SPORDA RİSK YÖNETİMİ

Sporda risk yönetimi; bir program ve bu programı uygulama süreci olarak ele alınmaktadır. Ayrıca sporda risk yönetimi, riskleri tanımlama, spor kulüplerini ve organizasyonlarını koruma ve oluşan hasarı önleme olarak da ifade edilmektedir. Sadece üyelerini bireysel sakatlanmalardan korumakla sınırlı olmayan, aynı zamanda organizasyonu finansal kayıplardan dolayı uğrayacağı zararlardan da koruyan sistematik bir süreç olan sporda risk yönetiminin amacı; spor organizasyonundaki bireyleri (antrenör, sporcu, seyirci, vb.), spor organizasyonun mülkünü (saha, bina, tesis, vb.), spor organizasyonun gelirini ve spor organizasyonun ününü korumaktadır. C seçeneği tanım; diğer seçenekler amaçlar çerçevesinde değerlendirilir.

Spor organizasyonları için sigorta, genel olarak, sigortacılar için cazip bir iş kaynağı olarak gözükmemektedir. Yürütülen spor etkinliklerin doğası gereği yaralanma riski oldukça yüksektir. Yaralanmaların yüksek olması da dava açılma potansiyelini artırmaktadır. Yine yaralanma riskleri nedeniyle, ferdi kaza sigortası kapsamında yapılan iddiaların meydana gelme olasılığı da yüksektir. Ödenen yüksek miktardaki yardım taleplerinin ve sigortacılar için yüksek yönetim harcama oranlarının ortaya çıkma yüzdesi de fazladır. Sonuç olarak, spor organizasyonunda ortaya çıkabilecek riskleri kapsayacak şekilde sigorta poliçesi hazırlayan sınırlı sayıda sigorta şirketi bulunmaktadır.

Bir spor kulübündeki üyelerin yaralanmaları ile ilgili konular, kulübün kamu sorumluluk poliçesi altında genellikle yer almamaktadır. Ancak bazı kamu sorumluluk poliçeleri, kulüp üyeleri ve diğer katılımcıları kapsayacak şekilde genişletilebilir. Gönüllü olan ve lisanslı olmayan antrenörlerin, bir mesleki sorumluluk poliçesinden ziyade bir kamu sorumluluk poliçesi kapsamı altında yer alması gerekmektedir. Kamu sorumluluk sigortası kapsamına, antrenörler, yetkililer, kantin personeli, çocuk danışmanları gibi bir organizasyonun adına hizmet sunan gönüllülerin alınması daha uygundur. Poliçeye yapılan ek maddeler ile üyeleri ve diğer gönüllüleri kapsama almak genellikle mümkündür.

Mesleki Sorumluluk Sigortasında bir poliçe, poliçe süreci içinde toplam tazminat limiti ve herhangi bir olayla ilgili tazminat limiti olmak üzere iki limit düzeyine sahiptir. Ancak istisnai durumlar söz konusudur. İstisnai durumlar, bir poliçeden diğerine değişen poliçeler için geçerlidir, bu yüzden bu istisnaları anlamak önemlidir. İstisnai durumlar için ek prim ödemelerini poliçeye eklemek mümkündür. Yaygın istisnalar; hakaret ve iftira, sadakat garantisi, dolandırıcılık ve sahtekarlık, doküman kayıpları, ticaret uygulama mevzuatı, toplam sorumluluk limitinin otomatik iadesi, danışmanlar, taşeronlar ve acentelerdir. Satılan Ürünlerle İlgili Sorumluluk ise yiyecek ve içecek, spor kıyafeti, ekipman, kupa gibi ürünlerin satışından doğan sorumlulukları kapsamaktadır. Bu kapsam ise Kamu Sorumluluğu başlığı altında değerlendirilmelidir.

Profesyonel sporcu sigortası, finansal kayıplara karşı organizasyon ya da sporcu için koruma sağlayan ferdi kaza sigortasının bir çeşididir. Bu sigorta, sadece sınırlı bir süre için spora katılımı engelleyen geçici iş göremezliğine karşı sporcuları korumamakta aynı zamanda daha uzun süre spora katılımı engelleyen kalıcı yaralanmalarından dolayı ortaya çıkan finansal kayıplara karşı da sporcuları korumaktadır.

