STRATEJİ VE GÜVENLİK

Milli Güvenlik Akademisi, açık olduğu dönemlerde, ulusal güvenlik ve ulusal güvenlik politikası kavramları ile devletin ulusal güvenlik politikası hakkında üst düzey Silahlı Kuvvetler mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarında ve zaman zaman da özel sektörde çalışan üst düzey görevliler ile aday yöneticilere eğitim vermiştir.

1996’da Ege denizinde bulunan insansız kayalıklar üzerindeki hâkimiyet iddialarından kaynaklanan Kardak Krizi Türkiye ve Yunanistan'ı savaşın eşiğine getirmiştir.

Soğuk Savaş sonrası dönemde iki kutuplu uluslararası sistem ve nükleer savaş tehlikesinin kısıtlayıcı çerçevesinin ortadan kalkmış olması, yeni uluslararası sistemin yarattığı güvenlik tehditleriyle de birleşince sivil alanda strateji kavramına ilgiyi hızla artırmıştır. Aynı dönemde Türkiye için genel strateji üretmeye yönelik düşünce kuruluşlarının sayısı da hızla artmıştır. İlk örnekler kamu kurumları bünyesinde kurulan veya bu kurumlarca desteklenen Dış Politika Enstitüsü, Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı (OBİV), Stratejik Araştırmalar Merkezi (SAM) gibi kuruluşlar olmuştur.

Türkiye’nin güvenlik kültüründe Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisini ortaya koyan öğelerden ilki, “yalnız kalma ve toprak kaybı” korkularıdır. Osmanlı İmparatorluğu ondokuzuncu yüzyılda Avrupalı büyük güçlere bağımlı hale geldikçe, “ayrılma ve toprak kaybı korkusu” güvenlik kültürünün temel yönü haline gelmiştir.

Türkiye, Soğuk Savaş sürecinde askeri stratejisini neredeyse bütünüyle NATO politika ve stratejileri çerçevesinde belirlemiştir. Türkiye’nin NATO’ya girdiği dönemde NATO’nun benimsemiş olduğu “sınırlı savaş stratejisi”, Türkiye’nin Sovyet saldırılarını ittifakın desteği ulaşana dek sınırlarında oyalamasını, böylece bir yandan da düşmanı zayıflatmasını öngörmekteydi.

Türkiye, 1995’den bu yana Balkanlardaki NATO harekâtlarına aktif olarak katılmaktadır. Türkiye, Bosna-Hersek’te IFOR (Operation Joint Endeavour) ve SFOR (Stabilization Force), Kosova’da KFOR (Kosovo Force) ve Makedonya’da “Essential Harvest”, “Amber Fox” ve “Allied Harmony” harekatlarının tümüne destek vermiştir.

Bu dönemde Türkiye Kafkasya’da da güvenliğine yönelik tehditler algılamıştır. Azerbaycan ile Ermenistan bağımsızlıklarını ilan etmeden başlayan Karabağ çatışmaları, bağımsızlık ilanlarını takiben savaşa dönüşmüş, Türkiye her an topraklarına sıçraması ihtimali olan yeni bir çatışmayla karşı karşıya kalmıştır. Çatışmalar sonucu Türkiye ile Ermenistan birbirlerini güvenlik tehdidi olarak algılar hale gelmiştir.

Milli Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Adalet, Milli Savunma, İçişleri ve Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlarından oluşmaktadır.

Türkiye, küresel bir aktör olabilmek amacıyla uluslararası örgütlerde daha ağırlıklı rol oynamak üzere girişimlerde bulunmuştur. Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine seçilmesi (2009-2010) ve NATO’dan IMF’ye, G-20’den İslam Konferansı Örgütü’ne üye olduğu örgütlerde ağırlığını artırmaya çalışması bu kapsamda güdülen politikalar arasındadır.

Türkiyenin Ulusal güvenlik sisteminin temel kuruluşu Milli Güvenlik Kurulu dır.