STRATEJİ VE GÜVENLİK

Ülkemizde yayımlanan kitaplarda (elimizdeki kitap da dahil) "uluslararası sistem" ile "uluslararası yapı " aynı anlamda kullanılmaktadır. Aslında sistemin iki parçası vardır: yapı ve aktörler. Dolayısıyla her ne kadar devletlerin amacı kendi varlıklarını sistemde devam ettirmek olsa da, Realistler sistemin anarşik yapısının değişmeyeceğini ve belki de hiçbir zaman değiştirilmeyeceğini vurgulayarak (devletlerin devamı da dahil edildiğinde) sistemin varlığının da devamını savunur görünürler. Dolayısıyla "a" şıkkındaki ifadenin "uluslararası yapının değişmesi" şeklinde değiştirilmesi uygun olacaktır.

Her ne kadar ders kitabında "devletin güvenliğinde artış" ifadesi yer alsa da ve Türkçe literatürde bu şekilde ifade edilse de, aslında bu çok doğru bir ifade değildir. Teoride devletler güçlerini artırır ve bu yolla devlet kendini daha güvenli hisseder. Bu şekilde bir anlatım ders kitabının (orijinal sorunun geçtiği) aynı sayfasında bulunmaktadır. Dolayısıyla soru kökünde bu yönde bir değişiklik yapmak doğru olacaktır. Ayrıca, seçeneklerde "self help" şeklindeki İngilizce ifadenin Türkçeleştirilmesi ve "kendi başının çaresine bakmak" şeklinde yer alması (ki kitapta da bu ifade bulunmaktadır) daha doğru olacaktır. E şıkkında da "silahlanma" yerine "silahlanma yarışı" şeklinde bir ifade sorunun bilgi ölçmesi açısından yerinde olacaktır.

Her ne kadar Realizm "devletin güvenliği" konusunu öncellese de, bireyin güvenliği önemli değildir gibi bir sonuca götürmez bu yorum bizi. Özellikle son dönemlerde yapılan Realist çalışmalarda bu hususu daha net görmekteyiz. Dolayısıyla soru kökünde "değildir" ifadesi yerine "olmadığı iddia edilebilir" şeklinde bir ifade kanımca daha doğru olacaktır. Ayrıca "d" şıkkındaki "self help" ifadesinin Türkçesinin verilmesi yerinde olacaktır.

Orijinal soru kökündeki "kabul edilmez" ifadesi, "Realizmde böyle bir alt kol mevcut ancak bazıları tarafından bir alt kol olarak kabul edilmemektedir" çağrışımı yapmaktadır. Ancak aslında böyle bir alt kol Realist akımda mevcut olmadığı ( ve sorunun asıl sormak istediği bilgi olduğu) için, soru kökünde "hangisi Realizmin bir alt kolu değildir" ifadesinin yer alması daha isabetli olacaktır.

"Güvenliğin realist okulunda ana aktör" ifadesi çok isabetli değildir. Çünkü Realistlere göre sistemdeki ana aktör devlet olduğu için, doğal olarak güvenliğin temel öznesi de devletttir. Dolayısıyla kitapta da geçtiği şekilde, soru kökünde "güvenliğin temel öznesi" şeklindeki bir ifade yerinde olacaktır. Ayrıca "e" şıkkındaki "kabileler" Uluslararası İlişkiler açısından zaten bir özne olmadığı için, ilgili seçenekte "Sivil toplum kuruluşları" gibi bir ifadenin kullanılması daha isabetli olacaktır.

"Sürebilir" ifadesi yerine; "sürmektedir" şeklinde kesin bir ifade kullanılması daha yerinde olacaktır. Sistemin yapısının "anarşik" niteliği de soru köküne eklenmesi gerekir. Ayrıca "a" ve "e" şıklarında doğru olmayan bilgiler mevcuttur; "Morgenthau Realizmi" veya "Biyolojik Realizm" şeklinde genel kabul görmüş realist yaklaşımlar mevcut değildir. Bu şıkların yerine Uluslararası İlişkiler disiplininde gerçekten var olan diğer teorilerin adını yazmak doğru olacaktır.

