri ve gelişmişlikleriyle ifade edilebilen entelektüel potansiyellerine bağlıdır.

Liderlik, bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme, bu amaçları gerçekleştirmek için onları ne yapacakları konusunda harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır. Liderlik, grup amaçlarını başarmak için grup eylemlerine yön verme ve diğerlerini etkileme sürecidir.

Bir kurum içerisinde liderin, izleyenlerini etkileyebilmek adına kullandığı beş güç kaynağı vardır. 
-Kişilik Gücü: Liderin kişiliğinin izleyenlere ilham verebilmesi, onların arzu ve isteklerini dile getirebilmesi bu kaynağın temelidir.