SPOR TESİSİ İŞLETMECİLİĞİ VE SAHA MALZEME BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 6

Bir iş planı genellikle 10 bölümden oluşmaktadır.

Yönetim Planı: Yatırımcılar, kilit varlıklar olarak gördükleri işin gerisindeki kişileri tanımakta ısrarlı davranırlar (Luecke, 2008). Bu yüzden yönetim planı anahtar personelin görev ve sorumluluk alanlarını tanımlamalı, bilgi ve deneyimlerini ortaya koymalıdır. Bu bölümde yönetim kadrosunun özgeçmişleri ve eğer danışmanlık hizmeti alınacaksa danışmanların tanıtımı yer alır.

Türkiye’de gerçek ya da tüzel kişiler tarafından kurulan spor tesisleri Özel Beden Eğitimi ve Spor Tesisleri Yönetmeliğine bağlı olarak faaliyet gösterir. Yönetmeliğin 4. maddesi, spor tesislerini, “Gerçek veya tüzel kişiler tarafından beden eğitimi ve spor çalışmaları yapmak amacıyla açılan yerler” olarak tanımlamaktadır. Yönetmeliğin 9. maddesine göre ise spor tesisleri aşağıda belirtilen niteliklere sahip olmak zorundadır:
• Kulanım alanı 8 m²’den az olmamak üzere en az bir soyunma odası, bayan ve erkek sporcuların birlikte çalışacağı tesislerde en az iki soyunma odası bulunması, spor yapanlara yetecek kadar soyunma dolabı veya askılık bulunması, odaların aydınlatma ve havalandırma sisteminin bulunması, ısının 18 °C derecede olması ve hijyenik şartları taşıması,
• Kullanım alanı 15 m²’den az olmamak üzere en az bir dinlenme salonu bulunması, dinlenme salonu zeminin halıfleks, parke ve benzeri maddelerle kaplanması, salonun ısısının, aydınlatılmasının ve havalandırılmasının yeterli seviyede olması,
• Bayan ve erkek sporcuların birlikte spor yaptığı tesislerde en az iki duş ve iki tuvaletin soyunma odalarının içinde bulunması,
• Tesiste çalışma yapıldığı sürece duşların sıcak suyunun bulunması,
• Tesiste spor çalışmasının yapıldığı yerin ısısının 18 °C altına düşmemesi, çalışma alanının sporcu sayısına göre yeterli seviyede olması,
• Tesis zemininin yapılan spor dallarının özelliğine göre tahta, parke, sunta, halıfleks ve benzeri malzemelerle kaplanmış olması, açık tesislerde yapılan spor dallarının özelliğine göre zeminin; ilgili federasyonlarca öngörülen çim, asfalt, beton ve buna benzer malzemelerle kaplanmış olması,
• Tesiste yangın ve tabii afetlere karşı yangın söndürme ve benzeri aletlerin hazır bulundurulması,
• Çalışma sırasında fiziki darbeleri önleyici tedbirleri sağlamak için çalışma alanında tehlike arz eden keskin kenarların sivri uçlarının darbeyi hafifletici yumuşak malzemelerle kaplanmış olması ve direk, sütun, hendek, çukur, toprak yığını, ağaç ve benzeri engellerin bulunmaması,
• Çalışma esnasında her spor dalıyla ilgili, çalışma gurubunda bulunan sporcu sayısına yeterli olmak üzere spor malzemesi ve yardımcı aletlerin bulundurulması,
• Özel beden eğitimi ve spor çalışmaları yapılacak tesisin bütün ünitelerinin genel sağlığa aykırı şartları taşımaması,
• Özel spor tesisinde yapılacak faaliyet esnasında gürültü, kirlilik gibi nedenlerle çevrenin rahatsız edilmemesine yönelik her türlü tedbirin alınmış olması.

Tek Amaçlı Spor Tesisi: Bazı spor tesisleri sadece tek bir spor dalının uygulanabilmesi için yapılan ve faaliyet gösteren tesislerdir. Bu tesisler, tek amaçlı spor tesisi olarak tanımlanır. Golf sahası, bowling salonu, motor sporları pisti ve suni patinaj sahası gibi spor tesisleri tek amaçlı spor tesislerine örnek olarak gösterilebilir.

