SPOR TESİSİ İŞLETMECİLİĞİ VE SAHA MALZEME BİLGİSİ

Hayatın karmaşıklaşması, zenginliğin artışı, yaşam beklentilerinin artması, boş zamanın artması gibi birçok faktör zamanı daha etkin kullanmak isteyen kişiler için daha önceden kendileri veya yakın çevresi tarafından yapılan birçok hizmetin belirli organizasyonlar tarafından yerine getirilmesi gereğini doğurmuştur. Spor tesis işletmeciliğinin gelişmesi, diğer seçeneklere bağlı olarak talebin ve ihtiyacın artması ile ilgilidir.

Farklı ülkeler ve kültürler içinde geleneksel ritüeller ve kutlamalar yüzyıllardır gerçekleştirilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde günümüz anlamındaki etkinlikler olmasa bile etkinliklerin esas olarak insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip olduğu söylenebilir. İnsanoğlu her dönemde meşgul olacağı olay veya etkinlikler düzenlemiştir. Antik Yunan’daki varlıklı insanlar sosyal konumlarını geliştirmek amacıyla sportif ve sanatsal olayların düzenlenmesine destek vermiştir. Benzer şekilde, Roma aristokratları da bu tür olaylara farklı düzeylerde sponsorluk yaparak destekte bulunmuşlardır. Bunun gibi farklı pek çok medeniyette etkinlik düzeyinde organizasyonların varlığı dikkat çeker.

Dünya Kupası ve Olimpiyat Oyunları gibi büyük inşaat tesisleri gerektiren etkinlikler, ulusal ve özellikle yerel düzeyde diğer sektörlerin gelişimine de katkı sağlar. İstihdam ve yerel ekonomi etkinliklerden olumlu oranda payına düşeni daha fazla alır. Etkinliklerden sağlanan harcamalar sadece yerel düzeyde değil, daha geniş ekonomide de dolaylı etkiler yaratmaktadır.

Fiziksel etkiler kapsamında etkinliğin düzenleneceği bölgede yerel alanın yenilenmesi, tazelenmesi, düzenlenmesi hem etkinliğin gerçekleştirilmesi aşamasında hem de etkinlikler sona erdikten sonra yerel halkın bu tesisleri veya alanları kullanması açısından önemli katkılar sağlamaktadır. Ekonomik etki açısından değerlendirdiğimizde, etkinliğin gerçekleştirileceği bölgede istihdam oranı artmakta hem de katılımda bulunan turistlerin yapmış oldukları harcamalar sayesinde ekonomik katkılar sağlanmaktadır. Turizm etkisi açısından değerlendirildiğinde, etkinliğin gerçekleştirildiği dönemde etkinliğe katılan seyircilerin etkinlikten sonra tekrar o bölgeyi ziyaret etme niyeti açısından olumlu katkılar sağlamaktadır. Ayrıca etkinlikler pazarlarda konumlanmaya, destinasyon imajı yaratmaya, imaj oluşturmaya ve rekabette pazarlama avantajı yaratmaya yardım etmektedir. Etkinliklerin sağladığı diğer faydalardan biri de sosyo-kültürel alan ile ilgilidir. Etkinlikler yaşam kalitesinin artışı üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Psikolojik etki açısından değerlendirdiğimizde önemli etkinlikler toplumun kendini “iyi hissetmesini” sağlamaktadır. Son olarak etkinliklerin politik etkisinden bahsedecek olursak, güçlü hükümetler çalışmalarının başarısını ulusal çapta duyurmak ve özellikle de seçim dönemlerinde başarı elde etmek için etkinlikleri kullanmaktadır.

Hallmark (Damga) Etkinlikler: Hallmark etkinlik kavramı, bir kasaba, şehir veya bölgenin ruhu veya etolojisi ile özdeşleşen etkinlikleri ifade eder. Bu kasaba, şehir veya bölgeler yerin adı ile anılır ve bu haliyle geniş çaplı tanınmışlık ve farkındalık elde eder. Hallmark olaylar damga vurucu veya markalaşmış olaylar olarak da ifade edilebilir. Hallmark etkinlikler; temel olarak farkındalığı artırıcı özelliklere sahiptir. Önemli bir zamanda veya sınırlı bir sürede tekrarlanan olaylar, kısa veya uzun vadede turizm destinasyonunun karlılığını artırır ve ilgi çeker. Bu gibi etkinliklerin başarısı; benzersiz oluşları, tek oluşları, statülü oluşları, ilgi ve dikkat çekmelerine bağlıdır. Hallmark olayları ile ilgili olarak klişeleşmiş bir biçimde verilen örneklerden biri Rio Karnavalı’dır. Etkinliklerin marka olarak değerlendirilebilmesinin ön şartlarından biri getirdiği ziyaretçi sayısı iken, esas olan markalaşma olgusudur. Marka haline gelmiş bu tür etkinlikler sayesinde yerel ve ulusal ekonomiler büyük yarar sağlamaktadır.

Tedarikçiler, etkinlik için gerekli olan ekipman ve hizmetlerin sağlanmasında görev alan kişilerden oluşur. Tedarikçiler etkinlik süresince etkinlik yöneticileri ve diğer paydaşlarla doğrudan ilişki kurulan yerlerde, alanlarda hizmeti gerçekleştirirler. Güvenlik hizmetleri, sponsorlar, spor ekipmanlarının üreticisi ve satıcısı ve yiyecek hizmetini sunan firmaların tümü tedarikçiler sınıfı içerisinde değerlendirilir.

