SPOR PAZARLAMASI

Endüstri kavramının şu özelliklere sahip olduğu ifade edilebilir: a)Bir endüstri bir ya da birçok üründen meydana gelebilir. b)Endüstriyi meydana getiren ürünler birbiriyle çok yakın ilişkili ve benzer olabilir.
c)Endüstriyi meydana getiren ürünler birbirleriyle çok zayıf ilişkili ve benzeşik olmayan bir
yapıda olabilir. d)Bir endüstri içerisindeki ürünler; mal, hizmet, insan, yer ya da fikrin herhangi birinden ya da birkaçının birleşiminden oluşabilir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Spor endüstrisinin tutundurmaya yönelik ürünler ögesi oyuncaklar, anahtarlıklar ve çıkartmalar gibi spor, fitness, sağlıklı yaşam ve rekreasyon ile ilişkili unsurların tutundurulmasına hizmet eden ürünlerden oluşmaktadır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Li, Hofacre ve Mahony (2001) spor endüstrisini üç temel alanın kümesi olarak ve iki-sektör modeli ile tanımlamışlardır. Bu modelde spor endüstrisi içerisinde yer alan alanlar şu şekilde ifade edilir: a)Spor etkinliklerini üreten işletmeler ve organizasyonlar b)Spor etkinliklerinin üretimini destekleyen mal ve hizmetleri üreten işletmeler ve organizasyonlar c)Spor etkinlikleri ile ilişkili ürünlerin ticaretini ve satışını yapan işletmeler ve organizasyonlar. Sportif üretim sektörü spor endüstrisinin çekirdeğini oluşturur. Spor etkinlikleri bu sektör içerisinde yer alan tüm işletmelerin ve organizasyonların uygulamalarının ana hattını meydana getirir. Model içerisindeki ikinci sektör destekleyici alt sektörler olarak tanımlamaktadır. Bu sektörler içerisinde bulunan işletmeler ve organizasyonlar ya spor etkinlikleri ile ilişkili ürünlerin ticareti ve satışı ya da spor etkinliklerinin üretimini destekleyen mal ve hizmetleri sağlama rolünü üstlenir. Model içerisinde altı tane destekleyici alt sektör bulunur. Destekleyici alt sektörlerin her biri ve modelin çekirdeğini oluşturan sportif üretim sektörü birbiri ile iç içe geçmektedir. Çünkü çoğu zaman destekleyici alt sektörlerin içerisinde yer alan işletmeler ve organizasyonlar spor etkinliklerinin oluşumunda ya sponsor ya da organizasyonu üstlenen birim olarak görev alır. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Spor endüstrisinde dikey büyüme, basketbol ve voleybol gibi geleneksel sporlara bayanların katılımı gibi faktörler ile pazarın ve ürün kalemlerinin artması sonucu meydana gelmiştir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Spor endüstrisinin gelişimini etkileyen faktörler şunlardır: a)İnsan b)Spor etkinlikleri ve olayları c)Spor malları d)Spor tesisleri e)Ticarileşme ve pazarlama f)Profesyonel hizmet işlemleri g)Spor medyası h)Eğitim. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Bu kavram, spor aracılığı ile veya sporu kullanarak, sporla doğrudan ilgili olmayan mal ve hizmetlerin pazarlanmasını anlatmaktadır. Spor sayesinde pazarlama, sporun endüstriyel bir ürün olarak kullanımına işaret eder. Endüstriyel ürün kavramı, satmak ya da üretimde kullanmak amacıyla satın alınan mal ve hizmetleri ifade etmekte kullanılır. Sporla ilgili olmayan bir işletmenin ürünlerini satmak veya tanıtmak amacıyla sporu kullanması endüstriyel pazarlamayı temsil eder.Spor sayesinde pazarlamada iki tip strateji kullanılmaktadır. Bunlar; geleneksel stratejiler ve sponsorluk stratejileridir. Sponsorluk stratejileri ise dört alt uygulama ya da stratejiyi kapsamaktadır. Bu alt stratejiler: geleneksel sponsorluk, yer/tesis isim hakları, lisanslama ve ünlü kullanımıdır. Yer veya tesis isim hakları ise bir markanın bir tesise ismini vererek spor ile bütünleşmesine dayanır. Yurt dışında ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde bu strateji yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Markalar stadyum ya da arenalara otuz ya da elli yıl gibi sürelerle isimlerini verir ve bunun karşılığında kulübe finansal destek sağlar veya stadyumların yapım maliyetlerini üstlenir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Her bir tüketicinin bir üründen farklı deneyimler elde etmesi spor ürününün subjektiflik özelliğini ortaya koyar. Sporun subjektiflik özelliği, bir ürünün farklı tüketicilerce değişik bir biçimde değerlendirilebileceği olgusunu ortaya koyar. Söz gelimi Dünya Atletizm Şampiyonası’nın değerlendirilmesi herkese göre farklı
olabilmektedir. Bu şampiyonaya katılan her bir seyirci farklı deneyimlere sahip olabilir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Müsabaka, eğlence ve festival türü ürünlerin en temel özelliği dayanıksızlıktır. Dayanıksızlık; hizmet
niteliğindeki ürünlerin stoklanamaması, saklanamaması, iade edilememesi ve yeniden satılamaması gibi
konuları kapsar. Spor salonunda oynanan bir NBA basketbol müsabakasında satılamayan boş koltuklar, kayıp kapasite anlamına gelir ve belirli bir zamanda kullanılmayan bu kapasite daha sonra kullanılmak veya satılmak için tutulamaz. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Ürün, tüketicilerin ya da kullanıcılarının istek ve ihtiyaçlarını karşılama özelliği taşıyan her türlü mal, hizmet, fikir, kişi ve yeri kapsar. Ürün dendiği zaman akla somut ve soyut tüm yararları ortaya koyan ögeler gelmektedir. Ürün çok geniş anlamlara sahip olup spor pazarlamasında pek çok şeyi kapsamaktadır. Bu anlamda bir sporcu, takım, organizasyon, federasyon, etkinlik, hizmet, stadyum ürün olarak değerlendirilir. Pazarlamaya konu olan sporla ilgili her şey ürün olarak düşünülür. Önemli olan, bu ürünlerin istek ve ihtiyacı tatmin edici ya da deneyim yaşatıcı özellik taşımasıdır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Spor yapma ve spora katılımcı olarak iştirak etme katılım pazarının önemli bir parçasını oluşturur. Günümüzde milyonlarca insan kapalı fitness alanlarında veya açık alanlarda spor yapmaktadır. Hedef müşteri grubunu bu gibi tesislere çekebilme konusunda uzmanlaşmış kişiler kariyer fırsatı elde eder. Spor pazarlaması stratejileri burada kolaylaştırıcı bir işlev görür. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Tekil olmayan izleyici; bir spor organizasyonu içerisinde yer alan etkinlikleri izleyen toplam izler kitleyi tanımlamaktadır.

