Strateji ve Güvenlik Kavramları
Prusyalı asker ve savaş kuramcısıdır. Ona göre savaş, siyasetin şiddet araçlarıyla sürdürülmesinden başka bir şey değildi. Bu kişi kimdir?
Carl von Clausewitz (1780-1831).
Muharebenin, savaşın amacı için kullanıldığını ifade eden kavrama ne ad verilir?
Askeri strateji
Askeri strateji ile genellikle karıştırılan bir kavramdır. Muharebenin düzenlenmesi ve yönetilmesini çağrıştıran bu kavrama ne ad verilir?
Taktik
Çoğunlukla Churchill’in 1946’daki “demir perde” konuşması başlangıç, 1989’da Berlin Duvarının yıkılışı veya 1991’de SSCB’nin dağılması da bitiş olarak kabul edilen bir çatışma dönemidir. Kendisini açık askeri eylemlerle değil, ekonomik baskı, propoganda ve silahlanma yarışıyla gösteren bu çatışma dönemine ne ad verilir?
Soğuk Savaş
Strateji anlayışını “Savaş Sanatı” başlıklı eserindeki şu ifadesinden “Strateji uzmanı bir komutan, nihai zaferi kazandıktan sonra küçük muharebelerle uğraşır, hâlbuki yenilmeye mahkum bir komutan önce küçük muharebelerle kendini yıpratır, daha sonra nihai zafer yollarını arar.” en iyi tespit edebildiğimiz M.Ö. 5. yüzyılda yaşamış olan Çinli filozof kimdir?
Sun Tzu
Uluslararası ilişkilerde “güçlünün yapabileceklerini yapacağını, güçsüz olanlarınsa bunları kabullenmek zorunda olduklarını” ileri süren Yunanlı düşünür bu yaklaşımıyla strateji kavramının güç kavramıyla özdeş olduğunu ortaya koymaktadır. Bilimsel tarihçiliğin ve siyasal gerçekçiliğin (realizm) babası olarak bilinen bu Yunanlı düşünür kimdir?
Thucydides: (M.Ö 460- M.Ö 395): Bilimsel tarihçiliğin ve siyasal gerçekçiliğin (realizm) babası olarak bilinir.
Strateji anlayışını 16. yüzyılda yazdığı ve devlet adamlarına güç maksimizasyonu için pratik tavsiyelerde bulunduğu “Prens” ve “Savaş Sanatı” başlıklı eserlerinde gördüğümüz bu düşünüre göre yöneticiler devletin varlığını sürdürebilmek için bireyin sahip olduğundan farklı ahlaki değerlerle hareket etmesi gerekir. Tarih ve politika biliminin kurucusu sayılan bu Floransalı düşünür, devlet adamı ve stratejist kimdir?
Niccolò di Bernado dei Machiavelli (1469 – 1527).
Modern dönemde stratejik düşünce ne zaman başlar?
18. yüzyılda Napoleon savaşları ile başlar (Booth, 1987).
Modern dönemin ilk büyük stratejisti kimdir?
Napoléon Bonaparte
Napoléon, hareketli birimlerle savaş mantığını geliştirmiş ve orduyu komuta dağılımını sağlamak için küçük bölümlere ayırmıştır. Ordunun iyi komutanlar eliyle yeterli boyutlarda parçalardan oluşan bir yapı olarak örgütlenmesi hangi Çinli stratejistin de gördüğü bir yöntemdir?
M.Ö. 5.yüzyılda yaşayan Çinli filozof Sun-Tzu.
Napoléon’un strateji anlayışı ile özellikle saldırgan ve kesin zafere hızlı yollardan ulaşmayı hedefleyen yöntemler benimsemesi nedeniyle benzer yönlere sahip olan, ayrıca, modern Avrupa orduları için lojistik ve harita bilgisinin önemini fark eden İsviçreli asker ve savaş kuramcısı kimdir?
Antoine-Henri Jomini (1779-1869).
Napoléon’un strateji anlayışı ile özellikle saldırgan ve kesin zafere hızlı yollardan ulaşmayı hedefleyen yöntemler benimsemesi nedeniyle benzer yönlere sahip olan, ayrıca, modern Avrupa orduları için lojistik ve harita bilgisinin önemini fark eden İsviçreli asker ve savaş kuramcısı Antoine-Henri Jomini’nin (1779-1869) bu taktiğini 20. yüzyılın ortalarına doğru hangi ordu kullanmıştır?