Özellikle büyük nitelikli etkinliklerde başarının elde edilmesi birkaç yıllık hazırlığı gerektirir. Büyük spor olayları bu kategori altında değerlendirilebilir. Örneğin, Olimpiyat Oyunları ortalama 7-8 yıl önceden ilgili ev sahibi ülkeye verilir. Zira bu süre zarfında ev sahibi ülke gerek tesisleşme, gerekse sponsorluk gibi pek çok konuları ancak etkinlik tarihine kadar yetiştirmektedir. Yaklaşık iki hafta sürecek bir etkinlik için 7-8 sene uğraş verilmektedir. Bu da etkinlik yönetiminin ne kadar zor olduğu konusunda net ipuçları vermektedir.

Özel bir etkinliğe personel atanacağı zaman, farklı özelliklerde çalışanlar bulunmaktadır. Etkinliğin odağında personel tam zamanlı veya yarı zamanlı çalıştırılabileceği gibi gönüllülerden de oluşturulabilmektedir.

Finansal:
• Gelir kaynağı kaybı
• Hırsızlık ve varlık kaybı
• Ölçüsüz tahminlerin maliyeti
• Davalar ve diğer beklenmedik maliyetler
Yönetsel:
• Amaç değişimi, yönetimi kaybetme
• Yönetsel başarısızlık, yeteneksizlik
• Kişisel problemler, istifa
• Politik engeller
• Sponsorlar, tedarikçiler, katılımcılarla ilişki kuramama
Sağlık ve Güvenlik:
• Kazalar (etkinlik alanında veya dışında)
• Sağlık problemleri (yangın, gıda zehirlenmesi)
• Suç, terörizm
• Sosyal kargaşa (isyan, ırk çatışması)
• Beklenmedik (acil durumlar)
Çevresel:
• Çevreyi, toplumu ve ekonomiyi olumsuz etkileme,
• Doğal afetler (deprem, sel)

Değerlendirme tipik olarak etkinliklerin amaçlara ulaşmadaki başarısı ve kaynakların kullanımının etkili ve verimli olup olmadığını ortaya koymak için gerçekleştirilir. Bu açıdan değerlendirme ile ilgili çeşitli yaklaşımlardan bahsetmek mümkündür. Bunlar etkinlikle ilgili olarak aşağıdaki biçimde ifade edilebilir;
• Hedefe ulaşma (önceden belirlenmiş hedefler) yaklaşımı,
• Sistem kaynak yaklaşımı,
• İç süreç yaklaşımı (bir teşhis aracı olarak açık sistem modeli),
• Rakip değerler (tesis içinde),
• Stratejik seçim (tüm paydaşların görüşleri dikkate alınarak)

Etkinlikler özel bir ihtiyacı tatmin etmek için seremoni ve ritüeller ile kutlanan eşsiz zamanlar geçirme anlamına gelmektedir.

Etkinliklerin özünde kutlamalardan, rituellerden ve seremonilerden bahsedildiğinden dolayı kutlama kavramının kendine özgü bazı çağrışımlarının bulunduğundan bahsetmek gerekmektedir. Bu çağrışımlar ise şöyle açıklanabilir:

• Bir neşe vesilesiyle; bazı mutlu olayları işaret etmek için özel şenlikler, festivaller; neşeli bir vakit geçirme; saygı törenleri ile ilgili olaylara veya günlere katılma,

• Tören yapmak (bir evlilik töreni veya toplu kutlamalar gibi tüm uygun ritüellerin halk tarafından uygulanması),

• Övünmek için gurur ve beğeni,

• Geniş çapta bilinmek.

1950’li ve 60’lı yıllar günümüzdeki etkinlik kavramının şekillendiği dönemlerdir.

Etkinliklerin gerçekleştirildiği bölgeye olan sonuç ve yararlarını optimize etmek için daha iyi belgelenmiş ve araştırılmış stratejiler geliştirilmektedir. Bu açıdan etkinliklerin gerçekleştirildiği bölge ve bölge halkı üzerinde birçok etkisi bulunmaktadır. Bunlar; fiziksel, ekonomik, turizm, sosyo-kültürel, psikolojik ve politik etkileridir.

Ölçeğe göre etkinlikler dört gruba ayrılır. Bunlar; mega, hallmark, büyük ve yerel etkinliklerdir.

Etkinliklerin özünde kutlamalardan, rituellerden ve seremonilerden bahsedildiğinden dolayı kutlama kavramının kendine özgü bazı çağrışımlarının bulundurur. Anma törenleri bu kapsamda değildir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Fiziksel etkiler kapsamında etkinliğin düzenleneceği bölgede yerel alanın yenilenmesi, tazelenmesi, düzenlenmesi hem etkinliğin gerçekleştirilmesi aşamasında hem de etkinlikler sona erdikten sonra yerel halkın bu tesisleri veya alanları kullanması açısından önemli katkılar sağlamaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Diğer bir sınıflandırma içerisinde serbest zaman etkinlikleri, bireysel etkinlikler, kültürel etkinlikler ve işletme etkinlikleri şeklinde dörtlü bir gruplama Shone ve Parry (2004) tarafından yapılmıştır.

Hallmark etkinlik kavramı, bir kasaba, şehir veya bölgenin ruhu veya etolojisi ile özdeşleşen etkinlikleri ifade eder. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hallmark etkinlik kavramı, bir kasaba, şehir veya bölgenin ruhu veya etolojisi ile özdeşleşen etkinlikleri ifade eder.