STRATEJİ VE GÜVENLİK

Napoléon Savaşlarından Kırım Savaşı’na kadar devam eden “Avrupa Uyumu” dönemi ile Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arası dönemdeki düzen çok kutupluluğa örnek teşkil eder.

Tüm realist yazarlara göre, kaynağı ve nedeni ne olursa olsun bir devletin güç artırması diğeri için güvenlik tehdididir. Artan güç hegemonyanın ve kuvvet kullanımı ihtimalinin habercisidir; bu nedenle bekâ sağlamaya çalışan devletlerce bu güce karşı tedbirler alınmalıdır.

Realist Güvenlik Çalışmalarında realizmin genelinde olduğu gibi “devlet” uluslararası politikanın temel aktörü olarak kabul edilir. Devletler arasındaki ilişkilerin, uluslararası sistemi yöneten ve ülkeleri birbirinden koruyan hiyerarşik bir otoritenin bulunmayışı ile ifade edilen anarşi gölgesinde devam ettiği varsayılır. Bu anarşik ortamda devletlerin, self-help düzeni içerisinde ya bekalarını/güvenliklerini sağlamak ya da güçlerini artırmak üzere güç mücadelesine giriştikleri iddia edilir. Ayrıca, devletlerin, bu hedeflerini gerçekleştirirken kuvvet kullanmaya ya da kullanımına dair tehditlere başvurmaya meyilli oldukları düşünülür.

Thomas Hobbes’a göre insanları içinde bulundukları “doğa hali”nden kurtaracak ve aralarındaki çatışmaları engelleyecek güç Leviathan’dır. Bu üst ve yetkin otorite, bireyler ve gruplar arasındaki çatışmaları çözümleyeceği gibi, toplumu da karşıtlarına karşı koruyacaktır. Bireylerin kendilerine ait yetki ve kuvvet kullanma otoritesini Leviathan’a devretmeleriyle insan doğası değişmeyecektir; fakat insan doğasında kavgaya neden olan kötü özellikler kontrol altına alınacaktır. Hobbes’un Leviathan\ Max Weber’e göre, belirli bir alanda meşru şiddet tekeline sahip, bu alanda çatışan nüfus üzerinde düzen dayatan birim olarak tanımlanan ve günümüzdeki temel örgütlenme biçimi olan modern devlettir.

Yapısal realist yazarlardan Barry Buzan, devletin üç kurucu unsuru itibarıyla güvenlik öznesi olduğunu vurgular: Ulus ve ideoloji gibi düşünsel unsurları; yasama, yürütme, yargı birimleri ve normları, yani devletin işleyişine dair unsurları; ve son olarak da fiziksel bileşkeleri, yani nüfusu ve ülkesi bakımından devletler güvenlik tehditleri ile karşı karşıya kalabilir. Bu yaklaşımla, güvenlik öznesi olarak devletin kendisini oluşturan hangi unsurlar bakımından tehdit edilebileceği ortaya koyulur.

Hobbes’un insanlar arasındaki doğa hali kavramını genel uluslararası ilişkilere uyarlayan realistlere göre, insan toplulukları amaçlarına ulaşma konusunda şiddet eğilimlidirler. Bu durumda her türlü gerilimde şiddete başvurulması olasılığı yüksektir. Çağdaş realizmin öncülerinden Kenneth Waltz’a göre, “bir devletin, diğer devletlerle ilişkisini şiddet gölgesi altında yürüttüğü söylenir. Bazı devletler her an kuvvet kullanabileceği için, tüm devletler de aynı şeyi yapmak üzere hazır bulunmalıdırlar. Devletler arasındaki doğa hali, savaş halidir”. Dolayısıyla, realist paradigmanın entellektüel kökenlerinde olduğu kadar, günümüz realizminde de kuvvet kullanımı ya da tehdidi devletlerin ya da devlet benzeri birimlerin, karşılaştığı ve çözüm bulmak zorunda olduğu birincil güvenlik problemidir. Waltz’un “Yunanistan’da Thucydides, Hindistan’da Kautilya’dan bu yana kuvvet kullanımı ve bunun denetim olasılığı uluslararası siyasal çalışmaların temel uğraşısıdır” ifadesi de bu görüşü desteklemektedir.

