STRATEJİ VE GÜVENLİK

Türkiye'nin bölgesinde en büyük güç unsuru olmak güvenlik politikası ile özdeş kabul edilen savunma politikasının unsurları arasında değildir. Türkiye bölgesinde bir güç ve denge unsuru olmak istemektedir.

Milli Savunma ve Güvenlik Enstitüsü Bakanlar kurulunun 14 Kasım 2016 tarihli kararından sonra aynı görevi üstlenmiştir

kurumsal olarak strateji sözcüğünü sahiplenen ilk kurum Genel Kurmay Başkanlığıdır.

Osmanlı İmparatorluğu özellikle ondokuzuncu yüzyılda büyük güçlerle olan ilişkilerinde aşağıdakilerden dengeleme politikasını izleyerek toprak bütünlüğünü koruyabilmiştir

ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nu “Avrupa’nın hasta adamı” olarak tanımlayan Rus çarı I. Nicola'dır.

Türkiye’nin güvenlik kültüründe Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisini ortaya
koyan öğelerden bir tanesi güç dengesi sistemidir maddesi Türkiye'nin jeostratejik konumuyla ilgili değil tarihsel süreciyle ilgilidir.

Türkiye Rusya'nın değil Amerika'nın nükleer silahlarını yerleştireceği üsleri sağlayan ülkelerden biri olarak konumlanmıştır.

Denge değil, İkibuçuk Savaş Stratejisi olarak da adlandırılan bu stratejide Yunanistan’la birlikte güneyde Suriye, içerde de PKK önemli tehdit odağı olarak hesaba katılmıştır.

Dışişleri Bakanlığı Türkiye’de ulusal güvenlik politikalarını belirleyen temel aktörler arasında değildir.

çevresel sorunlar Türkiye’nin Osmanlı İmparatorluğu’ndan miras edindiği bir güvenlik kültürü unsuru arasında yer almaz.

Türkiye’de güvenlik kavramı, ilk olarak İkinci Dünya Savaşı’nın ardından askeri çevrelerce kullanılmış; 1961 Anayasası’nda Milli Güvenlik Kurulu’nun oluştu- rulmasıyla birlikte siyasal söyleme yerleşmeye başlamıştır. Bu tarih ve düzenleme öncesinde askeri ve sivil anlamda yaygın olan “ulusal savunma” söylemi, yerini “ulusal (milli) güvenlik” kavramına bırakmıştır.

Türkiye’nin güvenlik politikası ile özdeş kabul edilen savunma politikasının unsurları şunlardır:

 Bölgesinde bir güç ve denge unsuru olmak,
 Çevresinde barış ve güvenlik kuşağı oluşturmak,
 Bölgesinin barış ve güvenliğine katkıda bulunmak ve bunu geniş bölgelereyaymak,

Bölgesine ve ötesine yönelik strateji ve güvenlik üreten ülke olmak,Ülkelerle işbirliği, yakınlaşma ve olumlu ilişkiler geliştirmek için girişimlerde bulunmaktır.

Türkiye’de güvenlik Soğuk Savaş sonrası dönemde bile büyük ölçüde geleneksel güvenlik anlayışına paralel biçimde kavramsallaştırılmıştır. Soğuk Savaş sonrası dönemde Türkiye’de güvenlik alanında en fazla çalışılan yeni konular enerji güvenliği ve çevre güvenliği olmuştur.

Türkiye’nin güvenlik kültüründe Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisini ortaya koyan öğelerden ilki, “yalnız kalma ve toprak kaybı” korkularıdır. Osmanlı İmparatorluğu ondokuzuncu yüzyılda Avrupalı büyük güçlere bağımlı hale geldikçe, “ayrılma ve top- rak kaybı korkusu” güvenlik kültürünün temel yönü haline gelmiştir.

Türkiye, Soğuk Savaş sürecinde askeri stratejisini neredeyse bütünüyle NATO politika ve stratejileri çerçevesinde belirlemiştir. Türkiye’nin NATO’ya girdiği dönemde NATO’nun benimsemiş olduğu “sınırlı savaş stratejisi”, Türkiye’nin Sovyet saldırılarını ittifakın desteği ulaşana dek sınırlarında oyalamasını, böylece bir yandan da düşmanı zayıflatmasını öngörmekteydi.

Türkiye, 1995’den bu yana Balkanlardaki NATO harekâtlarına aktif olarak katılmaktadır. Türkiye, Bosna-Hersek’te IFOR (Operation Joint En- deavour) ve SFOR (Stabilization Force), Kosova’da KFOR (Kosovo Force) ve Makedonya’da “Essential Harvest”, “Amber Fox” ve “Allied Harmony” harekatla- rının tümüne destek vermiştir.

Yunanistan, Kafkasya’da Türkiye’nin rekabet içinde olduğu Rusya ile işbirli- ği arayışına girmiş, Hazar enerji hatları konusunda Türkiye’ye rakip hatları sa- vunmuş, 1995’te Suriye ile stratejik ortaklık oluşturmuş ve 1996’da Ermenistan’la savunma anlaşması imzalamıştır.

Türkiye’nin güvenlik politikalarında ikinci değişim dönemi, 11 Eylül 2001’de ABD’ye karşı gerçekleştirilen saldırılar sonrasında, NATO kapsamında gerçek- leştirilen Afganistan operasyonu ve ABD’nin Irak’ı işgali sürecinde başlamıştır.

1982 Anayasası’nın yapılış aşamasında yürütmenin başı olarak Cumhurbaşkanı’na ulusal güvenlik konularında verdiği yetkiler Cumhurbaşkanlığı Yönetim Sistemine geçiş sürecinde yapılan 16 Nisan 2017 Referandumu ile artırılarak, daha önce Anayasada Başbakan ve Bakanlar Kurulu’na verilen yetkiler de Cumhurbaşkanı’na devredilmiştir.

Anayasaya (117. ve 118. maddeler) göre Cumhurbaşkanı, ulusal güvenliğin sağlanması ile Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından TBMM’ye karşı sorumludur. Ayrıca, 2017 Referandum ile ilgili maddelerde yapılan değişik- likle daha önce Bakanlar Kurulu’na verilmiş olan ulusal güvenliğin sağlanması ve ulusal güvenlik politikalarının tespit ve uygulaması ile ilgili kararların alınması görev ve yetkisi Cumhurbaşkanına verilmiştir.