Yeni Medya ve Spor

Geleneksel medya olarak da tanımlanan kitlesel medya, kitle iletişimi için kullanılan gazete ve dergi gibi basılı yayınlar; radyo, sinema, televizyon gibi sesli, görüntülü iletileri taşıyan ortamlardır denilebilir. Geleneksel medya, bilgisayar kullanmadan ve iletileri bilgisayar yardımıyla işlemeden ve kayıt etmeden kullanan iletişim ve kitle iletişimi araçlarıdır. Kitle haberleşmesi ve iletişimi için kullanılan bu ortamlar, geleneksel yapılarında metin, ses, resim, hareketli resim ve hareketli resim-ses barındırmaktadırlar.

19 Ağustos 1839’da Paris’te Louis Degauerre buluşunu halka tanıtmıştır. Degauerre’nin buluşuna ilk ticari fotoğraf işleme ünitesi denilebilir. Bulduğu mekanizmaya yine kendi adından esinlenerek Degauerreotype adını vermiştir. Bu mekanizma ışığa duyarlı maddelerle bir nevi fotoğraf elde etme yöntemidir. Bu, ilk fotoğrafçılık olayı olarak kabul edilmektedir. Burada asıl önemli olan konu, bu tarihin aynı zamanda Manovich (2001) ’e göre, medya çılgınlığının da başlangıcı olarak kabul edilir. Bu tarihi buluştan sonra, hemen herkes, evlerinin penceresinden manzarasını resmetmeye çalışmış ve çok kısa bir süre içerisinde yeni buluşlarla fotoğrafçılık büyük bir hızla yayılmaya başlamıştır

İlk ses kaydı 1877 yılında yapılmıştır. Ses kayıtlarını büyük kitlelere taşımak için 17 yıl beklenmiştir. Tahmin edeceğiniz gibi ses kayıtlarını taşıyan plaklar 1894 yılında üretilmeye başlanmıştır. Daha sonra müzik ve daha farklı amaçlarla plakların dünya üzerinde hemen her yerde yaygınlaştığını görüyoruz.

Televizyon, diğer bir deyişle, hem sesi hem de hareketli görüntüleri taşıyabilen müthiş araç için insanların 1936 yılını beklemesi gerekmekteydi. Günümüzün vazgeçilmez kitle iletişim araçlarından biri olan televizyon, bazı kaynaklara göre, dünya üzerindeki pek çok insanın hâlâ vazgeçemediği bir haber alma, eğlence ve eğitim aracıdır.

 Yeni medyayı iletişimde etkileşimi artıran, iletileri sayısal bir biçime getiren ve herkesin kolayca erişebileceği ortamlar olarak tanımlayabiliriz.

Yeni medya iletişim ortam ve araçlarını, akıllı taşınabilir ortamlar, internet, internet uygulamaları ve ara yüzleri ve sayısal görsel oyunlar olarak sıralayabiliriz.

Mobil iletişimde mesajlar PDA’lar, cep telefonları veya tablet bilgisayarlar ile taşınabilir.

Türkçede kişisel sayısal yardımcı adı verilen ve İngilizce kısaltması PDA olan bu teknolojik ürün, bilgisayar, cep telefonu, sayısal müzik çalar ve kameradan oluşan taşınabilir bir ortamdır. Telefon olarak da kullanılan bu sistem günümüzde tablet bilgisayar olarak da kullanılmaktadır. İnternet hizmetinin artık cep telefonu şirketlerinden de sağlanması bu tür cihazlara olan ilginin daha da artması sağlamıştır. Her geçen gün ekranı ve işlemci hızı daha büyük olan modeller piyasaya sürülmektedir. Bu gibi cihazlar kitle iletişimi ve bireylerarası iletişimde mekândan ve zamandan bağımsız olarak eşzamanlı ve eşzamansız iletişim olanakları sunmaktadır

Kısaca Web adı verilen World Wide Web (www) dünya üzerindeki en önemli sayısal ağdır. Web teknolojisi kullanıcılarına bir adres üzerinde sisteme bağlanma olanağı sunar ve “www” ile başlayan adreslerdeki sayfaların görüntülenmesini sağlayan bir hizmeti ifade eder. Web üzerinde çeşitli adres uzantıları bulunmaktadır. Bu uzantılar sahip oldukları alana ve paylaştıkları bilgi türüne göre sınıflandırılmışlardır. Web’in ortaya çıkması ve yaygınlaşması oldukça hızlı olmuştur.

