STRATEJİ VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 24

Dar anlamda strateji, Eski Yunan geleneğinde generallik sanatın›, yani askeri araçların savaşın amacına ulaşmada kullanılmasını ifade eder. Prusyalı general Carl Von Clausewitz, 1832’de yayınlanan “Savaş Üzerine” başlıklı çalışmasında “stratejiyi savaşın amaçlarına ulaşmak için muharebenin araç olarak kullanılması” teorisi”şeklinde tanımlamaktadır.

Geniş anlamda strateji ise, Hart’ın tanımı ışığında bir ulusun ya da uluslar topluluğunun siyasi amaçlara ulaşabilmek için tüm kaynakların› koordine etmesini ve yönlendirmesini içeren bir kavramdır. Genel strateji, yüksek strateji ya da ulusal strateji olarak da anılan bu kavram bir milletin siyasi, ekonomik, askeri, psikolojik kaynakların› savaş ve barış zamanında hükümetin belirlediği ulusal siyasi hedefleri elde etmeye yönelik en fazla desteği verecek şekilde yönlendirme bilim ve sanatıdır.

Stratejik düşüncenin gelişimini üç bölümde incelemek mümkündür. Bunlar 18.yy öncesi klasik dönem,18.yy sonrası modern dönem ve nükleer silahların geliştiği dönem.

Bu strateji anlayışını 20.yy. ortalarına doğru Adolf Hitler yönetimindeki Nazi ordusu kendi hava kuvvetlerinde kullanmıştır.

Güvenlik kavramı, soğuk savaşın başladığı 1940’lardan Soğuk Savaşın sona erdiği 1980’lere kadar neredeyse tamamen Stratejik Çalışmaların gölgesinde tanımlanıyordu.

Güvenlik kavramının ana unsurlarının ne olduğuna dair ilk kapsamlı çalışmayı Arnold Wolfers yapmıştır.

Eleştirisel Güvenlik Çalışmalarının en önemli isimlerinde Ken Booth’a göre ‘Devlet bireyin güvenliğini sağlayan araç, bireyin güvenliği amaçtır’ fikrini savunmuştur.

Askeri araçlar – siyasi hedef ilişkisini açıklayan kavrama askeri strateji kavramı denilmektedir. Taktik kavramı genellikle askeri strateji ile karıştırılır. Strateji muharebenin savaşın amacı için kullanılmasını ifade eder. Dolayısıyla daha geniş bir kapsama sahiptir. Taktik ise muharebenin düzenlenmesi ve yönetilmesini ifade eder.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, ABD ve SSCB arasında gelişen düşmanca ilişkileri ve ideolojik çatışmayı tanımlayan kavram “Soğuk Savaş”tır. Churchill’in “demir perde” konuşması ile başladığına inanılmaktadır ve nükleer silahlar Soğuk Savaş döneminde önemli rol oynamıştır.

Strateji ile ilgili ilk fikirleri ortaya atan filozof Sun Tzu’dur. M.Ö. 5. yüzyılda yaşayan Çinli bir filozoftur.

Thucydides, güç politikasının savaşlara neden olduğunu belirtmiştir. Uluslararası ilişkilerde  güçlünün yapabileceklerini yapacağını, güçsüz olanlarınsa bunları kabullenmek zorunda olduklarını  ileri sürmüş, bu yaklaşımıyla strateji kavramını güç kavramıyla özdeş olduğunu ortaya koymuştur.

Machiavelli, klasik dönemdeki strateji düşünürlerindendir. Hart, Napoléon, Jomini ve Clausewitz ise modern dönemin öncülerdir.

Napoléon dönemindeki teknolojik gelişmeler ve sanayi üretim kapasitesinin artması savaşın yaygınlığının, süresinin ve yıkıcılığının artmasına nenden olmuştur.

Nükleer silahların varlığı strateji kavramını barışa daha yakın hale getirmiştir. Nükleer silahların yıkıcı gücü nedeniyle düşman üzerinde zafer kazanmanın ikinci plana düştüğü ve caydırıcılık stratejisinin ön plana çıktığı dönem nükleer dönemdir.

Güvenlik kavramı, Soğuk Savaşın sona erdiği 1800’lere kadar Stratejik Çalışmaların gölgesinde tanımlanmaktaydı bilgisi devletlerin bu dönemde askeri sorunlar çerçevesinde güç politikaları uyguladığı anlamına gelmektedir. Askeri sorunlar dışındakı konular güvenlik kapsamı dışında bırakılmıştır.

Varşova Paktı 1955’te SSCB, Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslavakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya ve Romanya arasında imzalanan dostluk, işbirliği ve yardımlaşma anlaşmasıdır.