Adolf Hitler yönetimindeki Nazi ordusu kullanmıştır.
Strateji ve savaş konusunda Napolyon, Jomini, ve Clausewitz’e ek olarak karşımıza çıkan askerlik ve savaşta kazanmanın, zafer elde etmenin neden sonuç ilişkilerini “ dolaylı tutum” kavramıyla açıklamaya çalışan bir düşünürdür. Bu bağlamda, çalışmalarının en önemlilerinden biri olan “StratejiDolaylı Tutum” hem dünya tarihinde yazıldığı güne kadar gerçekleşen savaşların tarihini analitik bir görüşle irdelemesi, hem de stratejinin tarihsel gelişimini ele alması bakımından önem arz etmektedir. Bu düşünür kimdir?
Liddell Hart
Stratejik düşüncenin gelişimini üç dönemde incelemek mümkün: 18. yüzyıl öncesi klasik dönem, 18. yüzyıl sonrası modern dönem ve nükleer silahların geliştiği dönem. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından başlayan nükleer dönemde strateji anlayışı kendinden önceki dönemlerden dört temel noktada farklılık taşır: İlk iki dönemde, strateji daha çok askerlik bilimi ile ilintili bir kavram iken, yeni dönemde nasıl bir nitelik kazanmıştır?
Yeni dönemde disiplinlerarası bir nitelik kazanmıştır.
Stratejik düşüncenin gelişimini üç dönemde incelemek mümkün: 18. yüzyıl öncesi klasik dönem, 18. yüzyıl sonrası modern dönem ve nükleer silahların geliştiği dönem. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından başlayan nükleer dönemde strateji anlayışı kendinden önceki dönemlerden dört temel noktada farklılık taşır. Nükleer silahların yıkıcı gücü nedeniyle, düşman üzerinde zafer kazanmak ikinci plana düşmüş, caydırıcılık stratejisi ön plana çıkmıştır. Bu farklılıklardan biridir. Bu bağlamda nükleer silahların varlığı, strateji kavramını nasıl değiştirmiştir?
Nükleer silahların varlığı, strateji kavramını barışa daha yakın hale getirmiştir.
14 Mayıs 1955’te SSCB, Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya ve Romanya arasında imzalanan ve Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması ile kurulan Varşova Paktı olarak bilinen Varşova Antlaşması Örgütü ne zaman sona ermiştir?
1 Temmuz 1991
Güvenlik kavramı, Soğuk Savaşın başladığı 1940’lardan Soğuk Savaşın sona erdiği 1980’lere kadar neredeyse tamamen Stratejik Çalışmalar’ın gölgesinde tanımlanıyordu. Yani, bu döneme kadar güvenlik, devletleri ilgilendiren askeri sorunlar çerçevesinde devletlerin uyguladığı güç politikaları ile özdeşleştiriliyordu. SSCB’nin dağıldığı yıllarda askeri tehditlerin uluslararası güvenlik ilişkilerindeki önemi arka plana itildi. Bu çerçevede, güvenlik kavramı nasıl değişmiştir?
Güvenlik kavramının askeri tehditler ötesinde kavramsallaştırılmasına ihtiyaç duyuldu.
1961’de Doğu Almanya tarafından inşa edilmiş olan Berlin Duvarı, 9 Kasım 1989’da da Soğuk Savaşın bitişini yansıtan gelişmelerden biri olarak yıkılmıştır. Berlin Duvarının simgelediği bölünmüşlük nedir?
Soğuk Savaşın ideolojik bölünmüşlüğünü simgelemiştir.
Geleneksel güvenlik anlayışında benimsenen güvenlik gündeminin özünde askeri tehditler vardır. Buna karşılık, uluslararası politikada meydana gelen değişimler sonucunda 1970’lerden itibaren güvenliğin askeri nitelik taşımayan sorunlarla da tehdit edildiğine ve güvenliğin analizinde bu geleneksel olmayan tehditlere yer verilmesi gerektiğine dair çağrılar yapılmaktadır. Günümüzde, realist akımlar dışında neredeyse tüm güvenlik teorilerinin üzerinde durduğu noktalar nelerdir?
Tüm güvenlik teorileri, güvenliğin çevreden sağlık sorunlarına, ekonomik istikrarsızlıklardan göçe kadar çok geniş bir çerçevede ele alınması gerektiği konusunda hem fikirdir.