SPOR TESİSİ İŞLETMECİLİĞİ VE SAHA MALZEME BİLGİSİ

Koruyucu (Hijyen) Faktörler

• İşletmenin yönetimi ve politikası

• Denetim

• Ücret

• Kişilerarası ilişkiler

• Çalışma koşulları

Organizasyon işlevinin, işletmeyi amaçlarına ulaştıracak, süreci kolaylaştıracak tarzda yapılması gerekmektedir. Farklı ilkelerden söz edilse de temel olarak organizasyon için şu ilkelerden söz edilmektedir (Basım ve Şeşen, 2009; Genç, 2005)

• Amaç birliği ilkesi: Amaçlar hiyerarşisi içinde, organizasyondaki tüm birimlerin aynı amaç doğrultusunda hareket etmesidir.

• Ekonomik olma ilkesi: Organizasyonun maliyeti en az, sağlayacağı fayda en çok olmalıdır.

• Faaliyetlerin tanımlanması ilkesi: Faaliyetlerin tam olarak analiz edilerek tanımlanması; bu faaliyetlerin kim tarafından nasıl yürütüleceğinin belirlenmesi gerekir. Aksi durum, kişi veya gruplar arasında çatışmaya yol açabilir.

• Hiyerarşi ilkesi: Hiyerarşi, bir örgütteki birimlerin ast üst ilişkisi bağlamında kademelendirilmesidir. Bu kapsamda, organizasyonun temel amacı bu hiyerarşik yapıyı oluşturmaktır. Sonuçta her birim, bu birimlerin içindeki tüm çalışanlar, hangi yetkilerle iş yaptıklarını, bir karar verilmesi gerektiğinde kime danışmaları gerektiğini bilmelidirler.

• Komuta birliği ilkesi: Her birimin tek bir üstten emir alması olarak tanımlanabilecek komuta birliği ilkesi, örgütsel karmaşıklığı azaltan, birimler arası çatışmayı önleyen ve örgütsel süreçlerin işleyişini kolaylaştıran bir ilkedir. Bu bağlamda temel olarak, ast bir birimin birden çok emir almasını önlemektedir.

• Yönetim birliği ilkesi: Aynı alt amaca yönelik çalışan birimlerin aynı yöneticiye bağlı olarak faaliyet göstermesidir. Bu ilke genellikle yatay bölünmenin oluşturulması ile sağlanır. Böylece hem yönetsel uzmanlaşma hem de süreçlerde sürat elde edilmiş olur.

• Yetki ve sorumluluk ilkesi: Yetki, karar verme veya diğerlerine emretme gücü olarak tanımlanabilir. Sorumluluk ise işle ilgili görevleri başarma yükümlülüğüdür. Organizasyon süreci içinde yetki ve sorumluluğun eşit olması esastır. Aksi durumda yetkisiz sorumlular ya da sorumsuz yetkililer ortaya çıkabilir. Her iki tür yönetici pozisyonu da başarısız bir örgütlenme doğrudur ve organizasyonun amacına olumsuz yönde etki eder.

• Liderliği kolaylaştırma ilkesi: Organizasyon yapısı, doğası gereği görevi zor bir süreç olan liderliği kolaylaştırıcı olmalıdır. Kurulan yapı içinde lider, en üst karar noktasının kendisi olduğunu anlamalı, bununla ilişkili yetki ve sorumluluk sahibi olmalıdır.

Misyon, kelime anlamı itibariyle, bir kişi ya da topluluğun üstlendiği özel görevdir. Örgütsel bağlamda misyon, bir kurum ya da kuruluşun varoluş nedeni, ne yapmak ve hangi amaçla yapmak üzere kurulduğu, kendisini nasıl görmek istediği, kendisinden beklenen görev olarak tanımlanabilmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Planlama, kapsamlı ve sürekli bir faaliyettir. Örgütsel yaşam döngüsünün
sürekliliği, planlamanın kapsamlı ve sürekli bir faaliyet olması sonucunu doğurmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kullanım sıklığına göre sürekli ve tek kullanımlı olmak üzere iki farklı plandan söz edilebilir.  Tek kullanımlı planlar içerisinde programlar, bütçeler ve projeler bulunmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Tercih edilen alternatiflerin uygulama alanı olarak yürürlüğe konması, spor tesis işletmelerinde planlamanın temel aşamasında en alt sırada yer alır. Doğru cevap D şıkkıdır.

