STRATEJİ VE GÜVENLİK

Önceleri Realism ile beraber anılan Stratejik Çalışmalr, 1980’lerden itibaren askerlik bilimine yaklaşınca eskiden Stratejik Çalışmalar olarak bilinen alan Realist Güvenlik Çalışmaları olarak tanımlanmış ve Güvenlik Çalışmaları çatısı altında konumlandırılan bu alt alan Stratejik Çalışmaların bir alt dalı haline gelmiştir. Bu yüzden Stratejik Çalışmalar ve Realist Güvenlik Çalışmaları aynı anlama gelmemektedir.

Stratejik Çalışmaların doğuşuyla birlikte karşımıza çıkan ve altın çağa damgasını vuran altı temel özellikten bahsedilebilir. İlk olarak, Stratejik Çalışmalar düşünce kuruluşlarında doğan ve neredeyse 1960’ların sonuna kadar tamamen düşünce kuruluşlarında gelişlen bir alandır. Özellikle RAND Stratejik Çalışmaların ana alt-dalı olan caydırıcılık teorisinin ve caydırıcılığın dayandığı oyun teorisinin gelişiminde büyük rol oynamıştır. Stratejik Çalışmaların ikinci önemli özelliği disiplinler arası niteliğidir. alanın üçüncü önemli özelliği Uluslararası ilişkiler disiplinindeki hâkim anlayışı simgeleyen realist teorinin varsayımları doğrultusunda hareket etmesidir. Dördüncü olarak, Stratejik Çalışmalar bilimsellik iddiası ile yola çıkmıştır. Stratejik Çalışmaların diğer bir özelliği de alanın Amerika-merkezli niteliğidir. Son olarak belirtilebilecek ayırt edici bir özellik, alanın politika güdümlü olmasıdır.

Anatol Rapoport’a göre, Stratejik Çalışmalarda vicdan yoktur.

Stratejik Çalışmalara içeriden yöneltilen diğer bir eleştiri, alanın politika güdümlü niteliği hakkındadır. Bu çerçevede, ilk olarak, özellikle Anatol Rapoport stratejistlerin milyonlarca hayatı tehlikeye atma kapasitesine sahip stratejiler geliştirirken, etik değerleri dışarıda bırakıp, yalnızca nesnel kaygılarla hareket etmelerini eleştirir. Altın çağın teorik çalışmalarının daha çok nükleer strateji ve caydırıcılık ile ilgili olması ve yalnızca iki kutup arasındaki güç ilişkilerini inceleyerek Üçüncü Dünyada yaşanan sorunları göz ardı etmesi ayrı bir eleştiri konusu olmuştur.

Verilen tanıma göre strateji çalışmalarının kapsamına askeri ve politik unsurlar girmektedir. Salgın hastalıklar bu unsurlar dışında kalır.

Stratejik Çalışmalar 1940’larda nükleer silahlanmanın etkilerinin hissedilmeye başlanmasıyla birlikte ABD’de doğmuştur.

“Bilimsellik göz ardı edilmiştir” özelliği yanlıştır çünkü stratejik çalışmalrın altın çağında bilime önem verilmiştir. Verilen diğer özellikler ise bu dönemin temel özelliklerini belirtmektedir.

Stratejik çalışmalar, altın çağda etik değerleri önemsemeksizin nesnel kaygılarla hareket etmeyi savunmuştur. Dolayısıyla nesnel kaygılar çalışmanın kapsamı dışında kalmamıştır. Diğer seçeneklerde belirtilenler, bu dönemdeki eleştirileri doğru olarak vermektedir.

Duraklama döneminde bile olsa, staratejik çalışmalarda önemli gelişmeler olmuştur. Bu gelişmelerden biri de çalışmaların Uluslararası İlişkilerin alt-disiplini haline gelmesidir.

Avrupa’ya orta menzilli nükleer füzelerin yerleştirilmesi ve Sovyetlerin Afganistanı işgal etmesi sonucu devletler arası silahlanma yarışı ivme kazanmıştır. Bu durum da Stratejik Çalışmaların canlanmasına neden olmuştur.

1983’te ABD Başkanı Ronald Reagan, uzayda kurulan füze savunma sistemi projesi ile SSCB’nin füzelerinin ABD’ye ulaşmadan önce yok edileceğini belirterek caydırıcılık politikası izlemiştir. Bu dönemde caydırıcılık anlayışı yeniden önem kazanmıştır.

Üçüncü Dünya Güvenlik Okulu mensupları Stratejik Çalışmaların Batı merkezli olduğunu belirtmiş, Üçüncü Dünya ülkelerindeki güvenlik sorunlarının genellikle iç tehditlerden (gıda, sağlık, ekonomi vb.) kaynaklandığını savunmuştur.

Ortak güvenlik ve alternatif savunma yaklaşımında, nükleer bir savaşta iki taraf da kaybedeceği için tarafların diğerinin güvensizliğini arttırmadan kendi güvenini sağlaması hedeflenmiş ve alternatif savunmalar planlanmıştır.