SPOR TESİSİ İŞLETMECİLİĞİ VE SAHA MALZEME BİLGİSİ

Vizyon, en yalın ifadeyle geleceği öngörme yeteneğidir. Daha geniş bir ifade ile vizyon, mevcut gerçeklerle gelecekte arzulanan şartları birleştirerek, örgüt için ideal bir gelecek imajı yaratmaktır. Var olan gerçekler, umutlar, hayaller, tehlikeler ve fırsatların bir araya gelmesiyle oluşan vizyon; geleceğin tanımlanması için bilinenden, bilinmeyene doğru zihinsel bir bakış olarak tanımlanmaktadır. Örneğin; Eskişehir’de faaliyet gösteren bir spor merkezi için, 2009 yılında Eskişehir’de en fazla tercih edilen spor merkezi olma isteği merkezin vizyonunu oluşturabilir. Misyon, kelime anlamı itibariyle, bir kişi ya da topluluğun üstlendiği özel görevdir. Amaç, bir işletmenin gelecekte ulaşmayı düşündüğü durumdur ve strateji oluşumuna temel teşkil etmektedir. Strateji ve misyon amaçların gerçekleştirilmesinde araç konumundadır. Amaçlar, işletmelerin erişmeye çalıştığı uzun dönemli genel sonuçlar olarak tanımlanabilir. Hedefler ise amaçlara erişmek için gerekli olan kısa süreli aşama durumlarını oluşturur. Ayrıca hedefler daha açık ve ölçülebilir özellikler taşır. Planlama, varılması tasarlanan hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflere giden yol, yöntem ve araçların önceden seçilmesi olarak tanımlanır.

Amaç,bir işletmenin gelecekte ulaşmayı düşündüğü durumdur ve strateji oluşumuna temel teşkil etmektedir. Strateji ve misyon amaçların gerçekleştirilmesinde araç konumundadır. Amaçlar, işletmelerin erişmeye çalıştığı uzun dönemli genel sonuçlar olarak tanımlanabilir. Hedeflerise amaçlara erişmek için gerekli olan kısa süreli aşama durumlarını oluşturur. Ayrıca hedefler daha açık ve ölçülebilir özellikler taşır. Amaçlar soyut olabilir fakat kesinlikle hedeflerin somut ve rakamsal olması gerekmektedir.

Planlama,kaynakların verimli bir biçimde kullanılmasını sağlamaktadır. Planlama, bir seçim ve tercih sürecidir. Planlama sürecinde seçim ve tercih; amaç ve hedefler, araçlar, kişiler, zaman, yer, yöntem gibi pek çok unsur ile de yakından ilgilidir. Planlama, bir karar sürecidir. Planlama, geleceğe dönüktür. Yapılması sırasında geçen zaman ve uygulamaya konulması ile ilgili zaman, planlamanın gelecekle ilişkili olmasını sağlamaktadır. Planlama, kapsamlı ve sürekli bir faaliyettir. Planlama, esnek ve dinamik bir süreçtir. İyi bir plan, içinde bulunulan koşulların gereği yerine getirebilecek bir yapıya ve esnekliğe sahip olmalıdır. Bu nedenle planlama süreci, olası değişimlere uyarlanabilecek bir özelliğe sahip olmalıdır.

Spor tesis işletmelerinde planlar niteliğine, kullanım sıklığına ve kapsadıkları süreye bağlı olarak farklılık göstermektedir. Niteliğine göre planlar stratejik, işlevsel ve eylemsel planlar olmak üzere üçe ayrılır. Kullanım sıklığına göre, sürekli ve tek kullanımlı planlar olmak üzere iki plan türü söz konusudur. Sürekli planlar; politikalar, prosedürler ve kurallar olmak üzere üçe ayrılırken, tek kullanımlı planlar; programlar, bütçeler ve projelerden oluşur. Kapsadıkları süreye göre planlar ise kısa, orta ve uzun süreli olmak üzere üç parçaya ayrılmaktadır.