İlişkilerin saptanması: Organizasyonun ikinci evresinde yönetim birimleri arasında haberleşme kanalları kurulur, eş güdümü kolaylaştırmak amacıyla bağlantılar belirlenir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Komuta birliği ilkesi: Her birimin tek bir üstten emir alması olarak tanımlanabilecek komuta birliği ilkesi, örgütsel karmaşıklığı azaltan, birimler arası çatışmayı önleyen ve örgütsel süreçlerin işleyişini kolaylaştıran bir ilkedir. Bu bağlamda temel olarak, ast bir birimin birden çok emir almasını
önlemektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Tesis yöneticisi ya da yönetim kurulu alt başlığındaki personel servislerinin, muhasebe, hukuk ve finans organizasyonları ile ilişkisi vardır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Spor tesislerinde işe alım sürecinde, iş analizi yapılırken iş kimlerle yapılır sorusuna yanıt aranmaz. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sosyal ihtiyaçlar: Bir gruba ait olma, benimseme, sevme-sevilme, arkadaşlık kurma gibi ihtiyaçlardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Koruyucu (hijyen) faktörler; İşletmenin yönetimi ve politikası, denetim, ücret, kişilerarası ilişkiler ve çalışma koşullarıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Vizyon, mevcut gerçekler, umutlar, hayaller, tehlike ve fırsatların bir araya gelmesi ile oluşan geleceğin tanımlanması için bilinmeyene doğru bir bakış olarak ifade edilir.Geliştirilen bir vizyonun, işletmenin tüm üyeleri tarafından paylaşılması, açıklanarak iletilmesi gereklidir. Geliştirilen vizyonun üyelerin kolayca anlayabilecekleri kadar yalın, kendi rol, görev ve sorumluluklarına uygulayabilecekleri kadar işlevsel olması ve
bütüncül bir anlayışla tanımlanması gerekir. Bu tanımlama sonucunda ortaya çıkan, anlaşılan ve paylaşılan sonuç ise misyondur.

Kapsamlı ve sürekli bir faaliyettir. Planlama faaliyeti, tüm örgütü ve tüm hiyerarşik basamakları kapsayan bir niteliğe sahiptir. Üst yönetim stratejik planlardan, orta kademe yönetim taktik
planlardan, alt kademe yönetimi ise operasyonel planlardan sorumludur. Örgütsel ya!am döngüsünün sürekliliği, planlamanın kapsamlı ve sürekli bir faaliyet olması sonucunu doğurmaktadır.

Stratejik, İşlevsel ve eylemsel planlar olmak üzere üçe ayrılır. Kullanım sıklığına göre, sürekli ve tek kullanımlı planlar olmak üzere iki plan türü söz konusudur. Sürekli planlar; politikalar, prosedürler ve kurallar olmak üzere üçe ayrılırken, tek kullanımlı planlar; programlar, bütçeler ve projelerden oluşur. Kapsadıkları süreye göre planlar ise kısa, orta ve uzun süreli olmak
üzere üç parçaya ayrılmaktadır. Niteliğine göre planlar yapısal özelliklere bağlı olarak sınıflandırmayı içerir. Spor tesis işletmelerinde nitelik açısından, stratejik, işlevsel ve eylemsel olmak üzere üç tip plan kullanılmaktadır. Stratejik planlar tesisin üst düzey amaç ve hedeflerine ulaşması için hazırlanırlar. Bu yüzden bu planlar genelde master planlar olarak tanımlanır. Eylemsel planlar daha detaylı planlardır ve stratejik planların uygulanmasına yardımcı olmak üzere oluşturulurlar. İşlevsel planlar ise eylemsel planların yerine getirilmesini hızlandırmak için hazırlanan planlardır.

