SPOR PAZARLAMASI

Ürün; fiziksel bir objeyi, hizmeti, insanları, yerleri, organizasyonları ve fikirleri içeren; istek ve ihtiyaçların tatminine yönelik, pazara ilgi, edinme, kullanma veya tüketim için sunulan herhangi bir şeydir.

Somut ve fiziksel mallar daha sonra tüketilmek üzere satın alınabilirken, hizmetlerde bu durum söz konusu değildir. Pek çok malın üretim zamanı ile tüketim zamanı farklıdır. Hizmetlerde ise, bir tenis maçında olduğu gibi  üretim ve tüketim aynı anda gerçekleşebilir.

Katılım sporları üç tür altında incelenebilir. Bunlar: Organize olmuş katılım, kazara ya da tesadüfî katılım ve kamu ve özel spor tesislerine katılımdır. Serbest katılım bunlardan biri değildir.

Doğru yanıt, markadır. Örneğin Adidas bir marka ismi iken, üç çizgisinin üçgen, üç çiçek yaprağı ve dairede kullanıldığını simgeleyen şekil ise Adidas markasının simgesidir.

Doğru eşleşme A şıkkında verilmiştir.

Ürünün yaygınlığı organizasyonla bağlantılı değişkenlerden olup, pazarla bağlantılı değildir.

Parasuman tarafından yapılan çalışma sonucunda ortaya çıkan boyutlar şunlardır:

Sorumluluk bunlardan biri değildir.

Ürünler, canlılara benzer bir yaşam eğrisine sahiptir. Yani, sportif ürünler de dahil olmak üzere ürün geliştirilir veya doğar, satış ve karlılık olarak gelişir, olgunlaşır ve gün gelir ömrünü doldurarak piyasadan çekilir.

Giriş aşamasında ürünün çoğu durumda direkt rakibi bulunmamaktadır. Ürünün pazarda yeni oluşu fiyatlandırma stratejilerini de etkiler. Ürün yaşam eğrisinin bu aşamasında iki tür fiyatlandırma stratejisi uygulanabilir. Bunlardan ilki pazarın kaymağını alma stratejisi iken ikincisi ise pazara nüfuz etmedir.

Ürün genişletme kararları var olan ürün çeşidinin artırılmasına veya yeni ilavelerin yapılmasına dayanır.

Markalama olgusu bir sürece dayanır. Markalama süreci dört adımdan oluşur. Bu adımlar sırası ile marka farkındalığı oluşturma, bir marka imajı geliştirme ve yönetme, marka değeri oluşturma ve marka bağlılığı yaratmaktır.

Birinci ifade doğrudur. Hizmetler satın alınmadan önce görülemez, tadılamaz, dokunulamaz, koklanamaz ve hissedilemez özellik taşır. Tüm bu boyutlar dokunulmazlık özelliğine vurgu yapar. Hizmetin bu özelliği soyut nitelikli pek çok sportif ürün için de geçerlidir. Örneğin, bir futbol müsabakasının önceden görülmesi, koklanması ve ona dokunulması mümkün değildir. İkinci ifade doğrudur.  Pek çok sportif üründe hizmetlerde olduğu gibi üretim ve tüketim zamanları birbirinden ayrılmaz. Bu durum eş zamanlı üretim ve tüketim durumunu tanımlar. Somut ve fiziksel mallar daha sonra tüketilmek üzere satın alınabilirken, hizmetlerde bu durum söz konusu değildir. Pek çok malın üretim zamanı ile tüketim zamanı farklıdır. Ancak hizmetler aynı anda yaratılıp tüketildiğinden daha sonra satılmaları söz konusu değildir. Bir boks müsabakası aynı anda icra edilir ve seyredilir. Spor ürününün bu özelliği dağıtım stratejisine rehberlik ederek, ürünü önceden satma (örneğin, önceden satışa sunulan biletler veya kombine satış gibi) stratejisini ön plana çıkarır. Üçüncü ifade yanlıştır. Mallar fiziksel varlıklar oldukları için saklanabilmekte ve daha sonra satılabilmektedir. Malların depolanması ve sonraki zamanlarda satılması en yaygın kullanılan stratejilerden biridir. Bu esasında riski de minimize eder. Ancak hizmetlerin stoklanıp daha sonra satılma şansı olmadığı için risk düzeyi yüksektir.  Kırk beş bin kişilik kapasiteye sahip bir stadyumda müsabakanın on bin kişiye oynanmasının daha sonra telafisi mümkün değildir. Ürün dayanıksız olduğu için, seyircilere mümkün olduğunca olaydan önce satılmaya çalışılır ve talep bu esasa göre yönetilir.

Kazara ya da tesadüfi katılımda, bir organize olmuşluk durumu çoğunlukla söz konusu değildir. Kişi tesadüfen orada olduğu için o sporu yapar ya da tüketir. Örneğin, tatil köyündeki bir turistin havuz başındaki bir aktiviteye katılması bu şekilde değerlendirilebilir. Birey orada olmak zorunda değildir ve tesadüfî olarak bulunduğu için de olaya dâhil edilebilir.

