STRATEJİ VE GÜVENLİK

SEATO 1954 yılında ABD, Fransa, İngiltere, Avusturalya, Yeni Zelanda ve Tayland aralarında yapılmıştır.

Eisenhower 1957’de ABD’nin Orta Doğu politikalarında önemli bir dönüm noktası oluşturmaktadır. Doktrin çerçevesinde ABD, SSCB’nin Ortadoğu’da karıştığı herhangi bir saldırıya karşı koymak ve bölge ülkelerinin bağımsızlığını temin etmek için askerî kuvvetlerin kullanılması dâhil her türlü yardımı sağlayacağını ifade etmiştir.

11 Eylül 2001’de ABD’nin New York ve Washington şehirlerine yönelik terörist saldırıları başta ABD olmak üzere, tüm dünyanın güvenlik yaklaşımının değişmesine yol açmıştır. Dönemin başkanı George W. Bush’un izleyeceği güvenlik politikasının temellerinin ortaya koyulduğu Bush doktrininde “ön-alıcı vuruş”  olarak tanımlanan strateji ön plana çıkmıştır.

Ulusal Füze Savunma projesi 11 Eylül sonrası ortaya çıkan bir projedir. Dönemin başkanı George W. Bush’un bir projesidir.

Soğuk savaş döneminde SSCB’nin ABD’nin önderliğindeki Batı bloğuna karşı benimsediği doktrinler; Tek ülkede sosyalizm, Barış içinde bir arada yaşama, Brejnev Doktrini ve Perestroika Ve Glasnost doktrinleridir.

2000’li yıllarda Rusya devlet başkanlığına Vladimir Putin’nin gelmesi ile birlikte Ulusal güvenlik doktrini benimsenmiştir. Bu çerçevede B,C,D ve E şıklarında yer alan bilgiler Rusya’nın soğuk savaş sonrası kurucusu olan Boris Yeltsin tarafından benimsenen politikalar verilmiştir.

Çin’in Mart 2011’de yayımladığı “Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi”nde savun- maya dayalı bir güvenlik politikası takip edileceği öngörülmektedir. Bu durum, Çin’in uzun süredir devam etmekte olan ekonomik gelişimiyle yakından ilgilidir. Nitekim, belgede ekonomik gelişmeye yapılan vurgu dikkat çekmektedir. Belgede, ulusal savunmayla ilgili olarak Çin’in belirlediği amaç ve görevler şu şekilde sıralanmıştır:

4. Dünya barışı ve düzenin sağlanması.

C,D ve E şıklarında verilen güvenlik stratejileri Soğuk savaş sonrası Çin hükümetinin benimsediği politikalardandır. Bunun yanı sıra B şıkkında yer alan durum bir politika değildir.

Süper Güç: Süper güçler birinci sınıf askerî/siyasi kabiliyetler ile bunları destekleyecek nitelikte ekonomik kabiliyetlere ve tüm bu kabiliyetlerini küresel düzlemde uygulayabilme yeteneğine sahip olan ve bu statüleri diğer güçlerce tanınan güçlerdir. Bu kriterler dikkate alındığında, Soğuk Savaş sonrasında ABD bu statüye sahiptir.

SSCB’nin 1979’da Afganistan’ı işgaline cevap niteliğinde olan ve SSCB’nin bölgede izleyeceği politikalara yönelik caydırıcılık amacını taşıyan doktrin Carter Doktrini (1980)’dir.

11 Eylül saldırılarından sonra ABD’de Ulusal Güvenlik Konseyi’nin yapısına yeni eklemeler yapılırken ilk kez bu birim altında Yurtiçi Güvenlik (Homeland Security) adında bir birim oluşturulmuştur.

Bu kapsamda, ilk kez Başkan Reagan döneminde gündeme gelen Stratejik Savunma Girişiminin devamı niteliğindeki “Ulusal Füze Savunma Sistemi”nin İran ve Kuzey Kore’den gelecek nükleer tehditlere önlem olarak uygulamaya geçmesi savunulmuştur. Bunun altyapısı da ABD Baflkanı George W. Bush’un 29 Ocak 2002 tarihli “Birliğin Durumu” konuşmasında “Şer Ekseni” olarak tanımladığı İran, Irak ve Kuzey Kore’nin kitle imha silahları geliştirip, terörizme destek vererek ABD’yi ve dünyayı tehdit ettiği söylemi ile hazırlanmıştır.

SSCB 1991 yılında dağılmıştır.

1992 sonunda kabul edilen Rusya Federasyonu Dış Politika Doktrini belgesinde tanımlanan yakın çevre kavramına göre Orta Asya ve Kafkasya’daki cumhuriyetler yakın çevre kapsamındadır.

ABD savaş sonrası yıkılmış olan Avrupa ekonomisini canlandırmak adına 1948-1951 arasında Marshall Planını uygulamaya koymuş, Planın uygulanmasını sağlamak üzere 1948’de Avrupa Ekonomik işbirliği Örgütü’nü (Organization of European Economic Cooperation - OEEC) kurdurmuş; 1952’de NATO, 1954’de Balkan ittifakı ile Güneydoğu Asya’da SEATO ve 1955’de de Orta Doğu’da Bağdat Paktı’nın kuruluşunu sağlamıştır.