Spor pazarlaması tanımına ilişkin olarak iki temel ögenin varlığından söz edilmektedir. Bunlardan ilki sporun pazarlanması; ikincisi ise spor sayesinde pazarlamadır. Sporun pazarlanması sporla doğrudan ilgili mal ve hizmetlerin tüketiciye satışını kapsayan işlem ve süreçler bütünü olarak değerlendirilebilir. Sporun pazarlanması üç alt uygulamayı içine almaktadır. Bunlar: spor etkinlikleri, spor mal ve hizmetleri ve spor tesisleridir. Sporun pazarlanması çoğunlukla spor organizasyonları, federasyonlar tarafından ilgili oldukları spor dallarını yaygınlaştırmak ve satmak için kullanır. Spor sayesinde pazarlama sporla doğrudan ilgili olmayan mal ve hizmetlerin ya da markaların sporu bir tutundurma aracı olarak kullanmasıdır. Spor sayesinde pazarlama iki ana stratejiye dayanır. Bunlardan birincisi geleneksel stratejilerden oluşurken ikincisi ise sponsorluk stratejileridir. Geleneksel stratejiler sporla ilgili olmayan markaların sporu reklamlarında kullanmasına dayanır. Sponsorluk stratejileri dört uygulamaya dayanır. Bunlar: lisanslama, isim hakkı, ünlü kullanımı ve sponsorluk uygulamasıdır.

Geleneksel pazarlama karmasının elemanları ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurmadır.

Pazarlamadaki değişim süreci fiyatlamanın mantığını ortaya koymaktadır. Değişim kavramı sunulan bir değer karşılığında başka bir değerin alınmasını ortaya koyar. Değer dendiği zaman ilk anlaşılan parasal karşılıktır ancak değer her zaman parasal nitelikte olmak durumunda değildir. Spor tüketicileri para, zaman, emek ve deneyimlerini harcamaları karşılığında somut ya da soyut yararlar elde ederler. Bu değişimin üretici yönünü ortaya koyar. Değişimin tüketici yönü ise eğlence, sağlık, hoş vakit geçirme gibi yararları kapsamaktadır.

