STRATEJİ VE GÜVENLİK

2000'de açıklanan Rusya Ulusal Güvenlik Doktrini'ne göre Rusya'nın güvenliğine ilişkin tehditler:

SSCB ABD’nin çevreleme politikasıyla bağlantılı olarak oluşturduğu Truman doktrini, Marshall yardımları, Balkan ve Bağdat Paktları ile NATO’nun kurulması gibi stratejilerin yarattığı güvenlik tehditlerini bertaraf edebilmek için karşıt stratejiler geliştirmiştir. ABD’nin uyguladığı Truman Doktrini ve Marshall Yardımı’na karşıt olarak, Eylül 1947’de Kominform’u ve Ocak 1949’da COMECON’u kurmuştur.

Avrupa Birlliğinin derinleşme adımları;

Şanghay İşbirliği Örgütü'ne dahil olan ülkeler; Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'dır.

Stalin döneminde ortaya atılan fikir, sosyalizmin önce SSCB’de kurulması gerektiğini ifade eden doktrin “Tek Ülkede Sosyalizm”’dir

İkinci Dünya Savaşı sonrası ortamda ABD ya da SSCB’den, bir başka deyişle kapitalist ya da sosyalist kamplardan herhangi birinin yanında yer almak istemeyen ülkelerin başlattığı harekete Bağlantısızlık Hareketi denir.

11 Eylül saldırıları sonrasında, dönemin başkanı George W. Bush’un izleyeceği güvenlik politikasının temellerinin ortaya koyulduğu Bush doktrininde “ön-alıcı vuruş”  olarak tanımlanan strateji ön plana çıkmıştır.

Soğuk Savaş Sonrası Dönemde AB Güvenlik Politikaları;

Derinleşme, daha fazla politika alanlarının bütünleşme sürecine dahil edilmesi ile AT kurumlarının yetkilerinin artması olarak tanımlanmaktadır. Genişleme ise, üye sayısının artması olarak ifade edilmektedir. Bu tanımlamalar dikkate alındığında, I, III ve IV. maddeler derinleşme; II. madde ise genişleme politikası kapsamında yer almaktadır.

1952’de NATO, 1954’de Balkan İttifakı ile Güneydoğu Asya’da SEATO ve 1955’de de Orta Doğu’da Bağdat Paktı’nın kuruluşunu sağlamıştır. Tüm bu girişimlerde SSCB’nin küresel çapta çevrelenmesi öngörülmüştür.

Richard Nixon tarafından 25 Temmuz 1969’da açıklanan doktrin uyarınca, ABD ilk yenilgisini yaşadığı “Vietnam örneği savaşlara girmeyip, müttefiklerine Amerikan askerini kullanarak değil ekonomik ve askerî yardım” eliyle destek olacaktır.

SSCB’nin Aralık 1991’de yıkılmasının ardından, ABD sahip olduğu siyasi, askerî ve ekonomik nitelikler çerçevesinde Soğuk Savaş sonrası dönemin tek süper gücü olarak belirmiştir.

Clinton Soğuk Savaş Dönemi’ndeki demokratik olmayan dünyanın (esas olarak SSCB ve müttefikleri) “çevrelenmesi” anlayışının yerini demokratik dünyanın “genişlemesi” ilkesinin aldığını belirtmiş; serbest ticaret, yatırım kolaylıkları, sivil toplum geliştirme desteği, kültürel katkılar gibi ekonomik-sosyal faktörleri ele almıştır.

Soğuk Savaş süresince Sovyetler Birliği’nde yönetime gelen liderlerin tamamı aynı tehdide karşı koyabilmek, uluslararası sistemde Batı ittifakına rağmen varlığını sürdürebilmek ve kimi zaman da bu ittifak karşısında üstün gelebilmek için Barış İçinde Bir Arada Yaşama, Tek Ülkede Sosyalizm, Perestroyka , Glastnost gibi farklı güvenlik politikaları izlemişlerdir.

Boris Yeltsin, başkanlığının ilk yıllarında Batı’yı tehdit olarak algılamayan ve Batı’ya uyumu öne çıkartan bir politika yürütmüştür. Ülke içinde yaşanan ekonomik ve siyasi krizlerin etkisiyle Soğuk Savaş sonrası dönemin başlangıcında Rusya’nın uluslararası sistemde etkili bir aktör olamaması da bu ılımlı politikanın nedenleri arasında görülebilir.

SSCB korkusunun yanı sıra ABD ve Japonya’nın uluslararası sistemde ekonomik olarak güçlenmesinin, bu nedenle de AT’nin küresel ekonomik rekabet gücünün azalması olasılığının üye ülkeler tarafından tehdit olarak algılandığı görülmektedir. Bu korkular karşısında AT üyesi ülkelerin izlediği politika derinleşme ve genişleme yöntemleriyle daha güçlü bir aktör hâline dönüşmek olmuştur.

Nixon Doktrini Amerika'nın Vietnam benzeri savaşlara girmeyip müttefiklerine ekonomik ve askeri yardımda bulunarak destek olmasını ifade etmektedir

Barış içinde birarada yaşama ilkesini benimsemek Yeltsin'in askeri doktrininin ana unsurları arasında yer almamaktadır

ABD'nin küresel hegemonya kurmaya yönelik çabaları Çin'in 11 Eylül sonrasında yaşadığı temel güvenlik kaygısını ifade etmektedir

Gıda ve su yetersizliği Avrupa Güvenlik Stratejisi’nde tanımlanan tehditler arasında yer almamaktadır