Geleneksel Olmayan Spor Tesisi: Kullanım amacına bağlı olarak spor tesisi sınıflandırması içerisinde son grup geleneksel olmayan spor tesisi olarak tanımlanan gruptur. Son yıllarda spor dünyası içerisinde bazı spor branşlarına yönelik kayda değer bir ilginin oluştuğu görülmektedir. Özellikle macera sporlarına yönelik tüm dünyada artan bir ilgi söz konusudur. Bu ilgi, doğal olarak macera sporlarına yönelik spor tesisi inşasını hem sayısal hem de yapısal olarak etkilemektedir. Geleneksel olmayan spor tesisi olarak tanımlayabileceğimiz bu tesislere örnek olarak kapalı kaya tırmanışı merkezleri, paten sahaları ve snowboard parkları gösterilebilir.

Antik Olimpiyat Stadı M.Ö. 776 yılında Yunanistan, Olympia’da inşa edilmiştir

Jimnasyum ve Palaestralarda güreş, koşu, atlama, disk atma gibi spor etkinlikleri yapılmıştır. Hipodromlarda ise at yarışlarından, savaş arabası yarışlarına kadar birçok etkinlik uygulanmaktaydı.

Özellikle büyük kamu tesislerini ele aldığımızda geçmişten günümüze spor tesis işletmeciliği içerisinde sabit kalan bazı uygulamaları aşağıdaki biçimde ele alabiliriz;
• Büyük kitlelerin kontrolü ve hareketi
• Şiddete meyilli toplulukların yönetimi
• VIP (Very Important Person) için güvenliği sağlama ve koruma
• Büyük kitlelerin bir arada olmasından dolayı oluşabilecek adi suçların kontrolü
• Tesisi temiz ve faal halde tutma
• Kamu tesislerine sermaye bulmak için politikalar oluşturma
• Çok amaçlı (içinde birden fazla çeşitte etkinlik yapılabilen) tesislerde esnekliği koruma

Orta Kademe Yönetim ve Yöneticiler (Production and Operations Managers): Şube müdürü, müdür muavini ve bazı durumlarda daire başkanı gibi unvanlarla anılan bu yöneticiler, bulundukları örgütün üst yönetimi tarafından tanımlanan amaçları başarmak için gerekli olan program ve faaliyetlerin eşgüdümünden sorumlu kimselerdir.

Kavramsal Beceri: Kavramsal beceri, yöneticinin tüm örgütün karmaşıklıklarını anlaması ve her bir bölümün örgütün temel hedeflerine katkısını değerlendirmesi becerisidir. Bu beceriye birleştirme ve bütünleştirme becerisi de denilebilir.

Spor işletmesinin amaçları;

Kâr Elde Etmek, Sosyal Fayda (Verim) Sağlamak, Sporu Yaygınlaştırmak, Spor Dallarını Tanıtmak, Tüketici Memnuniyeti Oluşturmak, Sosyal Sorumlulukları Yerine Getirmek, Bünyesinde Bulunduğu Teşebbüsün İmajını Yükseltmek

Spor hizmetinin üretimi ve tüketimi eş zamanlıdır, depolanamaz: Spor tesislerinde hizmet niteliğindeki ürün aynı anda üretilir ve tüketilir. Bu anlamda, hizmet niteliğindeki spor ürünleri daha sonra kullanılmak ya da satılmak amacıyla depolanamaz. Örneğin; günü geçmiş bir basketbol müsabakası biletlerinin satışı düşünülemez. Çünkü o müsabaka oynandıktan sonra o müsabakaya ait biletler bir değer ifade etmeyecektir.

Etkin bir yöneltme sisteminin koşulları aşağıdaki biçimde ifade edilebilir (Özalp, 2008):

• Takım ruhunun geliştirilmesi

• Personelin iyi tanınması

• Görev kişiliği gelişmemiş kişilerin örgütten uzaklaştırılması

• Personel ve işletme arasındaki ilişkilerin yakından tanınması

• Yöneticinin çevresine iyi örnek olması

• Personelin devamlı teftiş ve denetim altında tutulması

• Yönetimde danışma sisteminin kurulması

• Yöneticinin ayrıntı içinde boğulmamaya dikkat etmesi.