Spor pazarlamasının ayırt edici özellikleri arasında yer alan duygusal bağlılık ve özdeşleşme taraftarlık boyutunu ortaya koymaktadır. Spor alanında taraftarlıkla ilgili pek çok araştırma yapılmış ve yapılmaktadır. Taraftarların bir markaya diğer geleneksel markalara oranla daha fazla sadakat gösterdiği açıktır. Özellikle takım taraftarlığında marka bağlılığının sürekliliği bireysel sporculara olan bağlılıktan daha fazladır. Bunun böyle olması da son derece doğaldır. Takımlara giren çıkan sporcular olmasına karşın takım varlığını sürdürür. Ancak bireysel sporlarda böyle bir durum söz konusu değildir. 2007-2010 yılları arası son derece popüler bir tenisçi olan Maria Yuryevna Sharapova’ya yönelik taraftarlık on yıl sonra düşüş gösterebilir. Taraftarlıktaki yüksek bağlanma düzeyi pazarlamacılara eşsiz fırsatlar tanımaktadır. Taraftarlar kolay kolay takım ve bireysel sporculara ilişkin taraftarlıkları değiştirmez bu da rakiplerin çabalarını boşa çıkarır. Markalar için geriye kalan; var olan taraftarlar ile ilişkiyi daha ileriye taşımaktır.

Pazarlamanın en temel ve bilinmesi gereken konularından biri 4P olarak ifade edilen geleneksel pazarlama karmasıdır. Geleneksel pazarlama karması; ürün (product) fiyat (price), dağıtım (place) ve tutundurma (promotion) olmak üzere dört elemandan oluşur. Ancak bazı alanlarda ve sektörlerde bu dört karma elemanı yeterli gelmemektedir. Bu nedenle yeni karma elemanlarının eklenmesi zorunlu olmaktadır. Hizmet sektöründe ve pazarlamasında üç karma elemanı daha ilave edilir. Bunlar insan, fiziksel kanıt ve süreçtir. Bu üç karma elemanı spor içerisinde de değerlendirilmektedir. Ürün, satışa konu olan her türlü mal, hizmet, fikir, kişi ve yeri kapsayan somut ya da soyut bir şey olabilir. Dolayısıyla bir sporcu, şehir ya da deneyim ürün olarak değerlendirilir. Fiyat, mal ve hizmetten sağlanan yarar karşılığında konan bir bedeldir. Fiyat, bir ürün için tespit edilen değeri ifade eder. Dağıtım, ürünlerin tüketicilere ulaştırılması ile ilgili bir durumdur. Tutundurma, ürünün tüketici ile iletişim kurması anlamında değerlendirilir.

Hizmet niteliği taşıyan pek çok sportif ürün de dayanıksızdır. Müsabaka, anında stadyumda veya televizyonda canlı olarak izlenir. Taraftarlar, bitmiş ya da sonucu bilinen bir müsabakayı izleme eğiliminde değildir. Dayanıksızlık özelliğinden dolayı pazarlamacılar, spor ürünlerini önceden satmak isterler. Bu sayede boş kapasite sorunu çözümlenmiş olur. Çünkü spor olayı gerçekleştikten sonra gerçekleşmeyen satışın telafisi söz konusu değildir.

Reklam sektörü pek çok alt sektörü (örneğin, grafik, tasarım, medyada yer ve zaman satın alma, yaratıcı ekip gibi) içerisinde barındırır ki bu durum da yeni iş alanlarını ortaya çıkarmaktadır. Kendi spor organizasyonları için bir promosyon kampanyasını yürütmek veya reklam yaratmak da bu kapsamda değerlendirilmektedir. Sporla ilgili olmayan ürünleri pazarlayan ancak sporu kullanan reklam ajansları da bu anlamda fırsatlar sunmaktadır.

Değişim kavramı sunulan bir değer karşılığında başka bir değerin alınmasını ortaya koyar. Değer dendiği zaman ilk anlaşılan parasal karşılıktır ancak değer her zaman parasal nitelikte olmak durumunda değildir. Müsabaka için zaman ve emek harcama da değer olarak ifade edilir.

Toplum yaşamının her döneminde insanların spor ve spor benzeri etkinliklere ilgisi gerek aktif gerekse de pasif katılım noktasında sporu yaşamın vazgeçilmez ögelerinden biri hâline getirmiştir. Aktif katılım; sporun uygulayıcısı olarak spor ve spor benzeri etkinliğe katılımı ifade ederken, pasif katılım; bu etkinliklerin izleyicisi ve seyircisi olmayı tanımlamaktadır