STRATEJİ VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 5

Truman Doktrini: Yunanistan ve Türkiye'nin Batı için öneminin altı çizilerek, bu ülkelerin içinde olası bir komunist rejim tehdidi ile dışarıda SSCB'nin yaratacağı tehditle başa çıkabilmeleri ve ulusal bütünlüklerini sağlayabilmeleri amacıyla iki ülkeye mali yardımda bulunulması gerektiğini vurgulayan doktrindir.

Eisenhower Doktrini: ABD'nin, SSCB'nin Ortadoğu'da karışacağı herhangi bir saldırıya karşı koymak ve bölge ülkelerinin bağımsızlığını temin etmek için askeri kuvvetlerin kullanılması dahil her türlü yardımı sağlayacağını ifade ettiği doktrindir.

Nixon Doktrini: ABD'nin savaşlara girmeyip, müttefiklerine Amerikan askerini kullanarak değil ekonomik ve askeri yardım eliyle destek olacağını açıkladığı doktrindir.

Reagan Doktrini: ABD'nin Soğuk Savaş Dönemi boyunca SSCB'yle süregelen gerginliğini bitirmek için artık açık bir şekilde mücadele edeceğini gösterdiği doktrindir.

SSCB’nin 1979’da Afganistan’ı işgaline cevap niteliğinde olan ve SSCB’nin bölgede izleyeceği politikalara yönelik caydırıcılık amacını taşıyan doktrin ise Carter Doktrini (1980)’dir.

Soğuk Savaş’ın ardından kendisini bir anda tartışmasız tek süper güç konumunda bulan ABD, artık sadece günün birinde kendisine rakip olabilecek bir gücün gelişmesini engellemeyi değil aynı zamanda uluslararası sistemde kurduğu hegemonyanın ötesine geçerek sisteme mutlak egemenliğini kabul ettirmeyi hedeflemeye başlamıştır.

11 Eylül saldırılarından sonra ABD’de Ulusal Güvenlik Konseyi’nin yapısına yeni eklemeler yapılırken ilk kez bu birim altında Yurtiçi Güvenlik (Homeland Security) adında bir birim oluşturulmuştur.

SSCB, 1991 yılında dağılmıştır.

COMECON: Marshall Planı çerçevesinde Avrupa'ya yapılacak yardımın koordinasyonunun sağlanması ve Avrupa'daki kalkınmanın ortak bir şekilde yürütülmesi amacıyla 1948'de kurulan Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü'nün muadilidir.

Tek Ülkede Sosyalizm: Stalin döneminde ortaya atılan fikir, sosyalizmin önce SSCB'de kurulması gerektiğini ifade etmektedir.

Perestroyka (yeniden yapılanma) ve Glasnost (açıklık): İkisi de Gorbaçov döneminde ortaya atılan ilkelerdir. Gorbaçov'a göre, yeniden yapılanma SSCB'deki üretim ilişkilerinin 1930'lardaki koşullar üzerine inşa edildiği ve günün koşullarına yanıt veremediği teşhisine dayanmaktaydı. Bu çerçevede ekonominin yeniden yapılanmasına 1988'den itibaren başlanması öngörülmekteydi. Bunun sağlanması için devlet yönetiminde glasnost (açıklık) gerekliydi.

Temel hedefi, SSCB önderliğinde tüm komünist partilerin faaliyetleri arasında eş güdüm sağlanması olan ve 1947 yılında kurulan oluşum ise Kominform’dur.

1992 sonunda kabul edilen Rusya Federasyonu Dış Politika Doktrini belgesinde tanımlanan yakın çevre kavramına göre, Orta Asya ve Kafkasya’daki Cumhuriyetler "yakın çevre ülkeleri" olarak tanımlandı ve bu ülkelere yönelik izlenecek politikaya ilişkin ayrıntılar belirlendi.

Türkiye ve Yunanistan’ın ABD’nin yanında yer almasını sağlayan doktrin Truman Doktrini’dir.

11 Eylül Saldırılarından sonra  Ulusal Güvenlik Stratejisi belgesi hazırlanmış ve ABD’nin yeni bir güvenlik politikası izleyeceği bildirilmiştir.

Nixon doktrini bir Amerikan lideri doktrinidir.

Almanya’yı mümkün olduğunca kontrol altında tutmak için yapılan girişim Schuman Planıdır.

Barış içinde bir arada yaşama SSCB liderlerinin güvenlik doktrinlerinden birisidir.

ABD savaş sonrası yıkılmış olan Avrupa ekonomisini canlandırmak adına 1948-1951 arasında Marshall Planını uygulamaya koymuş, Planın uygulanmasını sağlamak üzere 1948’de Avrupa Ekonomik işbirliği Örgütü’nü (Organization of European Economic Cooperation - OEEC) kurdurmuş; 1952’de NATO, 1954’de Balkan ittifakı ile Güneydoğu Asya’da SEATO ve 1955’de de Orta Doğu’da Bağdat Paktı’nın kuruluşunu sağlamıştır.

SEATO 1954 yılında ABD, Fransa, İngiltere, Avusturalya, Yeni Zelanda ve Tayland aralarında yapılmıştır.

Eisenhower 1957’de ABD’nin Orta Doğu politikalarında önemli bir dönüm noktası oluşturmaktadır. Doktrin çerçevesinde ABD, SSCB’nin Ortadoğu’da karıştığı herhangi bir saldırıya karşı koymak ve bölge ülkelerinin bağımsızlığını temin etmek için askerî kuvvetlerin kullanılması dâhil her türlü yardımı sağlayacağını ifade etmiştir.