Stratejik Çalışmalar

“Uluslararası İlişkilerin askeri boyutunu anlamak ve açıklamakla ilgilenen alan” olarak  tanımlanabildiği gibi, “şiddet veya şiddet araçlarının siyasi birimler tarafından diğer siyasi birimlere karşı  çıkarlarının savunulması amacıyla kullanılması ya da kullanma tehdidinin incelendiği alan” olarak da tanımlanabilen disipline ne ad verilir?

Etimolojik açıdan yer, zemin, toprak, yeryüzü anlamlarına gelen ‘geo’ ve politika kelimelerinden oluşan jeopolitik, temelde siyasi coğrafyadan doğmuş bir bilim dalıdır. Klaus Dodds tarafından yapılan ve günümüzde kazandığı anlamına daha yakın bir tanım ise jeopolitiği, ulusal ya da uluslararası politikaların belirlenmesi sürecinde çeşitli coğrafi unsurların etkilerini ortaya çıkarmak ve açıklamak yoluyla dünyayı analiz etmeyi sağlayan bir yöntem olarak betimler. Bu noktada, jeopolitiğin ilişkisinin olduğu alan nedir?

Uluslararası İlişkilerin realist teorisine göre uluslararası politikada meydana gelenleri ne şekillendirir?

Soğuk Savaş döneminin ABD kaynaklı eserleri incelendiğinde ve İngiliz literatürüne bakıldığında daha açıklayıcı ve kapsayıcı olan çalışma Stratejik Çalışmalar mıdır yoksa Ulusal Güvenlik Çalışmaları mıdır?

Devlet­merkezli analiz yapan Stratejik Çalışmalar, askeri konulara öncelik verir ve Uluslararası İlişkilerin realist varsayımlarını kullanır. 1930’ların başından 1980’lerin ortasına kadar Uluslararası İlişkiler disiplininde başat role sahip olan ve bu nedenle de “uluslararası ilişkilerin teorisi” olarak anılan realist okulun    varsayımları 1980’lere kadar Stratejik Çalışmaları şekillendirmiştir. Realist teoriden Stratejik Çalışmalara ithal edilen iki temel varsayımdan söz edilebilir. Bunlar nelerdir?

Stratejik Çalışmalar 1940’larda nükleer silahlanmanın etkilerinin hissedilmeye başlanmasıyla birlikte doğmuştur. Bu çalışmalar nerede doğmuştur?

Stratejik Çalışmaların özerk bir araştırma alanı olarak doğmasının göstergeleri nelerdir?

Nükleer kapasitesini geliştirmeye başlayan SSCB’den gelecek bir saldırının konvansiyonel güçle durdurulmasının imkansız hale gelmesi nedeniyle, olası bir saldırıya nükleer silahlar da dahil olmak üzere NATO’nun tüm kaynaklarıyla karşılık vermesinin öngörüldüğü stratejiye ne ad verilir?

4 Nisan 1949’da ABD, İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Kanada, Portekiz, İtalya, Danimarka, Norveç ve İzlanda tarafından imzalanan Washington Antlaşması ile Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) kurulmuştur. Bu antlaşmanın 5.maddesinin taahhüt altına aldığı şey nedir?

Günümüzde 28 üyeli bir uluslararası örgüte dönüşmüş olan NATO’ya Türkiye kaç yılında girmiştir?

Stratejik Çalışmaların doğuşuyla birlikte karşımıza çıkan ve altın çağa damgasını vuran altı temel özellikten bahsedilebilir. Strateji kavramının içeriğinde siyasetten ekonomiye, coğrafyadan fiziğe pek çok unsur bulunması hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır?

Stratejik Çalışmaların doğuşuyla birlikte karşımıza çıkan ve altın çağa damgasını vuran altı temel özellikten bahsedilebilir. Özellikle Bernard Brodie stratejinin sistematik bir analiz çerçevesine sahip olması gerektiğini savunmuş, ekonomi disiplininin metodolojik modelinin stratejiye uyarlanmasını önermişti. Nitekim, metodolojik eğilim zaman içerisinde sosyal bilimlerden doğa bilimlerine doğru kaymış, bu çerçevede de Stratejik Çalışmalar özellikle 1960’lardan itibaren doğa bilimleri metodolojisine benzer bir yaklaşım izlemeye başlamıştır. Bu özellik hangisidir?