Web 2.0, O’Reilly Media tarafından 2004’te kullanılmaya başlayan bir sözcüktür ve ikinci kuşak internet hizmetlerini - toplumsal iletişim sitelerini, vikileri, iletişim araçlarını, folksonomileri- yani internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar.

İngilizce Really Simple Syndication kelimelerinin kısaltmasıdır. Web kullanıcılarının içerikte yapılan değişikleri otomatik olarak almalarını sağlayan bir tür güncelleme sistemidir. Örneğin internetten yayın yapan gazeteler manşetleri gün içerisinde pek çok kere değiştirirler. İzleyenler her an yeni bir haber alabilirler. Aynı zamanda, izleyenler haberlere yorum da yazabilirler ve yazdıkları yorumu anında olmasa bile çok az gecikmeyle bu sistem sayesinde gazetenin web sitesinde görebilirler.

Wiki Türkçe “çabuk” kelimesinin Hawicesidir. Kullanıcıların web içeriği oluşturmalarına ve düzenlemelerine olanak veren bir tür yazılımdır. Birey ya da gruplar wiki’nin bu özelliğinden faydalanarak büyük çaplarda dokümanlar oluşturabilir. Wikipedia, wiki’ye verilebilecek en önemli örneklerden biridir çünkü kullanıcıları tarafından devamlı olarak geliştirilen bir sistemdir. İletişimde yeni medyanın kullanımına en önemli örneklerden biridir.

Bireyleri, internet sistemi üzerinden birbiriyle buluşturan ve metin, ses ve video paylaşarak eşzamanlı ve eşzamansız sosyalleşmelerini sağlayan bir tür yazılımdır. En çok kullanılan sosyal ağlar, Facebook, Twitter, Linkedin, Myspace, Badoo, Xing vb olarak sıralanabilir. Bu sosyal ağların kullanımı ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Her ne kadar bu sosyal ağlar bireyler arasında sosyalleşmek ve iletişim amaçlı olarak kullanılsa da spor alanında da son zamanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Eşzamanlı ve eşzamansız iletişim ve metin, ses ve video paylaşım olanaklarıyla kullanımı günümüzde çılgınlık boyutlarına ulaşmıştır.

Video-streaming, internette bilgilerin paketler halinde ulaşmasını ve gelen verinin anında geliyormuş gibi iletilmesini sağlayan bir sistemdir. Özetle anlatmak gerekirse, istenilen dosyayı bilgisayara indirmeden, anında ve durmadan veri transferi (örneğin; hareketli resim (video) /müzik) olarak açıklanabilir. Bu sistem sayesinde spor hayranları daha önceden hiç karşılaşmadıkları bir biçimde spor olaylarını ve etkinliklerini izleme olanağına kavuşmuşlardır. Hayranlar gözde sporlarıyla ve bu sporlarla uğraşan atletlerle yeni bir seviyede iletişime geçme imkânı bulacaklardır hatta bulmuşlardır da denilebilir.

Twitter’da (https://twitter.com/#!//fifaworldcup) adresinin kullanıcıları veya Uluslararası Futbol Federasyonu (FIFA), gerçek zamanlı olarak (anında), takımların aldıkları sonuçları, yaptıkları maçları ve ilgili haberleri izleyenlerine iletmeye başlamıştır. Bu sitenin Mart 2012 itibariyle yaklaşık 76.000 takipçisi vardır.

Bir başka sosyal medya ortamı olan Facebook’ta ise durum pek farklı değildir. Bu sitenin Mart 2012 itibariyle yaklaşık 77.000 beğeneni vardır. Bu sitelerin hayranları kendi takımları ve diğer takımlar ve sporcular hakkında çeşitli yorumlar yapmaktadırlar.

Formula 1 için Apple ve Android (bilgisayar ve mobil cihazlar için işletim sistemleri) uygulamaları vardır ve bu uygulamalar ile mobil cihazlara eş zamanlı olarak yarışlar, takımlar ve sürücüler hakkında bilgiler; arabalar ve teknik özellikleri ve daha pek çok bilgi sunulmaktadır.