Klasik anlamda denetim, konularına ve amaçlarına göre finansal denetim, uygunluk denetimi ve performans denetimi olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Ancak, bu üç denetim türünün bir arada yürütülmesi halinde ekonomik denetim adında dördüncü bir denetim türünün ortaya çıktığı görülmektedir (Kenger, 2001):

1- Finansal Denetim: Bir işletmenin finansal tablolarının önceden belirlenmiş ölçütlere uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği konusunda bir görüş belirlemek amacıyla yapılan incelemedir.

2- Uygunluk Denetimi: Bir işletmenin mali işlemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmiş yöntemlere, kurallara ya da mevzuata uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla incelenmesidir.

3- Performans Denetimi: Bir işletmenin verimliliğini ve etkinliğini değerlemek amacıyla işletme içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilişkili uygulamaların gözden geçirilmesidir.

4- Ekonomik Denetim: Ekonomik denetim; finansal tablolar, uygunluk ve performans denetimlerinin birlikte yürütüldüğü ve raporlandığı bir denetim türüdür. Ekonomik denetim kapsamında işletme içerisinde uygulanan faaliyetlerin kurallara uygun olarak gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine ve kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığına bakılır.

Performans Denetimi: Bir işletmenin verimliliğini ve etkinliğini değerlemek amacıyla işletme içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilişkili uygulamaların gözden geçirilmesidir.

Tablo 3.4: Spor Tesis İşletmelerinde Faaliyet Alanları

İşletmelerde kullanılan koordinasyon teknikleri aşağıdaki biçimde ifade edilmektedir (Özalp, 2008):

• İyi ve basit bir organizasyon yapısının kurulması: Bölümleri ayırmaya gidilirken mümkün olduğu kadar aynı nitelikteki işleri bir grup altına toplamak koordinasyonu kolaylaştıracaktır.

• Plan ve programların uyumlaştırılması: Farklı birimler tarafından hazırlanan planlardan biri tercih edilebileceği gibi, planda bazı değişiklikler yaparak uyum sağlanabilir.

• İyi bir haberleşme düzeninin kurulması: Üretim raporları, siparişler hakkındaki raporlar, satışların planlanması ve teslim hususundaki sözler düzenli olarak yapılırsa, bu düzen koordinasyonu kolaylaştırır.

• Gönüllü koordinasyon: Çeşitli basamaklardaki bireylerin, sorunları kendi aralarında görüşerek çözmeleri, gönüllü koordinasyonu sağlar.

• Gözetim yoluyla koordinasyon: Yapılan işleri gözetleme, aksayan yerleri düzeltme yoluyla yapılan koordinasyon.

İhtiyaçların oluşturduğu hiyerarşi şöyledir (Aşan, 2001):

1. Fizyolojik ihtiyaçları: Hava, su, yemek, uyku, seks gibi ihtiyaçlar,

2. Güvenlik ihtiyaçları: Tehlikeden korunma, can ve iş güvenliği gibi ihtiyaçlar,

3. Sosyal ihtiyaçlar: Bir gruba ait olma, benimseme, sevme-sevilme, arkadaşlık kurma gibi ihtiyaçlar,

4. Saygınlık ihtiyaçları: Kendine saygı ve güven duyma, bir iş başarma gibi içsel saygınlık faktörleri ile tanınma, statü sahibi olma, itibarlı olanaklar elde etme gibi dışsal saygınlık faktörlerine duyulan ihtiyaçlar,

5. Kendini gerçekleştirme ihtiyaçları: Yaratıcılığını kullanabilme, sahip olunan tüm beceri yetenek ve potansiyelini açığa çıkarma, kişisel gelişme ve ilerleme gibi ihtiyaçlar.

Güdüleyici (Motive Edici) Faktörler

• İş başarma (kişisel eylemlerde etkinlik)

• Tanınma

• Çalışma

• Sorumluluk

• Gelişme ve İlerleme

Koruyucu (Hijyen) Faktörler

• İşletmenin yönetimi ve politikası

• Denetim

• Ücret

• Kişilerarası ilişkiler

• Çalışma koşulları