SPOR VE MEDYA İLİŞKİSİ - Deneme Sınavı - 15

Bilişsel yaklaşımın insanları davranışçı yaklaşımdaki gibi birer koşullanma nesnesi değil ancak birer sorun çözücü olarak görmesi nedeni ile gündem oluşturma hipotezi bilişsel psikoloji ile son derece önemli benzelikler taşımaktadır (Severin ve Tankard, 1994). Bu nedenden dolayı medyanın gündem belirlemedeki etkisi kavramı bilişsel yaklaşımla daha net açıklanmaktadır (McCombs ve Shaw, 2004). Bilişsel yaklaşımda olduğu gibi medyanın etkileri de insanların birşeylerin farkında olma ve farkındalık yaratma kavramlarıyla
uyuştuğu düşünülebilir. Bu nedenlerle gündem belirleme ve bilişsel yaklaşım oldukça net bir biçimde bir arada düşünülebilir. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

McCombs ve Shaw (2004) iletişimin insanlar üzerinde belirli etkilerinden söz etmektedirler ve bunları da belirli düzeylerdeki etkileri olarak açıklanmaktadır. Bu düzeyler genel olarak dört biçimde açıklanmaktadır:
1. Düzey: Farkında olma ya da farkındalık düzeyi
2. Düzey: Bilgi edinme ya da bilgilenme düzeyi
3. Düzey: Tutum değiştirme ya da tutum geliştirme düzeyi
4. Düzey: Davranış değişikliği ya da davranış oluşturma düzeyi

Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Gündem belirleme kuramının temeli olan araştırma Amerika Birleşik Devletlerinde yapılmıştı. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Gündem belirleme kuramının psikolojik şekli ya da oryantasyon ihtiyacı kavramı ile ilgili iki unsur vardır. Bunlar:
1. İlgililik
2. Kesinlik

Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Çerçeveleme kavramı medyanın gündem belirlemede ikinci düzey etkileri arasında incelenmektedir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Gündem çeşitleri şunlardır:
1. Medya Gündemi: Medyada tartışılan konular (gazete, televizyon ve radyo)
2. Halk Gündemi: Halkın tartıştığı konular
3. Politik Gündem: Politikacıların önem verdiği konular
4. Şirket Gündemi: Ticari büyük şirketlerin önem verdiği konular

Yaşadığımız çağda dört çeşit olarak tanımlanan gündem biçimleri birbirleriyle ilişkili ve kitle iletişimi tarafından araştırılmaya değer konulardır.Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Televizyonda primetime (televizyonun en fazla izlendiği zaman genellikle akşam ana haberlerden sonra saat 20:00 - 22:59 (22:59 dahil) arası saat dilimini kapsar. Doğru cevap E şıkkında verilmiştir.

Gündem belirleme kuramının temeli olan araştırma 1968 senesinde Amerika Birleşik Devletlerinde başkanlık seçimi sırasında yapılmıştı. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

2000’li yıllarla beraber, bilgisayarın her yerde yoğun bir biçimde kullanılmaya başlamasıyla yeni medya terimi ortaya çıkmıştır. Çok kısa bir tanımlamayla yeni medya iletilerin sayısallaşması ile ortaya çıkmış bir terimdir denilebilir. Metin, ses, resim, hareketli resim ve hem hareketli resim hem de sesleri sayısal ortamlara aktarmak, işlemek, düzenlemek, depolamak ve yeniden üretmek için kullanılan araçlar bilgisayarlardır. Ancak yeni medya kavramı, iletilerin bilgisayarla sayısallaştırılmasından çok daha ileride ve çok daha geniş bir kavramdır. Yeni medyayı iletişimde etkileşimi artıran, iletileri sayısal bir biçime getiren ve herkesin kolayca erişebileceği bilgisayarlı ortamlar olarak tanımlayabiliriz. Geleneksel kitle iletişiminde yalnızca alıcı konumunda olan büyük kitleler yeni medya kavramıyla birlikte yalnızca alıcı konumundan çıkmış, aynı zamanda, iletilere anında ya da gecikmeli geribildirim veren (yanıt veren) ve iletişim ortamına katkıda bulunabilen kitle konumuna gelmişlerdir. Yeni medya araçlarını ise, geleneksel medya olan gazete, tevizyon, dergi, radyo, sinema vb. farklı olarak, internet; internet uygulamaları ve ara yüzleri ve sayısal görsel oyunlar olarak listeleyebiliriz. Doğru cevap C’dir.

