SPORDA RİSK YÖNETİMİ

Ortak bir tanım bulunmamakla birlikte genel olarak risk, kişisel veya kurumsal çıkarların bir belirsizlik şeklinde tehlikeye sokulduğu durumu ifade etmektedir. Bazı araştırmacılar riski, planların başarısız olması, hatalı karar alma, zarar etme veya kar etmeme gibi durumlarla ilişkilendirmiştir. Risk, karar vericinin herhangi bir olayın sonuçlarını tahmin edemediği, belirleyemediği durumlardır.

Geleneksel bakış açısında risk kavramının özellikleri şunlardır:

Risk organizasyonel yöneticiler tarafından yönetilir.

Risk olumsuz bir etkendir ve olayların olumlu etkileri ve fırsatlar bulunmamaktadır.

Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir.

Eğer risk kavramı olayların olumsuz sonuçlarıyla sınırlandırılmışsa, olayların olumlu olma ihtimali ile uğraşmak için başka bir sürece ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun anlamı ise yine fırsatların göz ardı edilmesidir.

Özellikle fırsatların nasıl belirleneceğine, yaratılacağına ve elde edileceğine ilişkin eksiklik ve sınırlı ifade bulunmaktadır.

Risk yönetimin sorumlulukları diğer alttaki personele yönlendirilir.

Yapılanmamış ve tutarsız risk yönetim fonksiyonları bulunur.

Yönetimin iç kontrolünü sağlayan bir iç denetim kurulu vardır.

Buna karşın yeni bakış açısına göre risk kavramının özellikleri ise şunlardır (Küçük Yılmaz, 2007):

Doğru cevap A'dır.

Karar verme, sunulan çeşitli seçenekler içerisinden seçim ve tercih yapmak şeklinde tanımlanmaktadır. Sorun çözme ve çevrenin sunduğu fırsatları tanımlama süreci olarak belirtilen karar verme, kişinin herhangi bir konuyla ilgili olarak yaptığı seçim eylemidir. Karar verme sürecine katkı sağlayacak bilgilerin toplanması doğrultusunda karar verme, çeşitli alternatifler arasından seçim yapmakla ilgili bedensel ve zihinsel çabaların toplamı şeklinde ifade edilebilir (Emhan, 2009). Kurumsal açıdan karar verme süreci, kurumun amaçları doğrultusundaki çalışmaları etkileyen engelleri yok etmek, olumsuz koşulları ortadan kaldırmak ve bunların yerine olumlu olanlarını bulmak konusunda birtakım önlemler alınması evrelerini kapsamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Riskin kaynağı; riskin ortaya çıkmasına sebep olan temel nedeni ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Stratejik riskler ise bir kurumun kısa, orta veya uzun vadeli olarak belirlemiş olduğu hedeflerine ulaşılmasını engelleyebilecek kurumun yapısal risklerini ifade eder. Planlama, iş modeli, iş portföyü, kurumsal yönetim, pazar analizi gibi riskler en bilinen stratejik risklerdir. Politik, ekonomik, düzenleme ve küresel piyasa şartları ile ilgili riskleri de içermektedir. Aynı zamanda itibar riski, liderlik riski, marka riski ve değişen müşteri ihtiyaçlarını da içerebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Çeşitli analiz teknikleri kullanılarak tespit edilen riskler tanımlanmış risk olarak ifade edilmektedir. Tanımlanamayan risk,kurum içerisindeki henüz belirlenememiş riskler tanımlanamayan riskler olarak ifade edilmektedir. Kabul edilebilir risk, ekstra mühendislik ve yönetim çalışmalarına ihtiyaç duyulmaksızın, faaliyet içerisinde kalmalarına izin verilen dolayısıyla kabul edilen tanımlanmış riskin bir parçası şeklinde belirtilmektedir. Kabul edilemeyen risk, yönetim tarafından kurum içerisinde kalmasına kesinlikle göz yumulmayan risklerdir. Toplam risk, kurum içerisindeki tanımlanmış ve tanımlanamayan risklerin toplamı şeklinde ifade edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Risk algısı türleri; finansal risk, fonksiyonel risk, sosyal risk, fiziksel risk, psikolojik risk ve zaman riski olmak üzere altı ana grupta toplanır. Doğru cevap E'dir.