Spor tesis işletmelerinde planlama süreci  amaç ya da amaçların belirlenmesi ile başlar. Amaç ve hedefleri belli olmayan bir işletme, rotası olmayan gemiye benzer. Rotası olmayan bir geminin açık denizde savrulup durması misali, işletme de günlük kararlara mahkûm bir şekilde savrulup duracaktır

Yönetimin fonksiyonlarından biri olan organizasyon faaliyeti bir süreci ve bazı aşamaları gerektirmektedir. Organizasyon işlevinin aşamaları şu şekilde incelenmektedir:
a. Organizasyon yapısının kurulması: Bu evrede görülecek işler belirlenir, çeşitli ölçülere göre
bölümlere ayrılır ve organizasyonun yapısal düzeni kurulur.
b. İlişkilerin saptanması: Organizasyonun ikinci evresinde yönetim birimleri arasında haberleşme kanalları kurulur, eşgüdümü kolaylaştırmak amacıyla bağlantılar belirlenir.
c. Görev tanımlarının yapılması: Bu evrede, mevkiler temel işler, yetki ve sorumluluklar belirlenir, alanları ayarlanır işletme içi ve dışı ilişkiler saptanır. Bu arada görev tanımları, grup organları ve
danışman organlar için de yapılmalıdır.
d. Görevin gerektirdiği niteliklerin tanımlanması: Organizasyonun bu son aşamasında her görevi yüklenecek olan kişinin eğitim durumu, iş tecrübesi ve kişisel nitelikleri tanımlanır. Bu tanımlamanın yöneticiyi seçme, işe alma, eğitme ve değerlendirme  açısından bir ölçüt oluşturması nedeniyle yararı
büyüktür.

Komuta birliği ilkesi: Her birimin tek bir üstten emir alması olarak tanımlanabilecek komuta birliği ilkesi, örgütsel karmaşıklığı azaltan, birimler arası çatışmayı önleyen ve örgütsel süreçlerin işleyişini kolaylaştıran bir ilkedir. Bu bağlamda temel olarak, ast bir birimin birden çok emir almasını önlemektedir. Yönetim birliği ilkesi: Aynı alt amaca yönelik çalışan birimlerin aynı yöneticiye bağlı olarak faaliyet göstermesidir. Bu ilke genellikle yatay bölünmenin oluşturulması ile sağlanır. Böylece hem yönetsel uzmanlaşma hem de süreçlerde sürat elde edilmiş olur

İş gerekleri: İş analizinin bir diğer uzantısı da iş gerekleridir. İş gerekleri iş tanımlarından farklıdır. İş
gerekleri belirli bir işi yerine getirmek için bireylerin sahip olması gereken yetenek ve becerilerdir. Yani iş
gerekleri, çalışanda aranacak deneyimin, eğitimin, fiziksel ve zihinsel özelliklerin belirtildiği bir çalışmadır. İş
gerekleri çalışmasında çalışanların iş açısından dört özelliği tespit edilir (Tahiroğlu,2002):
• Fiziksel Özellikler: İşin gerçekleştirilmesi için gerekli olan bedensel şartlar.
• Zihinsel Özellikler: Planlama yeteneği, analitik düşünme, hafıza, konsantre olma vb. özellikler.
• Duygusal ve Sosyal Özellikler: Sosyal ilişkiye açıklık, çevresi ile iyi ilişki kurma, kendini dinletebilme
gibi özellikler.
• Davranışsal Özellikler: Kişinin bilgisinin ne ölçüde davranışlarına yansıdığı.

İşbaşında uygulanan eğitim kişiye, görevlerini yerine getirirken verilen eğitimdir. Kişi bir yandan işini yapar, bir
yandan da öğrenir. İş başında yapılan eğitimin üstünlükleri aşağıdaki biçimde özetlenebilir (Sabuncuoğlu ve
Baysal,1994; Gürüz ve Gürel, 2006):
• Öğrenme her şeyden önce kişinin kendi isteğine bağlı bir süreçtir. Bu istek iş başında daha kolay
uyandırılır. İş çevresi bu duygunun uyandırılmasında daha uygun bir ortam oluşturur.
• İş başında yapılan eğitimde ilgilinin güçlü ve zayıf yönlerini görüp derhal düzeltmek kolaylığı vardır.
• Öğretilen şeylerin hemen uygulanma olanağı ve fırsatı mevcuttur.
• İş başında bir yöneticinin varlığı, öğrenme sürecini hızlandırır. Yöneticinin etkisini, iş dışında
sürdürmek ya da yaratmak olanaklı değildir.
• İş dışında düzenlenecek bir eğitim programına katılmak, ister istemez kişiyi belli süre asıl görevden
uzak kalmayı gerektirir. Bu ise, hizmeti aksatabilir.