Zamanın etkisi ile psikoloji alanındaki yeni çalışmalar ve görüşler bilişsel yaklaşımın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Davranışçı yaklaşım daha çok dış dünya ve çevreye önem vermekteydi yani bireyin öğrenmesinin ve buna bağlı olarak davranışlarındaki değişimin dış dünyadan gelen uyarılar ve iletilerle olduğunu varsayarak medyanın etkisinin bu yönde olduğunu da düşünmekteydiler, ancak bu konuya tam bir açıklama da getirebilmiş değillerdi. Davranışçı kuramın aksine bilişsel kuram bireyin iç dünyasına vurgu yapmaktadır. Doğru cevap B’dir.

McCombs ve Shaw (2004) iletişimin insanlar üzerinde belirli etkilerinden söz etmektedirler ve bunları da belirli düzeylerdeki etkileri olarak açıklanmaktadır. Bu düzeyler genel olarak dört biçimde açıklanmaktadır:

Gündem belirleme kavramına geri döndüğümüzde, iletişimin etkilerindeki düzeylerin medyanın etkisi ve gündem belirleme kavramı bağlamında incelemesi yapıldığında “farkında olma ya da farkındalık” düzeyi olan birinci düzeyi ile yani bilişsel yaklaşım ve gündem belirleme kavramları bu noktada birleşmektedir. Doğru cevap E’dir.

Kitle iletişim araçlarının gündem belirleme işlevi olduğunu belirten ilk bilimsel çalışma McCombs ve Shaw ’ın 1968 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin North Carolina eyaletinde Chapel Hill isimli kentte yapılan başkanlık seçiminde yaptıkları çalışmadır. McCombs ve Shaw bu çalışmada 1963 yılında B. Cohen tarafından yapılan çalışmadan etkilenmişlerdir ancak iletişim alanyazınında (literatüründe), genellikle, gündem belirleme çalışmalarında Dr. McCombs ve Dr. Shaw’ın çalışmaları bu konuda yapılan ilk bilimsel çalışma olarak anılmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Oldukça ilginçtir ki, McCombs ve Shaw 1972 başkanlık seçimi çalışmasında kitle iletişim araçlarının gündem belirleme ve kamuoyu oluşturmada etkileri konusunda araştırmalarını yaparlarken, günümüzde ve iletişim literatüründe pek de bilinmeyen bir araştırmacı da aynı çalışmaları yapıyordu. Bu araştırmacının adı Funkhouser idi ve Stanford üniversitesindendi. Funkhouser, McCombs ve Shaw gibi, başkanlık seçinminde ki aynı araştırmayı yapmış ve hatta aynı konferansta bulduğu benzer sonuçları McCombs ve Shaw gibi akademik dünyaya sunmuştu. Günümüzün önemli iletişimcilerinden Everet Rogers Funkhouser’ın isminin duyulmaması durumunu şu şekilde değerlendirmiştir: İlk olarak Funkhouser kuramın ismini henüz belirlememişti. İkinci neden ise Funkhouser Stanford gibi coğrafi olarak yalıtılmış bir ortamdaydı ve diğer akademisyenlerle McCombs ve Shaw gibi, iletişimi pek fazla yoktu. Bu nedenlerden dolayı McCombs ve Shaw gibi iletişim dünyasından fazla ilgi görmedi (http://en.wikipedia.org/wiki/Agenda_setting). Bu durum da, bizi şu sonucu çıkarmaya zorluyor: Ne kadar iyi bir araştırmacı olursanız olun yaptığınız çalışmaları ve bulgularınızı meslektaşlarınızla paylaşmalı ve kendinizi meslek çevrenize daha iyi tanıtmalısınız. Bu tarihten günümüze kadar kuramı geliştiren ve destekleyen yaklaşık 400 araştırma yapılmıştır. Doğru cevap C’dir.

