STRATEJİ VE GÜVENLİK

Savaşın hukuken yasaklanmasına dair ilk uygulama, Birinci Dünya Savaşı sonrasında Milletler Cemiyeti’nin (MC) kurulmasıyla ortaya çıkmıştır.

Birleşmiş Milletler Şart'ı 24 Ekim 1945'te yürürlüğe girmiştir.

Gerilla savaşı, kullanılan yönteme göre sınıflandırılan savaş türlerinden biridir.

Nükleer savaş, konvansiyonel silah sistemlerinin yanında, nükleer silahların kullanıldığı savaşlardır. Nükleer silahlar şu ana kadar sadece İkinci Dünya Savaşı’nda ABD tarafından Japonya’ya karşı kullanılmış, bu tarihten sonra kullanılmamış olmakla birlikte, varlıkları askeri stratejiyi değiştiren ve şekillendiren bir unsur olmuştur.

Jus ad bellum: Savaşın haklı ve adil oluşu anlamına gelen ilkedir.

St. Augustine, haklı savaş kuramına ilk kaynaklık eden De Civitate Dei (Tanrı Devleti Üzerine) başlıklı eseridir. Tanrı Devleti-İnsan Devleti ayrımını yapan Augustine’e göre mutlak haklı olan Tanrı’nın savaşlarıdır.

Görünen nedene dair en iyi ve en fazla kullanılan örnek, Birinci Dünya Savaşı’nın nedeni olarak Avusturya-Macaristan veliahdının Sırp bir milis tarafından öldürülmesidir. Birinci Dünya Savaşı’nı bildiğimiz şekliyle tetikleyen görünürdeki neden bu olaydır.

Klasik Dönem
• Sun-Tzu: Sun-Tzu’nun kendi sözleriyle, “askeri eylem ulus için önem taşır -çünkü bu var olma ya da yok olma yolu, ölümle kalım meydanıdır. O nedenle iyi incelemek gerekir”. Sun-Tzu’nun düşüncesinde var olma/yok olma sorunu açısından tanımlanan savaş,sevk ve idare edilmesi gereken bir olaylar silsilesi olarak görülür. Bu noktada devreye söz konusu evk ve idareyi sağlayacak araç olan strateji girmektedir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Savaşlar farklı ölçütler çerçevesinde sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Savaşın biçimini ve niteliğini belirleyen unsurlar olarak, güç kullanan topluluğun niteliği ve
büyüklüğü, kullanılan şiddetin ve araçların türü, kullanılan yöntem gibi birçok
farklı ölçüte göre yapılmış sınıflandırmalara rastlamak mümkündür. Bu çerçevede savaşlar, kullanılan ölçütlerin çeşitliliğine bağlı olarak çok farklı gruplara ayrılabilir. Savaşların yoğunluk dereceleri ve kapsadığı coğrafi alanın büyüklüğüne
göre topyekûn savaş-sınırlı savaş; kullanılan silahların türüne göre konvansiyonel
savaş-nükleer, biyolojik, kimyasal savaş; kullanılan yönteme göre düzenli savaşgerilla savaşı; savaşan tarafların niteliklerine göre uluslararası savaş-iç savaş-asimetrik savaş; savaşan tarafların nitelik ve bu niteliklerinden kaynaklanan güdülere göre dini savaş-etnik savaş; ve son olarak, silahlı çatışma ile ideolojik çatışma ayrımına göre sıcak savaş-soğuk savaş gibi ayrımlar yapılabilir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Gerilla savaşı, düzenli yürütülen savaşların aksine ve düzenli ordularla savaş
yürütülemeyecek durumlarda yürütülen gayr-i nizami bir çatışma türüdür. Genellikle zayıf tarafın güçlü tarafa karşı yürüttüğü bir savaş olarak ortaya çıkar.
Vietnam savaşında ABD’ye karşı yürütülen gerilla savaşı başarısı dolayısıyla akıllara gelen ilk örneklerdendir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Haklı neden, jus ad bellum’un ilk ve en önemli koşuludur. Haklı savaş kuramcılarının hemen hepsi saldırı amacıyla yapılan savaşların “haklı” olamayacağını kabul
etmektedirler. Bu bağlamda, haklı bir savaşın nedeninin ancak savunma olabileceği öne sürülür. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Görünen neden, savaşların ortaya çıkışını tetikleyen neden olarak tanımlanabilir. Görünen nedene dair en iyi ve en fazla kullanılan örnek, Birinci Dünya Savaşı’nın nedeni olarak Avusturya-Macaristan veliahdının Sırp bir milis tarafından öldürülmesidir. Birinci Dünya Savaşı’nı bildiğimiz şekliyle tetikleyen görünürdeki neden bu olaydır. Buna karşın esas neden, devletlerin politikalarından çok uluslararası sistemin yapısal etkilerinin analiz edilmesiyle anlaşılabilecek nedendir. Birinci Dünya Savaşı örneğinde savaşın çıkmasına yol açan esas nedenin sömürgecilik yarışı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü savaşa giden süreçte devlet adamlarının savaşı önlemek amacıyla yaptıkları girişimler, sömürgecilik yarışının sert rekabet koşulları içinde geçmesi nedeniyle
savaşın çıkışına engel olamamıştır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