Finansal risk aynı zamanda ekonomik risk olarak da ifade edilmektedir. Finansal risk, para riski olarak ele alınmış ve ürün başarısız olduğunda ortaya çıkan ekonomik kayıp, alınan ürünün tekrar olması gerektiği gibi çalışmasını sağlama maliyeti veya başarısız ürünün yerine başarılı bir ürün koyabilme maliyeti olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Tüketicinin algıladığı riskler;

Ürün grubu hakkında bilgi az olduğunda,

Marka ile ilgili deneyim az olduğunda,

Ürün yeni olduğunda,

Ürün teknik açıdan karmaşık olduğunda,

Tüketici daha az güvenli olduğunda,

Markalar arasında kalite farkları olduğunda,

Fiyat yüksek olduğunda,

Satınalma tüketici için önemli olduğunda artma eğilimi göstermektedir.

Doğru cevap C'dir.

Tüketicilerin satın alma kararlarıyla ilgili algıladıkları riski etkileyen çok sayıda faktör olmasına rağmen algılanan riski etkileyen en önemli faktörler şunlardır:

yaş,

cinsiyet,

kişilik yapılarındaki farklılıklar,

tüketici bağlılığı,

kişisel farklılıklar,

ürün ile ilişkili farklılıklar,

kültürel farklılıklar,

yaşam şekli,

ekonomik farklılıklar,

alışveriş şekli,

medeni durum,

eğitim durumu,

geçmiş deneyimler.

Doğru cevap E'dir.

Ortak bir tanım bulunmamakla birlikte genel olarak risk, kişisel veya kurumsal çıkarların bir belirsizlik şeklinde tehlikeye sokulduğu durumu ifade etmektedir. İyimser bir yaklaşımla riski, getirilere ilişkin olasılık değerlerinin ortalama değer etrafındaki dağılımı şeklinde ifade ederek zararla birlikte kazancı da gündeme getiren çalışmalar da bulunmaktadır. Risk meydana gelmiş bir olayın sonuçlarının belirlenmesinden ziyade, planlanan faaliyetlere ilişkin fayda ve zararlarına yönelik ön alma durumu olarak nitelendirilebilir. Doğru yanıt A'dır.

Geleneksel tanımlamada risk kavramı bir olayın istenmeyen ve olumsuz sonuçlarının gerçekleşme olasılığı şeklinde ifade edilir. Geleneksel bakış açısında risk kavramının özellikleri şunlardır (Küçük Yılmaz, 2007):
• Risk organizasyonel yöneticiler tarafından yönetilir.
• Risk olumsuz bir etkendir ve olayların olumlu etkileri ve fırsatlar bulunmamaktadır.
• Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir.
• Eğer risk kavramı olayların olumsuz sonuçlarıyla sınırlandırılmışsa, olayların olumlu olma
ihtimali ile uğraşmak için başka bir sürece ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun anlamı ise yine
fırsatların göz ardı edilmesidir.
• Özellikle fırsatların nasıl belirleneceğine, yaratılacağına ve elde edileceğine ilişkin eksiklik ve
sınırlı ifade bulunmaktadır.
• Risk yönetimin sorumlulukları diğer alttaki personele yönlendirilir.
• Yapılanmamış ve tutarsız risk yönetim fonksiyonları bulunur.
• Yönetimin iç kontrolünü sağlayan bir iç denetim kurulu vardır.
Buna karşın yeni bakış açısına göre risk kavramının özellikleri ise şunlardır (Küçük Yılmaz, 2007):
• Risk sadece olumsuz bir etken değil aynı zamanda bir fırsattır.
• Risk sadece yönetim tarafından değil bir bütün olarak kurum çalışanları ile yönetilir.
• Risk yönetimi her kurum yönetim sistemi içerisinde oluşturulabilir ve her yönetim sistemi
içerisinde bir risk komitesi bulunur.
• Risk yönetim sorumluluğu üst yönetim ve alt yönetimler tarafından kabul edilir.
• Risk kişilerin kendi görüşlerinden bağımsız olarak ölçülebilir ve değerlendirilebilir.

