Spor İşletmelerinde Finansman Kaynakları

Kâr amacı gütmeksizin (amatör olarak) gerçekleştirilen  sportif  faaliyetlerin  finansmanı,  yani  bu faaliyetleri  yapabilmek  için  ihtiyaç  duyulan  para, geleneksel yöntemler diyebileceğimiz yöntemlerle sağlanabilmektedir. Kâr amacı gütmeyen sportif faaliyetlerin fon temin alanları şunlardır

• amatör olarak spor yapmak isteyenlerden alınan gelirler
• üye aidatları
• bağışlar
• reklam ve sponsorluk gelirleri
• kapı girişlerinden, stand kiralarından, toplantılar ve eşya satışlarından sağlanan gelirler.

Tüm  işletmeler  gibi  spor işletmelerinin de faaliyetlerini yerine getirebilmek için ihtiyaç duydukları kaynakları temin etme konusunda başlıca iki alternatifleri vardır;

• Yabancı kaynaklara başvurmak (borçlanmaya gitmek)
• Öz kaynaklarla finansman

Bu temel fon temin alanlarının yanı sıra leasing, faktoring, risk sermayesi gibi finansman tekniklerinden yararlanılabilir. Bir işletmenin faaliyetlerini finanse etmek için kullanabileceği kaynakları vadeleri temelinde; Kısa süreli Borçlar, Orta ve Uzun Süreli Kaynaklar ve Öz Kaynaklar olarak sıralanabilir.

Kısa süreli finansman kaynakları, işletmenin bir faaliyet dönemi içerisinde (genellikle bir yıl içerisinde) ödemek zorunda olduğu yabancı kaynakları ifade eder.  Orta ve Uzun süreli kaynaklar ise, işletmenin bir yıldan daha uzun süre kullandığı yabancı kaynakları ifade eder. Kısa süreli kaynaklar, genellikle, dönen varlıkların finansmanı için kullanılırken, uzun süreli kaynaklar sabit varlıkların finansmanı için kullanılır.

Günümüzde sportif faaliyetler kâr amacı güden, para ve sporun beraberinde sağlığın, eğlencenin ve dinlencenin, bir bütün olarak medyanın ve ticaretin iç içe geçmiş olduğu devasa bir sektörü ilgilendirmektedir. Sportif faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ise büyük tutarlarda harcamaları gerektirmektedir. Spor işletmelerinin, yapılan işin niteliğine bağlı olarak, gerekli spor araç ve gereçlerinin elde edilmesi, personel ya da sporcu temini, stadyum pist ya da spor alanlarının yapımı gibi nedenlerle, artan bir kaynak ihtiyacı söz konusudur.

Malın ekonomik niteliği; Stok devir hızı yüksek mallarda vade nispeten daha kısadır. Alıcı işletme malı kısa sürede paraya dönüştürerek borcunu ödeme imkânına sahiptir.

Para iskontosu; ödemenin belirli bir süre içerisinde yapılması hâlinde işletmenin yararlandığı bir fiyat indirimidir.

Ticari kredilerin avantajları;  ticari kredilerin başlıca avantajı kullanımlarının kolay olması ve kullanımlarında formalitelerin azlığıdır. Bu krediler, ticari hayatın normal işleyişi sırasında, ilave bir çaba harcanmaksızın kendiliğinden oluşan kaynaklardır. Ayrıca  bu kredilerin stoklarla  bağlantılı olarak  ihtiyaç olduğunda kullanılabilmesi bu kredilerin esneklik sağlayıcı bir avantajı olarak değerlendirilir.

Ticari kredilerin dezavantajları ise;  bu kredilerin  en önemli  dezavantajı,  satıcı  işletmeler  kimi dönemlerde, kredili olarak sattıkları mal ya da hizmet karşılığında, peşin satış durumundakine kıyasla daha yüksek bir bedel talep etmeleridir. Bu ise kullanılan kredinin maliyetini artırmaktadır.

Bu tartışmalarda, spor işletmelerinin yalnızca sportif faaliyetlerle değil eğlencenin, dinlencenin, sporun ve ticaretin iç içe geçtiği büyük bir ekonomiyi temsil ettiğini ve bu nedenle de diğer ekonomik aktörler gibi genel ekonomik koşullardaki farklılaşmalara etki eden faktörlerden etkilendikleri bir kez daha görülmüştür. Ekonominin diğer aktörleri gibi spor kulüpleri içinde finansal sorunlarının giderilmesinde bankalar, özellikle ülkemizde önde gelen başvuru noktalarından birisidir.

Büyük, güvenilir, tanınmış işletmeler kısa vadeli teminatsız borç senetleri ihraç edebilirler. Bu senetler finansman bonosu diye bilinir. Finansman bonoları, menkul kıymet niteliğinde bir borçlanma aracı olup, vadeleri 60 günden az 720 günden çok olmamak üzere 30 gün ve katları olarak belirlenir. Vadenin başlangıç tarihi finansman bonolarının satışa sunulduğu ilk gündür. Finansman bonoları vadenin ¼’ünü geçmeyecek satış süresi içinde, her gün için iskonto esasına göre hesaplanan fiyattan satılır.

