SPOR PAZARLAMASI

Tüketici; son kullanım amacı ile mal ve hizmetleri satın alan, kullanan kişiyi, müşteri ise; belirli bir mağaza ya da şirketten sürekli alışveriş yapan bireyi tarif etmektedir. Bunun yanı sıra, ticari amaçla mal ya da hizmetleri satın alan müşterilere ise “ticari müşteri” denmektedir. Bir başka tanıma göre tüketici; ihtiyaçlarla donatılmış, zevkleri olan ve tercih yapabilen, iktisadi kaynakları mal ve hizmetleri satın almak için kullanan, bu eylemlerin neticesinde de fayda temin ederek tatmine ulaşan bireydir.

Katılımcı tüketim davranış modelinin merkezinde katılımcı karar verme süreci yer almaktadır. Karar verme süreci problemin tanımlanması, bilgi arama, alternatiflerin değerlendirilmesi, katılım ve katılım sonrası yapılan değerlendirme olarak beş adımı kapsar.

Spor tüketicisinin çeşitli kaynaklardan aldığı uyarıcıları seçmesi, düzenlemesi ve yorumlaması algılama ile ilişkilidir. Bireyin içinde bulunduğu durum ile ilgili beklentileri, geçmiş yaşantısı, toplumsal ve kültürel etkenler gibi birçok öge algılamayı etkilemektedir. Spor tüketicisin belirli bir spor branşını nasıl algıladığı ve bu algılamaya bağlı olarak spor branşını nasıl tanımladığı katılımın düzeyinden sıklığına kadar birçok aşamayı etkilemektedir.

Tüketici davranışı ile ilgili yapılan araştırmalar karar verme sürecine etki eden durumsal faktörleri beş gruba ayırmaktadır. Bunlar: fiziksel çevre, sosyal çevre, katılım sebebi ya da görev tanımı, zaman ve öncelik durumudur.

Aile, toplumsal iletişim gibi iletişim bağlantıları içerisinde ele alınır. Aile ortamı içerisinde spor, bireyleri birbirine bağlayan bir ögedir. Ebeveynlerin çocukları ile spora katılımı aile ilişkilerini güçlendirmektedir. Örneğin; Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde düzenlenen baba-oğul futbol turnuvaları tüketici ile bağlantı kurma noktasında aile ögesinin etkisini göstermektedir.

Saltık taraftarlığı; bir şeyden, görüşten, düşünceden ya da birinden yana saf tutma olarak tanımlamıştır. Kısacası; taraftarlık davranışı içerisinde bir yandaşlık, saf tutma ve destekleme hâli mevcuttur. Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü taraftarlık kavramını yandaşlık olarak ifade etmektedir.

Taraftar kimlik modeli içerisinde organizasyon özellikleri, bağlılık özellikleri ve aktivite özellikleri takım özellikleri ile birleştirilerek yönetsel özellikler bölümünü oluşturmaktadır. Aktivite özellikleri, spor olaylarını yerinde seyretmek, canlı yayında izlemek ya da medyada taraftarı olunan spor ögesi ile ilgili haberleri takip etmek gibi tüketim biçimlerini kapsamaktadır.

Spor taraftar tipleri, müsabakaları takip etme biçimlerine göre beş ayrı kategori içerisinde sınıflanır:

Hırslı Tutkulu: Takımın kazanmasını isteyen tiptir. Takımın kazanması ve kaybetmesine bağlı olarak taraftar kimliği oluşur.

Bir spor markası taraftar tabanıyla ilişkilerini canlı tutmak zorundadır. Bu noktada spor markasının gerçek ve potansiyel taraflarına yönelik “taraftar çekme stratejileri” olarak ifade edebileceğimiz bir takım stratejileri işe koşması gerekecektir. Taraftar tabanıyla ilişkileri canlı tutmada olay yaratma, yıldız sporculardan faydalanma, yabancı pazarlara girme, yeni pazar bölümleriyle bağlantı kurma, nostalji uyandırma, rekabet yaratma ve sinerjik deneyimler gerçekleştirme gibi birtakım farklı stratejiler uygulanabilir.

Sinerjik Deneyimlerin Geliştirilmesi: Pazar sinerjileri çok sayıda ürünü bir araya getirir ve çeşitli taraftarlar için bir alışveriş ortamı yaratır. Spor, müzik, moda, yemek, alkolsüz içkiler ve yeni medya gibi çeşitli sektörleri bir araya getirip bir eğlence havası yaratır. Stratejinin amacı yalnızca bir ürün pazarlamak değil; bir yaşam tarzı da ortaya koymaktır.

Her konuda olduğu gibi, tüketici davranışının incelenmesinde de varsayımlar ve özelliklerin de ele alınması gerekmektedir. Bu özellikleri yedi ana konuda toplamak mümkündür; 
1. Tüketici davranışı güdülenmiş davranıştır.
2. Tüketici davranışı çeşitli faaliyetlerden oluşur.
3. Tüketici davranışı bir süreçtir.
4. Tüketici davranışı karmaşıklık ve zamanlama açısından farklılık gösterir.
5. Tüketici davranışı farklı rollerle ilgilenir.
6. Tüketici davranışı çevre faktörlerinden etkilenir.
7. Tüketici davranışı farklı kişiler için, farklılıklar gösterebilir.