İkincisi çıkana kadar “Büyük Savaş” olarak anılan Birinci Dünya Savaşı, tarihteki
ilk topyekûn savaş olarak kabul edilmektedir. Çünkü tarihte ilk kez, savaşan ülkelerde yaşayan hemen herkes savaştan bir şekilde etkilenmiştir. Savaşta strateji
anlayışı bakımından da önemli farklılıklar olmuş, savaşlardaki belirleyiciliği bakımından askeri strateji anlayışının yerini, “genel strateji” anlayışı almıştır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Gerilla savaşı, düzenli yürütülen savaşların aksine ve düzenli ordularla savaş
yürütülemeyecek durumlarda yürütülen gayr-i nizami bir çatışma türüdür. Genellikle zayıf tarafın güçlü tarafa karşı yürüttüğü bir savaş olarak ortaya çıkar.
Vietnam savaşında ABD’ye karşı yürütülen gerilla savaşı başarısı dolayısıyla akıllara gelen ilk örneklerdendir. Gerilla savaşları başlı başına bir savaş olmaktan çok,
sıklıkla topyekûn savaşın parçası olarak da görülmektedir. Gerilla savaşlarında
taktik, dağınık ve küçük gruplar halinde örgütlenme, karşı taraf için önemli kişileri kaçırma, haberleşme ve ulaştırma olanaklarına zarar verme şeklinde ortaya
çıkmaktadır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Schlieffen Planı, Almanya’nın batıda Fransa ve doğuda Rusya ile iki cephede eş zamanlı olarak savaşmasını önlemek ve her iki cephede de zafer kazanmasını
sağlamak için oluşturulan bir askeri stratejidir. Bu plan çerçevesinde, Almanya öncelikle Fransa’da hızla bir zafer kazanmayı, ardından da Rusya’nın seferber olmasına ve Rus ordusunun batıda konuşlanmasına fırsat vermeksizin trenle ordusunu doğu cephesine süratle aktarmayı hedeflemiştir, bu strateji 1. Dünya savaşı sırasında kullanılmıştır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Rönesans Dönemi
• Machiavelli: “Savaş kimlere gerekliyse onlar için haklıdır ve silahlar kutsaldır - tek umut
onlar olduğundan” sözleri Machiavelli’in savaşa dair görüşlerini açıkça özetlemektedir.
Machiavelli için savaş, en önemli politik amaç olan devletin bekâsı için gerekli bir araç
olmaktan öte anlam taşımamaktadır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Machiavelli

1. Dünya Savaşı

Asimetrik Savaş

Jus ad bellum