Amaç ya da amaçların belirlenmesi, Amaca ulaştıracak ya da zorlaştıracak faktörlerin belirlenmesi, Alternatiflerin sıralanması, Alternatiflerin karşılaştırılması, Uygun alternatifin seçilmesi, Planın yürürlüğe sokulması şeklinde sıralanır.

Organizasyon, bir kuruluşun amaçlarının gerçekleştirilmesi için gerekli olan yer, araç, gereç ve personelin sağlanması, bunların belirli bir sistem içerisinde bir araya getirilmesi ve kişiler ile birimler arasında görev ve yetki dağılımının yapılması olarak tanımlanmaktadır. Planlama, varılması tasarlanan hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflere giden yol, yöntem ve araçların önceden seçilmesi olarak tanımlanır. Koordinasyon; bireyleri ve bireylerin oluşturduğu grupları, saptanan amaçların gerçekleştirilmesi için karar almada, faaliyetlerde ve fonksiyonlarda bir araya getirmektir. Spor tesis işletmelerinde hazırlanan planlara bağlı olarak yürütülen işlerin gerektiği biçimde oluşturulup oluşturulmadığını ise denetleme fonksiyonu ile belirlenir. Yönetsel işlevler arasında önemli bir ayrıcalı"a sahip olan insan kaynakları işlevi, organizasyonun sahip olduğu insan gücünün örgütsel amaçlara yönelik olarak etkili ve verimli bir şekilde çalıştırılması amacına hizmet etmektedir.

Faaliyetlerin tanımlanması ilkesi: Faaliyetlerin tam olarak analiz edilerek tanımlanması; bu faaliyetlerin kim tarafından nasıl yürütüleceğinin belirlenmesi gerekir. Aksi durum, kişi veya gruplar arasında çatışmaya yol açabilir. Hiyerarşi ilkesi: Hiyerarşi, bir örgütteki birimlerin ast üst ilişkisi bağlamında kademelendirilmesidir. Bu kapsamda, organizasyonun temel amacı bu hiyerarşik yapıyı oluşturmaktır. Sonuçta her birim, bu birimlerin içindeki tüm çalışanlar, hangi yetkilerle iş yaptıklarını, bir karar verilmesi gerektiğinde kime danışmaları gerektiğini bilmelidirler. Komuta birliği ilkesi: Her birimin tek bir üstten emir alması olarak tanımlanabilecek komuta birliği ilkesi, örgütsel karmaşıklığı azaltan, birimler arası çatışmayı önleyen ve örgütsel süreçlerin işleyişini kolaylaştıran bir ilkedir. Yönetim birliği ilkesi: Aynı alt amaca yönelik çalışan birimlerin aynı yöneticiye bağlı olarak faaliyet göstermesidir. Bu ilke genellikle yatay bölünmenin oluşturulması ile sağlanır. Böylece hem yönetsel uzmanlaşma hem de süreçlerde sürat elde edilmiş olur. Yetki ve sorumluluk ilkesi: Yetki, karar verme veya diğerlerine emretme gücü olarak tanımlanabilir. Sorumluluk ise işle ilgili görevleri başarma yükümlülüğüdür. Organizasyon süreci içinde yetki ve sorumluluğun eşit olması esastır. Aksi durumda yetkisiz sorumlular ya da sorumsuz yetkililer ortaya çıkabilir. Her iki tür yönetici pozisyonu da başarısız bir örgütlenme doğrudur ve organizasyonun amacına olumsuz yönde etki eder.

İşbaşında uygulanan belli başlı eğitim yöntemleri aşağıdaki biçimde incelenebilir: Yönetici Gözetiminde Eğitim, Yetki Göçerimi Yoluyla Eğitim, Monitör Aracılığıyla Eğitim, Satış Yoluyla Eğitim, İş Değiştirme (Rotasyon) Yoluyla Eğitim, Komiteler Aracılığıyla Eğitim, İşe Alıştırma (Oryantasyon) Eğitimi. İş dışıdan eğitim ise Anlatma, Tartışmalı Konferanslar, Seminerler, Kurslar, Gezi – Gözlem, T Grup Yöntemi(Duyarlık Eğitimi), Örnek Olay Yöntemi, Rol Oynama Yöntemi, İşletme Oyunu Yöntemi, Beklenen Sorunlar Yöntemi, Görsel- işitsel Eğitim Yöntemleri şeklinde sınıflandırılır.