McCombs ve Shaw 1968 senesinde Chapel Hill isimli kentte başkanlık seçimiyle ilgili ilk gündem belirleme çalışmasında medyayla ilgili önemli bir bulgu gerçekleştirmişlerdir. Medyanın, o zamanlar gazetelerin, sayfalarında yer alan haberlerin önem sırasına göre dizilişleri ve oy verenlerin gündemleri arasında yüksek bir korelasyon yani ilişki belirlemişlerdir. Bu duruma esas ya da temel gündem belirleme etkisi denmektedir. Doğru cevap B’dir.

McCommbs (1999) medyanın ikinci düzey gündem belirleme etkisi daha iyi anlamak için en iyi örneğin politik adaylar olduğunu söylüyor. Medya birinci düzey gündem belirleme etkisi için politik adayı ön plana çıkarır. Ancak ön plana çıkarılan politik adayın çeşitli bireysel özellikleri de vardır. Medyanın adayın bu özelliklerini de vurgulamasına medyanın ikinci düzey gündem belirleme etkisi diyoruz. Örneğin adayın çok iyi bir eğitim aldığı, çok iyi ve köklü bir aileden geldiği, geçmişte önemli görevlerde bulunduğu, iyi bir sporcu olduğu ve benzeri özellikleri ikinci düzey etki için vurgulanır ve ön plana çıkarılır. Doğru cevap D’dir.

Medyanın gündem belirleme ve etkileri konusu kitle iletişimi alanında önemli bir yere sahiptir. Bir genelleme yapmak gerekirse, gündem belirleme çalışması medyanın gündemi ile halkın gündemi arasında bir sebep sonuç ilişkisi göstemektedir. Gündem belirleme konusu ise bu sebep sonuç ilişkisinde çeşitli bileşenlerden oluşmaktadır. Bu bileşenler ya da gündem çeşitleri şunlardır:

Dört faklı gündem maddesi birbirleriyle ilişkilidir. Yaşadığımız çağda dört çeşit olarak tanımlanan gündem biçimleri birbirleriyle ilişkili ve kitle iletişimi tarafından araştırılmaya değer konulardır. Doğru cevap E’dir.

Gündem belirleme kuramı Amerikan Futbol Ligine uyarlandığında, büyük televizyon kanallarının yayın stratejilerini yeniden düzenlemesi oldukça anlaşılır bir biçime dönüşmektedir. Bu durum şöyle özetlenebilir: Gündem belirleme kuramının temel düzeyi haberlerin sıraya dizilişi ile ilgilidir. Bu temel düzey, lig maçlarının yayınlarının sıraya dizilişi yani futbol maçlarının yayın saatleri değişimi ile eşleşmektedir. Sonuçta gündem belirleme kuramının birinci ve temel düzeyi yayın akışı değişimiyle işler bir biçime getirilmiştir. Gündem belirleme kuramının ikinci ilkesi ise öne çıkarılmak istenilen konu ve nesnelerdir. En çok izlenilen yayın zamanında yani prime time’da ise en popüler oyuncuların ve takımların maçlarının yayınlanması konunusu da gündem belirleme kuramının ikinci düzeyi ile eşleşmektedir. Diğer bir deyişle öne çıkarılmak istenilen konunun özelliklerinin, bu durumda yayının en çok izlendiği zamanda popüler takım ve oyuncuların seçicimi ile gündem belirlemenin ikinci düzeyini eşleştirmesidir. 2006 yılında televizyonlar tarafından yapılan bu gündem belirleme çalışması beraberinde futbolu izleyen kitlelerde büyük bir artışa neden olmuştur. Doğru cevap A’dır.

McCombs'un 2004 yılında yazdığı ve gündem belirleme konusunda alana katkı sağlayan çok önemli kitabı kendisinden sonra gelenler için yol gösterici bir kaynak olmuştur. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte bilgisayar kullanılmaya ve yaygınlaşmaya başlamıştır. 2000' li yıllarla beraber bilgisayarın her yerde yoğun bir biçimde kullanılmaya başlamasıyla "yeni medya" terimi ortaya çıkmıştır. Bu nedenle doğru yanıt b şıkkıdır.

Geleneksel kitle iletişiminde yalnızca alıcı konumdaki bireyler yeni medya kavramıyla birlikte sadece alıcı konumdan çıkmış, aynı zamanda iletilere anında ya da gecikmeli geri bildirim veren iletişim ortamına katkıda bulunan bireyler konumuna gelmişlerdir. Bu nedenle doğru yanıt d şıkkıdır.