Gelirlerin giderleri karşılayacak düzeyde artırılamamasının sonucu spor işletmelerinin, finansal açıklarını kapatmak için banka kredilerine yöneldikleri görülmektedir. Bilânçonun pasif tarafına bakıldığında yüksek borç durumlarını görmek mümkündür. Hatta pasif yapıda daha çok dikkat çeken durumlar bulunabilmektedir. Bazı spor işletmelerinin öz kaynak toplamının negatif olduğu görülmektedir. Bunun anlamı, kulüpler tüm varlıklarını borçla finanse etmişler, hatta toplam varlık değerinden daha fazla borçlanmışlardır. Sermayeleri sıfır bile değildir. Yani kulüp ortakları şirkette negatif paya sahiptirler. Takımların ertelenmiş vergi borçları da önemli tutarlara ulaşabilmektedir.

Kur riski, döviz kurlarında meydana gelen değişimlerden dolayı spor işletmelerinin finansal varlıkları üzerindeki kâr veya zarar riskini ifade etmektedir. Döviz fiyatlarındaki değişmelerin, döviz cinsinden gelir ve giderlerin değerini etkileme olasılığı ise döviz kuru riskine açıklık olarak ifade edilmektedir. Örneğin, ülkemizde spor alanında hizmet veren bir spor kulübü yabancı bir ülkede yer alan kulübün bir sporcusunu transfer etmek istemektedir. Anlaşma yaptığı dönemde kur 1 Euro = 2,51 tl'dir. Ancak parayı ödeyeceği dönemde kur 2,70 tl’ye yükseldiğinden spor kulübü bu işleminden zarar elde etmiş olacaktır.

Riski sıfırlama olarak ifade edilen yöntem “hedging” yöntemidir. Hedging yapmanın temel mekanizması; gelecekte oluşması beklenen bir fiyatın bugünden belirlenerek gelecekteki nakit giriş-çıkışlarının şimdiden garanti altına alınması esasına dayanmaktadır. Diğer bir ifade ile gelecekteki nakit akımlarının bugünden belirlenen fiyatlarla sabitlenerek belirsizliğin elimine edilmesi hedging mekanizmasının özünü oluşturmaktadır.

Temel amaç, fiyat dalgalanmalarının getirdiği belirsizliği ortadan kaldırmak ve belli bir vade için söz konusu finansal aracın fiyatını sabitleştirmektir. Future işlemler, bir kontrata dayanmakta ve borsalar aracılığıyla işlem görmektedir.  Future pazarda takas sistemi, alım-satımlarda ticari riski oldukça azaltmaktadır. Buna karşılık vadeli forward işlemlerde taraflardan birinin yükümlülüklerini yerine getirmeme riski söz konusudur. Future kontratlarda kazanç ve kayıplar günlük olarak seans sonrasında ödenmektedir.

• Avrupa Tipi Opsiyonlar: Opsiyonu alan tarafın, sözleşmeye konu mal veya kıymeti satın alma veya satma hakkını sadece vade sonunda kullanmasını sağlayan opsiyonlardır.
• Amerikan Tipi Opsiyonlar: Vade sonu da dahil olmak üzere opsiyon alıcısına istediği zaman hakkını kullanma imkanını sağlayan opsiyonlardır.

Sporda risk yönetiminin tanımlarından ve amacından da anlaşılacağı gibi spor organizasyonlarını risk yönetim yaklaşımı açısından sigorta yönetimi, finans yönetimi, tesis yönetimi ve sakatlık yönetimi olmak üzere dört önemli yönetim alanında incelemek mümkündür.

Risk yönetiminin bilinen en yaygın yöntemlerinden biri riski aktarmaktır. Riski aktarmanın da bilinen en yaygın, en çağdaş ve en ucuz yöntemi ise sigorta hizmeti almaktır. Sigorta, en önemli risk transfer tekniklerinden biri olarak ifade edilmektedir.