Finansman bonolarının üzerlerinde yazılı bedeller, vade sonunda bu bonoları çıkarmış olan işletme tarafından ödenir. Bu bonoları sadece, ülke çapında tanınmış ve yükümlülüklerini yerine getirme bakımından finansal durumunda bir belirsizlik olmayan işletmeler çıkarabilir. Şirketler genellikle finansman bonosu ihracını bir bankadaki özel bir destekleyici  kredi  limitiyle  güvenceye  alırlar.

Ön  ödeme  (Finansman)  fonksiyonu:  Alacaklarını factor  kuruma  devreden  işletme  devrettiği  alacak tutarının belli bir yüzdesi kadar finansman olanağına  kavuşur. Böylece işletme hem kaynak gereksinimini karşılamış olur ve hem de vadeye kadar atıl durumda olan alacaklarını vadeden önce işletme faaliyetlerine kanalize etmiş olur.

Hizmet fonksiyonu;  Ticari alacaklarını factor kuruma devreden bir işletme, faktoring sözleşmesiyle alacaklarla ilgili olarak alıcı işletme hakkında bilgi toplama, muhasebe kayıtlarının tutulması, izlenmeleri ve tahsilat gibi işlemlerin yapılması işlerini de factor kuruma devredebilir.

Uzun süreli borç kullanımının avantajlı olduğu durumlar; Uzun süreli borçlar, yabancı kaynaklar için söz konusu olan faiz ödemelerinin vergi matrahından indirilebilmesi, anapara ve faiz ödemelerinin işletme imkânları gözetilerek kreditörlerle yapılacak anlaşmalarla düzenlenmesinin mümkün olması, genel olarak yabancı kaynak maliyetinin öz kaynak maliyetine kıyasla düşük olması gibi üstünlüklere sahiptir. 

Primli  tahviller: Nominal  değerinin  altında  bir bedelle ihraç edilen tahvillerdir.  Tahville ilgili geri ödeme nominal değeri üzerinden yapılacağından, başlangıçta nominal değerin altında satış yaparak yatırımcıya sağlanmış olan prim, yatırımcının, nominal faizin üstünde bir getiri sağlamasına olanak vermektedir.

Rüçhan haklı tahviller: Tahvil satışını kolaylaştırmak için, tahvil sahibine, ileride yapılacak sermaye artırımlarında rüçhan hakkı veren tahvillerdir. Rüçhan hakkı, yeni çıkarılan pay senetlerinin nominal değerden satın alma hakkıdır. İşletme pay senetlerinin piyasa değeri nominal değerinin üstünde ise ve bu durumun gelecekte de devam edeceği bekleniyorsa, rüçhan hakkı tahvili yatırımcıların gözünde cazip kılacaktır.

Teminatlı tahviller: Yatırımcıların tahville ilgili anapara ve faiz ödemelerinin yapılması konusundaki endişelerini gidermeye dönük olarak, belirli bir varlık grubunun çıkarılan tahvillere karşılık teminat olarak gösterildiği tahvillerdir. Bu teminat kimi durumlarda banka güvencesi şeklinde de olabilir.

Çoğu küçük işletme için, borçlanma olanaklarının kısıtlı olması, mevcut ortaklarının işletmeye ilave sermaye koyma imkânı ya da istekleri olmaması ve yeni ortak alarak yönetimi paylaşma arzusunun da düşük olması nedeni ile oto finansman, temel bir kaynak temin yöntemidir. İşletmelerin otofinansman yoluyla kaynak temini, yedek akçeler, karşılıklar ayırma ve amortismanlar yoluyla yapılabilir.

Pay Senedi Sahiplerinin Hakları Pay senedi sahiplerinin hakları aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: •Yönetime katılma hakkı

• Oy hakkı
• Kârdan pay alma hakkı
• Tasfiye bakiyesine katılma hakkı (şirketin tasfiyesi hâlinde borçların ödenmesi sonrasında kalan bakiyeye payı oranında katılır)
• Bilgi alma hakkı
• Rüçhan hakkı (Yeni pay senedi çıkararak sermaye artışına gidilmesi durumunda, çıkarılacak olan yeni pay senetlerini öncelikli satın alma hakkı).

İşletme sahip ya da sahiplerinin işletmedeki ortaklık paylarının artırılmasıdır.  Başka bir deyişle, ihtiyaç duyulan uzun süreli kaynakların, ortaklardan sağlanmasıdır. Sermaye artışı, mevcut ortakların işletmedeki ortaklık paylarını artırması yoluyla olabileceği gibi, işletmeye yeni ortak alma şeklinde de olabilir.

Finansal Kiralama (Leasing), kiracı tarafından seçilen bir yatırım malının mülkiyeti finansal kiralama şirketinde kalarak, belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesini sağlayan bir finansman yöntemidir.  Yatırım mallarının satın alınması yerine, kiralanarak kullanılmasını sağlayarak işletmelerin işletme sermayelerini diğer ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılması ile verimliliğin ve kârlılığın artmasında önemli rol üstlenir.