T GRUP denilen yöntemin gerçek adı “Training Group” yani eğitim grubu olup bazı kaynaklarda “Duyarlık Eğitimi” olarak da adlandırılır. Yöntemin kökeni araştırıldığında, 1974 yıllarında Amerikalı ünlü bir psikolog olan Kurt Lewin tarafından ortaya atıldığı görülür. Bir grup çalışması şeklinde uygulanan yöntemin amacı katılanların mesleki ve teknik bilgilerini geliştirmek değil, bireylerin davranış yapılarında olumlu etkiler yaratmaktır. Özellikle insancıl ilişkiler açısından grubun gelişme süreci ve etkileşimin doğası konularında katılanların eğitimi amaçlanır. Grup tartışmasına katılan her üye hem kendisini hem de başkalarını, daha iyi anlamaya çalışır, güdülerini, duygularını analiz eder ve davranışlarının etkileri izler.

Etkin bir yöneltme sisteminin koşulları aşağıdaki biçimde ifade edilebilir: Takım ruhunun geliştirilmesi, Personelin iyi tanınması,Görev kişiliği gelişmemiş kişilerin örgütten uzaklaştırılması, Personel ve işletme arasındaki ilişkilerin yakından tanınması, Yöneticinin çevresine iyi örnek olması, Personelin devamlı teftiş ve denetim altında tutulması, Yönetimde danışma sisteminin kurulması, Yöneticinin ayrıntı içinde boğulmamaya dikkat etmesi.

Finansal Denetim: Bir işletmenin finansal tablolarının önceden belirlenmiş ölçütlere uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği konusunda bir görüş belirlemek amacıyla yapılan incelemedir. 
Uygunluk Denetimi: Bir işletmenin mali işlemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmiş yöntemlere, kurallara ya da mevzuata uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla incelenmesidir. 
Performans Denetimi: Bir işletmenin verimliliğini ve etkinliğini değerlemek amacıyla işletme içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilişkili uygulamaların gözden geçirilmesidir. 
Ekonomik Denetim: Ekonomik denetim; finansal tablolar, uygunluk ve performans denetimlerinin birlikte yürütüldüğü ve raporlandığı bir denetim türüdür. Ekonomik denetim kapsamında işletme içerisinde uygulanan faaliyetlerin kurallara uygun olarak gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine ve kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığına bakılır.

Ülkemizde kamuya ait spor tesislerinde bakım, onarım ve temizlik ile ilgili yapılacak işler Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

Faaliyet alanı gişe olanın uygulamaları; dağıtım, uygulamalar, satış, karşılıksız biletler ve denetim içerir. Faaliyet alanı davranıl ve etik olanın uygulaması Personel ve katılımcılar olur.

Tesislerde görev yapacak tesis sorumlusunun görevleri şunlardır:

• Tesisin bakımlı ve hizmete hazır olmasını sağlamak

• Tesisin bakım, onarım ve korunması için önlemler almak

• Tesisin günlük kontrollerini yaparak eksikliklerini gidermek

• Tesisin tesisatlarının tam olarak çalışmasını sağlamak

• Tesiste bulunan demirbaşları temiz, bakımlı ve kullanılır halde bulundurmak

• Tesisin “Tesis Bilgi Dosyası”nı tutmak

• Tesiste yapılacak spor faaliyetlerinin takvimini tutmak

• Tesisin gelir ve giderlerini bir işletme defterine kaydetmek

• Tesiste yapılacak çalışma ve antrenman isteklerine eşit olarak cevap vermek

• Altı ayda bir üst makama tesis hakkında rapor vermek

Klasik anlamda denetim, konularına ve amaçlarına göre finansal denetim, uygunluk denetimi ve performans denetimi olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Ancak, bu üç denetim türünün bir arada yürütülmesi halinde ekonomik denetim adında dördüncü bir denetim türünün ortaya çıktığı görülmektedir (Kenger, 2001):

1- Finansal Denetim: Bir işletmenin finansal tablolarının önceden belirlenmiş ölçütlere uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği konusunda bir görüş belirlemek amacıyla yapılan incelemedir.