Altın Çağın uzun yıllar boyunca güvenlik analizlerinin neredeyse tek hâkimi olması eleştirilere hedef olmadığı anlamına gelmez. Stratejik Çalışmalara içeriden yöneltilen bir eleştiri olup stratejistlerin danışmanlık hizmetleri karşılığında para almaları ve bu nedenle de hükümetlerin istekleri doğrultusunda, onların politikalarını meşrulaştıracak analiz yapmaları bulunmaktadır. Bu eleştiri alanın hangi niteliği ile ilgilidir?

Altın Çağın uzun yıllar boyunca güvenlik analizlerinin neredeyse tek hâkimi olması eleştirilere hedef olmadığı anlamına gelmez. Diğer bir eleştiride Altın Çağda özellikle caydırıcılık teorisi çerçevesinde yapılan analizlerde, devletlerin psikolojik, tarihi, kültürel ve diğer iç siyasi faktörlerin dikkate alınmadığı vurgulanmaktadır. Bu eleştiri alanın hangi niteliği ile ilgilidir?

Stratejik Çalışmalar, 1960’ların ortalarında başlayıp 1970’lerde devam eden bu dönemde, Stratejik Çalışmalar literatüründe çok fazla bir gelişmenin gözlenmemiş olması, alanda hiç bir yeniliğin olmadığı anlamına gelmez; aksine alanda kurumsal gelişmeler devam etmiştir. 1965-­80 dönemindeki kurumsallaşmanın ilk göstergesi ne olmuştur?

Altın çağda, herhangi bir disiplinin çatısı altında bulunmayan Stratejik Çalışmalar, 1970’lerden itibaren hangi alanın alt dallarından birisi haline gelmiştir?

1940’lardan itibaren teorik çalışmalar düşünce kuruluşlarında yapılırken, 1960’ların sonundan itibaren bu  kuruluşlarda çalışan akademisyenler akademiye geçmiş/geri dönmüş ve çalışmalarını üniversitelerde Uluslararası İlişkiler ve/veya Siyaset Bilimi bölümlerinde sürdürmeye başlamışlardır. Akademisyenlerin ders verme gerekçesi dışında düşünce kuruluşlarındaki görevlerini bırakıp üniversitelere taşınmasının nedeni nedir?

Petrol şirketlerinin düşük fiyat politikalarından olumsuz yönde etkilenen petrol ihraç eden ülkeler Eylül 1960’da Bağdat’ta imzalanan bir anlaşma ile OPEC’i kurmuşlardır. İmzacı tarafları hangi ülkelerdir?

9 Ocak 1968’de Beyrut’ta Libya, Kuveyt ve Suudi Arabistan arasında imzalanan bir anlaşmayla OAPEC kuruldu. Bu kurucu üyelerle birlikte, günümüzde örgütün toplam on (Cezayir, Bahreyn, Mısır, Irak, Katar, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri) üyesi vardır. OAPEC’in kurulma sebebi nedir?

Stratejik Çalışmalar, “terör, iki kutuplu militer Soğuk Savaş sistemi, süper güçlerin hâkimiyeti ve Üçüncü  Dünyanın suiistimalinin buluştuğu bir denge” olarak nitelendirilmiş ve Barış Araştırmacıları tarafından yoğun bir eleştiri bombardımanına tutulmuştur (Buzan ve Wæver, 2007). Détente döneminde yaşanan durağanlık nedeniyle, bu eleştirilere karşı kendini geliştirme imkanını bulamayan Stratejik Çalışmalar, 1970’lerin sonu ile 1980’lerin başında yumuşamanın sona ermesiyle eski canlılığını ve başat gücünü bir süreliğine tekrar kazanmıştır. Bunun sebebi nedir?