Marka isminin seçilmesi son derece önemli bir konudur. Zira bir marka ismi seçilip ürün bu isim ile piyasaya sürüldükten sonra geri dönüş son derece zordur. Bu bakımdan marka isminin seçilmesinde bazı
unsurlara dikkat edilmesi gerekir. Bu unsurlara göre marka;
• Kısa ve olumlu olmalı,
• Kolay hatırlanabilmeli,
• Kolay söylenebilmeli,
• Kolay tanınmalı,
• Ürünün kendisini, sağlayacağı yararları ve kullanım şeklini tanımlamalı,
• Kayıtlı ve ticari bir marka olmalı,
• Diğer dillere çevrilebilmeli veya diğer dillerde kötü anlamlar çağrıştırmamalıdır.

Spor endüstrisi için marka de"erini ortaya koymak üzere geliştirilen modelde; marka de"erine üç öncülün etkide bulunduğu vurgulanmıştır. Bunlar: Takımla bağlantılı, organizasyonla bağlantılı ve pazarla bağlantılı değişkenlerdir. Takımla bağlantılı değişkenler takımın başarısı, antrenör ve yıldız oyuncuyu kapsamaktadır. Organizasyonla bağlantılı değişkenler olarak; ün ve gelenek, ürünün yaygınlığı, eğlence paketi ve konferans programı sıralanmıştır. Son değişken olan pazarla bağlantılı olarak medyada yer alma, coğrafik yerleşim, rekabet güçleri ve destek ele alınmaktadır.

Lisans, bir anlaşma biçimidir ve bir organizasyonun bir başka organizasyona marka ismini, patentini, ticari sırrını ve diğer imkanlarını bir ücret veya imtiyaz karşılığı kullanma yetkisi vermesidir.

Spordaki hizmet kalitesi ile ilgilenen araştırmacılar TEAMQUAL’i hizmet kalitesini ölçen SERVQUAL ölçeğinden uyarlamışlardır. Boyutları; güvenilirlik, güvence, empati, sorumluluk, somut unsurlardır.

Güvenilirlik : Söz verilen hizmetlerin hemen ve doğru bir şekilde yerine getirilme yeteneği.
Güvence: Çalışanların bilgi ve nezaketi ve güven verebilme yetenekleri
Empati: Müşterilere profesyonel spor franchiseler tarafından bireysel ilginin gösterilmesi.
Sorumluluk: Müşterilere yardım etme gönüllülüğü ve hizmeti hemen yerine getirme.
Somut Unsurlar: Ekipman, kişisel materyal ve stadyum/spor salonu gibi olay yerinin görünümü.

Sportif ürün kategorilerinden ilki ve en büyük potansiyele sahip olanı seyirci sporlarıdır. Sporların genel bir yaklaşımla iki tüketici grubu vardır. Bunlardan biri sporu icra eden katılımcılar, ikincisi ise seyircilerdir. Seyirci sporları da kendi içerisinde iki grup altında değerlendirilmektedir. Sportif olay, organizasyon ya da müsabakayı yerinde canlı olarak izleyenler ilk gurubu oluştururken, ikinci grup ise medya aracılığı ile takip eden kişilerden oluşmaktadır.

Birinci ifade doğrudur. Ürünün pazara girişi ve tanıtımı yenidir. Ürün pazarda yeni olduğu için daha çok farkındalık çalışması üzerinde odaklanılır. Marka imajından daha çok ürünün temel nitelikleri ve hangi tür ihtiyaçları gidereceğine yönelik tanıtımlar yapılır. İkinci ifade doğrudur.  Gelişme aşamasında, ürünün satış fiyatı giriş aşamasına göre düşmeye başladığından, potansiyel tüketicilerin sayısında artış meydana gelir. Bu durum ürüne ilişkin pazar payının artmasına neden olur. Tüm bunlara karşılık, bu
aşamada rakipler hızla pazara girmeye başlar. Gelişme, ürünle rekabet eden, benzer özelliklere sahip ürünlerin piyasaya girmeye başladığı aşamadır. Üçüncü ifade yanlıştır.  Olgunluk aşaması satış rakamlarındaki artış trendinin düşmeye başladığı ve yatay bir seyre yakın bir hale geldiği aşama bu aşamadır. Moda ve marjinal ürünler gibi istisnalar dışında, bu aşamadaki satış ve karlılık eğrisi diğer aşamalara göre daha düşük bir açıda gerçekleşir. Diğer bir deyişle, olgunluk aşamasındaki satış ve karlılık eğrisi, yatay eksende yer alan zamana diğer aşamalara kıyasla daha paralel hale gelir.

Ürün genişletme kararları var olan ürün çeşidinin artırılmasına veya yeni ilavelerin yapılmasına dayanır. Örneğin, Amerika ve dünyanın her yerinde popüler olan NBA ürün geliştirme stratejisini kullanarak kadınlara yönelik (Ulusal Kadın Basketbol Ligi/Birliği) WNBA ve Ulusal Basketbol Geliştirme Ligi olan NBDA’yı pazara sürmüştür. Her iki ürün de mevcut NBA üzerine inşa edilmiştir. Aynı şey ülkemizde de yapılmaktadır. Söz gelimi, Türkiye Hentbol Federasyonu mevcut hentbol sporunun üzerine plaj hentbolunu ilave etmiştir.