Ferdi kaza poliçesi altında sağlanan yararlar şunlardır (http-2): • Ölüm • Kalıcı Tüm Engellilik • Kalıcı Kısmi Engellilik • Sağlık Sigortası Olmayan Tıbbi Giderlerin Karşılanması • Gelir Kaybı Durumlarında • Ev Yardımcısı/Asistan Öğrenci • Aile Rahatsızlık Ödeneği

Gelir Koruma ile İlişkili Sigortalar Spor etkinliklerine katılan katılımcıların yaralanma potansiyelleri yüksektir. Sigorta, kalıcı sakatlığın oluştuğu, kazanç kayıpları ya da tıbbi ve ilgili masrafların oluştuğu yaralanma olaylarında uzlaşmacı yararlar sağlamaktadır. 1. İşçi Tazminatları 2. Ferdi Kaza Sigortası 3. Profesyonel Sporcu Sigortası 4. Seyahat Sigortası

Kulüpler için uygun sigorta türleri aşağıda verilmiştir: • Yangın ve Belirtilmemiş Tehlikeler • Dolaylı Kayıp (İş Durması) • Hırsızlık • Para
• Cam  • Makine Arızası • Donmuş Yiyeceklerin Bozulması • Elektronik Ekipmanların Arızası • Sadakat Garantisi • Motorlu Taşıt, Mobil Atölye ve Ekipmanlar • Deniz araçları • Endüstriyel Özel Riskler

Gider Kalemleri: Bir spor işletmesinin gider kaynakları: • Oyuncu Ücretleri; • Ekipman; • Seyahat Giderleri; • Yönetici Ücretleri; • Sigorta Primleri; • Bakım Giderleridir.

Kredi riski, ödeme yükümlüsü olan karşı tarafın vadesinde ödemesi gereken tutarı ödeyememesi, ödememek istememesi olarak tanımlanabilir

Risklere karşı korunma yöntemlerinde diğeri ise riski sıfırlama olarak ifade edilen “hedging” yöntemidir. Hedging yapmanın temel mekanizması; gelecekte oluşması beklenen bir fiyatın bugünden belirlenerek gelecekteki nakit giriş-çıkışlarının şimdiden garanti altına alınması esasına dayanmaktadır. Diğer bir ifade ile gelecekteki nakit akımlarının bugünden belirlenen fiyatlarla sabitlenerek belirsizliğin elimine edilmesi hedging mekanizmasının özünü oluşturmaktadır.

Satma Opsiyonu (put option): Alıcısına veya sahibine belli bir kıymeti bugünden sabitlenen bir fiyat üzerinden belli bir vade içerisinde veya sonunda satma hakkı veren opsiyondur.

Swap işlemleri temelde aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir: • Döviz Swapı: Bir gerçek veya tüzel kişinin ilerleyen dönemlerde döviz fiyatları hakkındaki değerlendirmeleri sonucu evvelce sahip olduğu belirli bir döviz cinsinden ödemeli bir yükümlülüğünü diğer bir gerçek veya tüzel kişinin elindeki başka bir döviz cinsinden ödemeli bir yükümlülük ile değiştirmek istemesidir. Bunun tersi de mümkündür. • Faiz Oranı Swapı: Bir gerçek veya tüzel kişinin ilerleyen dönemlerde faiz oranları hakkındaki değerlendirmeleri sonucu evvelce sahip olduğu sabit faiz ödemeli bir yükümlülüğü diğer bir gerçek veya tüzel kişinin elindeki değişken oranlı yükümlülük ile değiştirmek istemesidir. Bunun tersi de mümkündür. • Mal Swapı: Mal swapı iki taraf arasında belirli miktar ve kalitedeki bir malın sabit ve değişken fiyatlarını belirli bir zaman süresince değiştirmeye yönelik bir anlaşmadır. Mal swapı özellikle beş yıla kadar vadeli petrol sözleşmelerinde kullanılmaktadır. Altın, bakır, alüminyum, nikel mal swapının kullanıldığı diğer alanlardır.