2007 yılında NBA All Star oyunları Amerika Birleşik Devletlerinin New Orleans şehrinde yapılmıştır. Bu organizasyonun en önemli özelliği basketbol hayranlarının yeni medya araçlarını etkin bir biçimde kullanmaya başlamasıdır. Hayranlar, potaya basma yarışının kazananını cep telefonlarından gönderdikleri kısa mesajlarla belirlemişlerdir. Yarışa katılan dört basketbolcudan biri olan Rudy Gay, hayranlarından basketbol potasına topu nasıl basacağına dair fikirlerini kendisine yeni medya araçlarıyla göndermelerini istemiştir.

NBA yıldızları aynı zamanda yeni medya araçlarını politik amaçları için de kullanmaktadırlar. Toronto Raptors takımından Chris Bosh isimli basketbolcu All Star oyununa seçilebilmesi için hayranlarının kendisine yeni medya araçları ile oy vermelerini ve desteklemelerini istemiştir. Bunu yapabilmek için de YouTube isimli görüntü paylaşım sitesine kendi videosunu yüklemiştir.

NBA takımlarının yeni medya araçlarından olan blogları da mevcuttur ve bu araçları oldukça etkin kullanmaktadırlar

MyFootballClup (MFC) Türkçesi Benim Futbol Kulübüm (BFK) çok popüler bir bilgisayar oyunu, bir web sitesi, çevrimiçi bir ağ, bir ticari işletme ve gerçek bir futbol kulübü olarak tanımlanmaktadır. Dünyanın çeşitli yerlerinden yaklaşık 50.000 futbolseverin katılımı ile 2007 yılında kurulan bu kulüp, katılımcılarının internet üzerinde demokratik bir yaklaşımla yönettiği bir kuruluştur. Saha içinde hangi futbolcuların transfer edileceğinden, saha dışında stadyumda hangi yemeklerin servis edileceğine bile katılımcılarının karar verdiği bir futbol kulübü olma özelliğini taşımaktadır. 70 ülkeden çok farklı üyesi bulunan bu spor kulübünde alınacak kararlar internet üzerinden çevrimiçi olarak alınmaktadır. Demokrasiye zarar vermemek için kararlara kulüp yöneticileri, teknik direktörler ve diğer yönetim kurulundaki üyeler dâhil edilmemektedir. Kulüp İngiltere’de futbol oynamaktadır. Çevrimiçi üyeler yalnızca İngiltere’den değil, Brezilya, Amerika Birleşik Devletleri, İspanya, Almanya, Yeni Zelanda, Avusturalya gibi dünyanın pek çok ülkesinden katılımcılardır. Kulübün yönetiliş biçiminin en ilginç olan tarafı ise dileyen (aidatı ödeyen) herkesin BFK’ya üye olabilmesidir. İnternet üzerinden organize edilen, üyelerinin oyları ile yönetilen ve bir demokrasi örneği olarak belirtilen BFK, yeni medya ve sporun ortak olarak nerelere gelebileceğini göstermek açısından son derece önemli bir örnektir.

Yeni cep telefonu teknolojisinde kısa mesaj hizmetleri oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Telefon operatörleri abonelerinin seçtikleri takım ya da takımların maçlarının skorlarından anında haberdar olmalarını sağlayan çeşitli hizmetleri vardır. Bu hizmetler ilk olarak gelişmiş ülkelerde başlamış olsa da dünya üzerinde ve özelde Türkiye’de de oldukça yaygındır. Çeşitli nedenlerle spor karşılaşmalarını izleyemeyen abonelere bu hizmetler belirli bir ücret karşılığında verilmektedir.

IPhone, IPad, Blackberry ve Android markalarına artık iyice alıştık. Bu akıllı olarak lanse edilen yeni medya araçları GSM şebekesi üzerinden telefon olarak da kullanılabilmenin yanı sıra, bilgisayarın yaptığı işlemleri de yapabilir bir konuma gelmektedir. Cep telefonu operatörleri genelde dünya üzerinde özelde ise Türkiye’de de bu cihazlar için çok geniş bir yelpazede uygulamalar geliştirmektedirler. Büyük kitlelerin ilgisini çeken spor etkinlikleri de bu uygulamaların içinde büyük çapta yer almaktadır. Dünya çapında izleyici kitlesine sahip olan futbol ve basketbolun yanı sıra, önemli turnuvalar ve spor haberleri artık anında izleyicinin cihazına, tabiri caiz ise cebine gelmektedir. Yeni taşınabilir medya araçları ile istenildiği zaman ve yerden spor etkinlikleri takip edilmektedir.