2- Uygunluk Denetimi: Bir işletmenin mali işlemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmiş yöntemlere, kurallara ya da mevzuata uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla incelenmesidir.

3- Performans Denetimi: Bir işletmenin verimliliğini ve etkinliğini değerlemek amacıyla işletme içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilişkili uygulamaların gözden geçirilmesidir.

4- Ekonomik Denetim: Ekonomik denetim; finansal tablolar, uygunluk ve performans denetimlerinin birlikte yürütüldüğü ve raporlandığı bir denetim türüdür. Ekonomik denetim kapsamında işletme içerisinde uygulanan faaliyetlerin kurallara uygun olarak gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine ve kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığına bakılır.

Performans Denetimi: Bir işletmenin verimliliğini ve etkinliğini değerlemek amacıyla işletme içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilişkili uygulamaların gözden geçirilmesidir.

Tablo 3.4: Spor Tesis İşletmelerinde Faaliyet Alanları

İşletmelerde kullanılan koordinasyon teknikleri aşağıdaki biçimde ifade edilmektedir (Özalp, 2008):

• İyi ve basit bir organizasyon yapısının kurulması: Bölümleri ayırmaya gidilirken mümkün olduğu kadar aynı nitelikteki işleri bir grup altına toplamak koordinasyonu kolaylaştıracaktır.

• Plan ve programların uyumlaştırılması: Farklı birimler tarafından hazırlanan planlardan biri tercih edilebileceği gibi, planda bazı değişiklikler yaparak uyum sağlanabilir.

• İyi bir haberleşme düzeninin kurulması: Üretim raporları, siparişler hakkındaki raporlar, satışların planlanması ve teslim hususundaki sözler düzenli olarak yapılırsa, bu düzen koordinasyonu kolaylaştırır.

• Gönüllü koordinasyon: Çeşitli basamaklardaki bireylerin, sorunları kendi aralarında görüşerek çözmeleri, gönüllü koordinasyonu sağlar.

• Gözetim yoluyla koordinasyon: Yapılan işleri gözetleme, aksayan yerleri düzeltme yoluyla yapılan koordinasyon.

İhtiyaçların oluşturduğu hiyerarşi şöyledir (Aşan, 2001):

1. Fizyolojik ihtiyaçları: Hava, su, yemek, uyku, seks gibi ihtiyaçlar,

2. Güvenlik ihtiyaçları: Tehlikeden korunma, can ve iş güvenliği gibi ihtiyaçlar,

3. Sosyal ihtiyaçlar: Bir gruba ait olma, benimseme, sevme-sevilme, arkadaşlık kurma gibi ihtiyaçlar,

4. Saygınlık ihtiyaçları: Kendine saygı ve güven duyma, bir iş başarma gibi içsel saygınlık faktörleri ile tanınma, statü sahibi olma, itibarlı olanaklar elde etme gibi dışsal saygınlık faktörlerine duyulan ihtiyaçlar,

5. Kendini gerçekleştirme ihtiyaçları: Yaratıcılığını kullanabilme, sahip olunan tüm beceri yetenek ve potansiyelini açığa çıkarma, kişisel gelişme ve ilerleme gibi ihtiyaçlar.

Güdüleyici (Motive Edici) Faktörler

• İş başarma (kişisel eylemlerde etkinlik)

• Tanınma

• Çalışma

• Sorumluluk

• Gelişme ve İlerleme