Doğru yanıt B'dir.

Belirsizlik ortamında anlamlı bir olasılık belirlemek mümkün olmadığından, karar verilirken aşağıdaki dört kriterden biri seçilebilir (Yılmaz, 2005):
1. Hurwicz ya da Maximas kriteri: Bu kriterde karar verici risk almayı sever fakat en büyük kazancı hedefleyerek çok fazla risk alır ve büyük kayıp olasılıklarını da kabullenir.
2. Wald kriteri: Bu kriterde ise karar verici riskten kaçınır ve her zaman en az kaybın olduğu durumu seçer.
3. Savage ya da Minimax kriteri: Karar verici bu kriter tipinde risk alarak uğramış olduğu büyük zararları azaltmaya çalışır.
4. Laplace kriteri: Bu kriterde karar verici belirsizlik altında karar verme durumunu, risk altında karar verme durumuna dönüştürmeye çalışır. Kara verici riskin oluşma olasılığı hakkında bilgi sahibi değildir ve bu durum ise belirsizlik şeklinde ifade edilir. Karar verici bu belirsizlik durumunu riskin oluşma olasılığının ön görülebildiği duruma dönüştürerek risk altında kararlar vermeye çalışır.

Ranson kriteri tıbbı bir terim olup, risk ve karar alma ilişkisi bulunmamaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Risk; olasılık hesaplamalarında kullanılmakta, bir ve sıfır arasında değişen sayısal değerlerle ifade edilmektedir. Bir sayısı; risk düzeyinin yüzde yüz olduğunu, sıfır sayısı ise; risk düzeyinin sıfır olduğunu belirtmektedir.

Kurumların kendi yapısal özelliklerinden kaynaklanan risklerdir. Sistematik olmayan riskler, yönetim riski, teknolojik riskler, likidite riski, işletme riski ve vade riski olarak ayrılabilmektedir (Fıkırkoca, 2003; Turanlı ve diğ., 2002). Sistematik olmayan risk tahmini zordur fakat risk ortadan kaldırılabilir.

Doğru yanıt D'dir.

Finansal riskler, kurumun finansal pozisyonunun ve tercihlerinin sonucunda ortaya çıkan riskler şeklinde ifade edilir. Finansal riskler; faiz oranları, satış ürünlerindeki dalgalanmalar ve döviz kurundaki dalgalanmalardan kaynaklanan riskleri içerir (Saka, 2010).

Doğru yanıt A'dır.

Literatürde risk algısı kavramı ilk kez 1960 yılllarında kullanılmıstır.

Doğru yanıt E'dir

Risk ve risk algısı, tüketicinin ürün satın alma davranışını anlamada da önemli bir kavramdır ve ürün veya hizmet seçmenin sonuçlarından biri olarak belirtilmektedir. Aslında tüketicilerin algıladıkları risk, ürünle ilgili olarak kişisel değerlendirmelerinin, seçme kararlarının ve davranışlarının en önemli noktasıdır.

Doğru yanıt B'dir.

Literatürde risk algısının; performans riski ve psikososyal risk gibi iki bileşeni olduğunu veya finansal, performans, fiziksel, psikolojik ve sosyal risk olmak üzere daha
fazla bileşeni olduğunu belirten çalışmalar da bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde risk algısı türleri şu şekilde ifade edilmektedir. Fonksiyonel, Fiziksel, Sosyal, Psikolojik, Zaman, Finansal. 

Doğru yanıt C'dir.

Kullanım yılı arttıkça finansal risk algısının, kullanım miktarı arttıkça finansal ve sosyal
risk algısının; eğitim düzeyi azaldıkça psikolojik ve sosyal risk algısının azaldığı ifade edilmektedir. Kadınların ise erkeklere göre psikolojik risk, sosyal risk ve zaman kaybı riskini daha az algıladıkları belirtilmektedir.

Doğru yanıt A'dır.