Diğerinin niyetinden emin olmayan devletin güvenliğini sağlamak için güç artırması, diğerinin, hissettiği güvensizliği ortadan kaldırmak için güç artırmasına neden olacak; bu şekilde kaçışı olmayan bir güvenlik ikilemi ortaya çıkacaktır.Anarşik yapıdan doğan self-help sisteminin en önemli özelliklerinden birisi yarattığı belirsizliktir; yani devlet adamları diğer devletlerin niyetini bilemez ve bu belirsizlik devletlerde diğerlerinin kendisine zarar verebileceğine dair korku ve endişe yaratır. Bu endişe ve korku, devletleri güvenliklerini sağlamak üzere askeri güç artışına yönlendirir. Bir devletin bu amaç ve yolla güvenliğini artırması diğerinin güvenliğinin azalmasına yol açar. Örneğin, A devletinin askeri gücünde meydanagelen bir artış, B devleti için kendisine yönelik bir tehdittir; zira A’nın hangi amaçla askeri güç artışına başvurduğu belirsizdir. A devleti yalnızca kendi savunma kabiliyetini güçlendirmek amacıyla askeri faaliyetlerde bulunsa da, B devleti A devletinin niyetini kesin olarak bilemeyeceğinden en kötü senaryoya, yani A’nın B’ye saldırma niyeti bulunduğu ihtimaline göre hareket etmek zorunda kalacaktır. Uluslararası anarşik yapının herkesin başının çaresine bakmasını gerektirdiği düzende B devleti böyle davranmazsa A’yı durdurabilecek bir üst otorite yoktur. Sonuçta, belirsizlik ortamındaki iki devletin birbirinden kuşku duyarak ve birbirine güvenmeyerek askeri gücünü karşılıklı olarak artırdığı bir kısır döngü ortaya çıkar.

Dengeleme kavramı, literatürde bir devletin hegemon statüsüne erişiminin ve kuvvet kullanımına dönüşme riski taşıyan güç artırması girişimlerinin engellenmesini sağlayacak bir devlet stratejisi/politikası/davranışı olarak tanımlanmaktadır. Yani, dengeleme, bir devleti caydırmak ya da yenmek üzere, askeri görevlerin yerine getirilmesini sağlayacak kabiliyetleri geliştirmek için tasarlanan politikadır. Bu tanımdan yola çıkıldığında, realist teorilerin tümü dengelemenin amacının potansiyel hegemon olarak görülen devleti etkisiz hale getirmek olduğu konusunda hemfikirdir. Zira bu gerçekleşmezse devletlerin birincil amacı olan bekâ tehlikeye girecektir.

Klasik realizm devletleri hırs sahibi, aç gözlü birimler olarak ele alıp, tüm devletlerin hedefinin daha fazla güç elde etmek ve bu uğurda karşı tarafı boyunduruk altına alarak güçlerine güç katmak olduğunu iddia eder. Devletlerin bu amaçlarının özünde devletlerin insan doğası metaforuyla özdeşleştirilen karakteri bulunmaktadır: “Bireyler gibi devletler de doymak bilmez bir güç arzusu içindedir; özünde bencillik-kötü niyet olan devletler animus dominandi ile hareket ederler” (Wolfers,1951).

Doğru yanıt C şıkkıdır. Neredeyse tüm realist yazarlar anarşik dünyadaki güvenlik sorunlarının çözümü için, devletleri sürekli olarak birbirine saldırmaktan men edecek yöntem olarak dengelemeden bahsederler. Realistlere göre, bir devlet ya da devletler grubu sistemde tamamen ya da kısmen hâkimiyet sağlayacak şekilde orantısız güç artırırsa, diğer devletler bir araya gelip, kabiliyetlerini birleştireceklerdir.

-

Devlet ‹radesinden Kaynaklanan Güvenlik Tehditlerinde klasik realismin doğuşu

Güvenliğin realist okulunun güvenlik aktörünün tanımlanması

Devlet güvenliği denilince devletin fiziksel güvenliği ile rejimin ve hükümetin özerkliği kastedilmektedir.

Devletlerin güvenlik ikilemine düşmelerinin nedeni

Güçler arasında denge olmaması durumu

"Neorealizm enerji konusunu vurgulamaz" şeklinde bir yorum yanlış olur; çünkü sistemsel güvenliği etkilediği oranda Neorealizm bu konuya da vurgu yapacaktır. Aslında orijinal soruda sorulmak istenen, "neorealizmin tanımlayıcı unsurları"dır ve bu unsurları tanımlarken gerçekten de enerji konusu dışarıda bırakılabilir. Bu nedenle sorunun kökü tamamen değiştirilmiştir.

Okumayı kolaylaştırmak amacıyla soru kökündeki ifade değiştirilmiştir

Orijinal haliyle soruda birkaç sorun bulunmaktaydı: 1) İlgili olan "siyasal düşünürler" veya "filozoflar" olduğu için, "aşağıdakilerden hangisine göre" şeklinde bir ifade doğru düşmemektedir; 2) İnsanları doğal halinden kurtaracak güç "Leviathandır" şeklinde bir ifade tam olarak doğru olmaz; çünkü Leviathan kelime anlamıyla "deniz canavarı"dır. Hobbes bu kelimeyi güçlü devleti veya üst otoriteyi vurgulamak amacıyla kullanmaktadır. Dolayısıyla soru kökünde bu kavramlar yer almalıdır; 3) Soru şıklarındaki "Patrick Morgan" ve "Edward Kolodziej" klasik realizmin düşünürleri olmadığı için soruda anlamsız kalmaktadır, bu isimlerin değiştirilmesi gerekir.

Herhangi bir değişiklik yapılmamıştır