Soru kökünde Kenneth Waltz'un Neorealist yaklaşımı benimsediğinin vurgulanması yerinde olacaktır; öğrenci şıklarda neorealist yaklaşım ile çelişen varsayımı bulması gerektiğini bu şekilde daha iyi kavrayacaktır. A şıkkında "güce dayalı revizyonist yaklaşım" olduğu belirtilmelidir; çünkü Neorealistler revizyonist yaklaşıma olumsuz yaklaşmazlar, ancak devletlerin aslında "güç" değil, "güvenlik" peşinde olduğunu savunurlar. Bu durumda eğer devletler kendilerini daha güvende hissedeceklerse revizyonist bir irade sergileyebilirler. B şıkkında tehdidin self-help sisteminden kaynaklandığını belirtmek yeterli ve yerinde olacaktır ve burada aynı zamanda self-help kavramını Türkçeleştirmek uygun olacaktır. C şıkkında sistemin yapısının "anarşik" niteliği vurgulanmalıdır. D şıkkında "istikrarlı nitelik taşır" ifadesi neorelaist yaklaşımla çelişebilecek bir ifadedir; çünkü istikrarlı olmaktan ziyade, iki kutuplu sistem istikrar eğilimindedir, ancak istikrarlı olacağı konusunda kesinlik veya çok yüksek bir olasılık mevcut değildir. E şıkkında iki kutuplu "düzen" ifadesi yerine, iki kutuplu "sistem" ifadesini kullanmak ve bu sistemin neyle karşılaştırıldığını belirtmek daha isabetli olacaktır.

Soru kökünde "hangisi çok kutuplu bir dönem değildir" şeklinde bir ifade kullanılması soruyu anlamayı kolaylaştıracaktır. Her ne kadar Birinci ve İkinci Dünya Savaşları dönemi çok-kutuplu sisteme örnek olarak bazı kaynaklarda gösterilse de, gerek ders kitabında bu şekilde bir bilginin yer almaması ve fakat iki dünya savaşı arası dönemin bir çok-kutuplu sisteme örnek teşkil ettiğinin vurgulanması, gerekse zaten savaşların iki kampa ayrılmış devletler arasında geçmesi nedeniyle, B ve D şıklarının birleştirilmesi ve ayrıca cevap şıklarına Otuz Yıl Savaşları döneminin eklenmesi yerinde olacaktır. Kitapta "Soğuk Savaş Dönemi"nin bir iki-kutuplu sistem olduğunun açıkça söylenmiş olması öğrencinin yanlış şıkları elemesi açısından yeterli olacaktır. C şıkkında Avrupa Uyumu ifadesinin "dönemi" ifadesi ile nitelendirilmesi de yerinde olacaktır.

Soru kökünün değiştirilmesi uygun olacaktır; çünkü Uluslararası İlişkiler çalışmalarında "kutupluluk" tartışılsa da, "kutupluluk teorisi" adında bir teori bulunmamaktadır. Liberal ve Realist teoriler kendi kutupluluk anlayışlarını geliştirmişlerdir. Aslında soru, gücün herhangi bir anda sistemde dağılımı ile ilgilidir ve soru kökünde bu ifade yer almalıdır. Ayrıca E şıkkındaki "kutupsuzluk" (nonpolarity) kavramı her ne kadar Richard Haas gibi teorisyenler tarafından gündeme getirilmişse de, genel olarak kutupluluk tartışmalarında yer almamaktadır, dolayısıyla bu seçeneğin değiştirilmesi uygun olacaktır.

Orijinal soru kökünde eksiklik/yanlışlık mevcuttur; çünkü Uluslararası İlişkiler disiplininde ve bizzat devletler arası ilişkilerde "silahsızlanma" bir dengeleme aracı olabilir. Örneğin Washington Deniz Antlaşması devletlerin denizde silahlanmasını sınırlandırarak devletler arasında 1.Dünya Savaşı sonrasında bir güç dengesi yaratmaya çalışmıştır. Silahsızlanma daha ziyade Liberal teoride benimsenen bir yöntemdir. Aslında soruda sorulmak istenen "Realist teoriye göre" ilgili araçlardan hangisinin bir dengeleme aracı olarak görülmediğidir ve bu yönde soru kökü değiştirilmelidir. E şıkkında da (kitaptaki bilgi doğrultusunda) ekonomi ve sanayi altyapısının geliştirilmesi vurgulanmalıdır.

Orijinal haliyle soru yanlıştır (diğer bir deyişle tüm seçenekler doğrudur); çünkü B, C, D ve E şıklarında belirtilen yöntemler de devletler açısından birer dengeleme yöntemidir ve sadece çok-kutuplu değil diğer sistemlerde de görülebilen dengeleme yöntemleridir. Aslında soruda sınanmak istenen bilgi "dış dengeleme" ile "iç dengeleme" yöntemleri arasındaki farktır. Dolayısıyla soru köküne ilgili araçlardan hangisinin "dış dengeleme" aracı olduğu ifadesi eklenmelidir.